Với mục tiêu tìm ra chính xác căn nguyên gây bệnh, các kỹ thuật viên xét nghiệm luôn lặng lẽ làm việc, lặng lẽ cống hiến khả năng, kinh nghiệm của bản thân ở trong phòng thí nghiệm.

Khác với bác sĩ lâm sàng, các bác sĩ xét nghiệm thực hiện những công việc thầm lặng hơn. Nhưng không vì thế mà vai trò của họ bị coi nhẹ. Rất nhiều loại bệnh cần tới kết quả xét nghiệm để chẩn đoán chứ không phải kết quả lâm sàng. Bệnh viêm phổi cấp do chủng mới Covid-19 cũng nằm trong số đó.

Với mục tiêu tìm ra chính xác căn nguyên gây bệnh, các kỹ thuật viên xét nghiệm luôn lặng lẽ làm việc, lặng lẽ cống hiến khả năng, kinh nghiệm của bản thân ở trong phòng thí nghiệm. “Bệnh nhân” của họ không phải người bệnh, mà là những con virus ở kích thước siêu vi, ẩn chứa trong các mẫu bệnh phẩm.

TS. Hoàng Vũ Mai Phương – Trưởng khoa virus, Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương chia sẻ, đặc thù công việc của chị và đồng nghiệp đòi hỏi sự tỉ mỉ, cẩn thận từ những khâu nhỏ nhất như cố định bệnh phẩm, chuyển bệnh phẩm, rồi cắt, đúc, nhuộm, đưa ra tiêu bản cho bác sĩ đọc, đến những công việc phức tạp hơn là nghiên cứu, nuôi cấy, phân lập, giải mã virus: “Khác với các bác sĩ làm việc trên lâm sàng, chúng tôi làm việc với mẫu bệnh phẩm của bệnh nhân nghi nhiễm, thu thập từ dịch họng của họ. Chúng tôi tiếp xúc với chúng thì đương nhiên là có hiện hữu sự nguy hiểm. Nhưng đã chọn theo nghề, chúng tôi cứ làm thôi”.

Do môi trường làm việc với virus tiềm ẩn rui ro cao, nên việc nghiên cứu chủng mới virus Corona được thực hiện bắt buộc trong Phòng thí nghiệm an toàn sinh học cấp 3 tại Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương. Đây là phòng thí nghiệm đạt tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế Thế giới, đủ điều kiện để thực hiện những xét nghiệm – với các tác nhân vi sinh mới và các tác nhân gây nhiễm nguy hiểm.

Việc có đầy đủ trang thiết bị là điều kiện tiên quyết, bên cạnh đó, điều kiện cần là kinh nghiệm của các nhà nghiên cứu. Rất may mắn, khi được giao nghiên cứu chủng mới virus Corona qua mẫu bệnh phẩm dương tính với Covid-19 (nCoV), TS. Mai Phương cùng các đồng nghiệp được sự hướng dẫn trực tiếp của trưởng nhóm nghiên cứu, PGS.TS Lê Thị Quỳnh Mai – Phó Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, bà cũng là một thành viên trong nhóm nhà khoa học từng phân lập thành công virus gây dịch SARS 17 năm trước, tạo tiếng vang lớn cho y khoa Việt Nam trên trường quốc tế.

Nhưng chừng đó mới là điều kiện cần. Điều kiện đủ để “bắt” được virus lại là sự may mắn. Mỗi virus sẽ có một tế bào cảm thụ khác nhau. Do là virus mới nên các nhà khoa học phải sử dụng rất nhiều loại tế bào khác nhau để dò tìm được tế bào thụ cảm phù hợp. Thực tế đã chứng minh, rất nhiều nước có điều kiện tốt hơn Việt Nam, nhưng không nhiều nước thông báo rằng đã “tóm” được, phân lập được chủng mới virus Corona.

TS. Hoàng Vũ Mai Phương chia sẻ tin vui sau khoảng thời gian mà nhóm nghiên cứu vùi mình 24/24h trong phòng thí nghiệm: “Chúng tôi theo dõi nó hàng ngày, kiểm tra sự có mặt của virus. Sau 72 giờ thì cuối cùng, chúng tôi cũng phát hiện ra nó qua xét nghiệm Realtime RT – PCR. Sau đấy, chúng tôi thực hiện các kỹ thuật, phối hợp với trung tâm y sinh của viện, phòng siêu cấu trúc, để xem được hình ảnh cụ thể của virus qua kính hiển vi điện tử”

Từ thành quả này, các nhà khoa học có thể chủ động tìm hiểu các đặc tính của virus, đặc tính di truyền học, kháng nguyên, bộ gen của virus, so sánh bộ gen virus lưu hành tại Việt Nam khác gì so với virus tại Trung Quốc và trên thế giới. Trước mắt, chứng dương có chứa đoạn AND/ARN của chủng mới virus Corona sẽ được Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương chuyển giao cho các đơn vị nghiên cứu sản xuất test xét nghiệm nhanh để hoàn thiện đánh giá sản phẩm. Xa hơn, việc giải mã gen, tìm hiểu kháng nguyên, làm vắc-xin có thể được nghiên cứu nếu điều kiện cho phép.

GS.TS Đặng Đức Anh – Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương chia sẻ, một nguyên nhân giúp việc “bắt” được chủng mới virus Corona nhanh hơn so với dịch SARS là ngày nay, điều kiện nghiên cứu của các nhà khoa học Việt Nam đã cải thiện rất nhiều, đặc biệt là sự tham khảo từ các tổ chức y tế quốc tế: “Thời điểm hiện nay, chúng ta có phương tiện, trang thiết bị hiện đại. Con người của chúng ta cũng có những kinh nghiệm từ thời điểm dịch SARS. Nên việc phân lập virus được thực hiện nhanh hơn so với trước đây”.

Theo: vovgiaothong.vn