Năm 2024, kinh tế thế giới phát triển chậm, thiếu bền vững và đối diện với nhiều nguy cơ. Nhà đầu tư cảm thấy bất an, tiền chảy mạnh sang vàng. Giá vàng thế giới liên tục phá kỷ lục. Giá giao ngay tại Kitco ngày 23/12/2024 (theo giờ Mỹ) đã đạt 2.616 USD/ounce. Với tỷ giá cùng thời điểm tại Ngân hàng Ngoại thương Vietcombank, giá vàng thế giới quy đổi tương đương 80,44 triệu đồng/lượng, chưa kể thuế phí.

Thế nhưng, từ nhiều tháng trước, giá vàng trong nước đã lên đến 90 triệu đồng/lượng, chênh 20 triệu đồng/lượng so với giá vàng thế giới và giá vàng nhẫn cùng thương hiệu. Những biến động bất thường của thị trường vàng trong nước khiến các chuyên gia kinh tế, đại biểu Quốc hội đề xuất cần sửa đổi Nghị định 24/2012/NĐ-CP với một số điều kiện kinh doanh, ví dụ như Ngân hàng Nhà nước độc quyền kinh doanh vàng miếng, độc quyền nhập khẩu vàng nguyên liệu. Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các Phó Thủ tướng cũng nhiều lần yêu cầu rà soát, đánh giá lại việc thực hiện Nghị định 24/2012/NĐ-CP, đề xuất Chính phủ xem xét, sửa đổi những tiêu chí không còn phù hợp.

Để có thể vừa bình ổn thị trường, vừa rà soát hoạt động kinh doanh vàng, chống đầu cơ, vàng hóa nền kinh tế, Ngân hàng Nhà nước đưa ra biện pháp đấu thầu vàng kể từ ngày 22/4/2024. Năm 2013, NHNN đã tổ chức 76 phiên đấu thầu bán vàng miếng, với tổng khối lượng trúng thầu 1.819.900 lượng trên tổng số 1.932.000 lượng chào thầu. Tuy nhiên, thực tế thị trường vàng năm 2024 khác rất nhiều so với thời điểm đó, nên 9 phiên đấu thầu vàng được thực hiện trong thời gian từ 22/4 đến 24/5/2024 chỉ có 6 phiên thành công với tổng khối lượng vàng miếng SJC trúng thầu là 48.500 lượng, tương đương hơn 1,8 tấn vàng đã được các thành viên dự thầu mua vào để cung ứng ra thị trường. Con số này thực sự là "muối bỏ bể" so với nhu cầu vàng của người dân, do đó, không có tác dụng trong việc bình ổn thị trường. Thực tế là ngày 10/5/2024 (2 tuần sau khi thực hiện đấu thầu) giá vàng trong nước vẫn cao hơn giá thế giới 20 triệu đồng, lên mức 92 triệu đồng/lượng.

Ngay sau đó, Ngân hàng Nhà nước dừng việc đấu thầu, chuyển sang bán vàng miếng theo giá chỉ định. Mặc dù số người có thể mua vàng miếng theo giá chỉ định không phải là tất cả những người có nhu cầu mua vàng, nhưng biện pháp này đã lập tức kéo giá vàng trong nước xuống và dần dần tiệm cận với giá thế giới. Bán vàng theo giá chỉ định kết hợp với các biện pháp thanh tra, kiểm tra, siết chặt điều kiện kinh doanh mua bán vàng miếng đã khiến người mua vàng chuyển sang vàng nhẫn, và đưa giá vàng nhẫn lên một tầm cao mới, suýt soát giá vàng miếng. Theo các chuyên gia, đây là hiện tượng bất thường, nhưng chưa ẩn chứa nguy cơ nên Ngân hàng Nhà nước chỉ cần theo dõi chặt chẽ, chưa can thiệp.

Như vậy, có thể thấy, năm 2024 Ngân hàng Nhà nước thực hiện các chính sách điều hành linh hoạt đối với thị trường vàng và phần nào đó đã tạo nên sự ổn định. Tuy nhiên, về lâu dài cần xem xét, đánh giá đầy đủ Nghị định 24/2012/NĐ-CP, nếu thực tiễn yêu cầu thì cơ quan hoạch định chính sách nên xem xét việc sửa đổi một số điều khoản của Nghị định, nhằm đảm bảo tính ổn định của thị trường trong bối cảnh không có đột biến lớn./.