Hợp nhất 3 lực lượng

Trình bày Tờ trình dự thảo luật tại phiên họp của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội sáng 11/9, Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm cho biết, các lực lượng bảo vệ dân phố, dân phòng, Công an xã bán chuyên trách kết thúc nhiệm vụ Công an xã được sắp xếp thống nhất thành một lực lượng với tên gọi chung là lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự, được bố trí ở thôn, tổ dân phố, đơn vị dân cư tương đương thuộc địa bàn cấp xã.

Đại tướng Tô Lâm thông tin, đến nay, các địa phương trong toàn quốc đã hoàn thành xong việc bố trí Công an xã chính quy tại 100% các xã, thị trấn với con số gần 30.000. Điều đó làm phát sinh thực tế là có 126.084 Công an bán chuyên trách đang dôi dư và phải bố trí tiếp tục tham gia bảo vệ an ninh, trật tự trên địa bàn xã. Do đó, dự luật ra đời sẽ kịp thời tạo cơ sở pháp lý để tiếp tục sử dụng lực lượng này tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở theo quy định của Luật Công an nhân dân năm 2018.

Hơn nữa, nhiều nhiệm vụ, quyền hạn của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở có tác động đến quyền con người, quyền công dân. Vì vậy, xây dựng Luật vừa bảo đảm cơ sở pháp lý cho việc thực thi nhiệm vụ, quyền hạn của lực lượng, vừa bảo đảm tốt hơn quyền con người, quyền công dân theo đúng tinh thần của Hiến pháp.

Nhất trí với sự cần thiết ban hành dự án luật, nhưng cơ quan thẩm tra là Uỷ ban Quốc phòng – An ninh của Quốc hội đề nghị quy định cụ thể hơn phạm vi, phương thức thực hiện nhiệm vụ và xác định trách nhiệm của các chủ thể khi tham gia thực hiện nhiệm vụ bảo vệ ANTT, tránh xảy ra “lạm quyền”, xâm phạm quyền con người, quyền công dân khi thi hành luật.

Bên cạnh đó cần rà soát các quy định về chế độ, chính sách cho lực lượng này bảo đảm tinh gọn tổ chức, giảm số lượng người tham gia hoạt động không chuyên trách ở cơ sở để giảm chi ngân sách nhà nước nhưng không làm giảm chế độ, chính sách đối với họ, đúng với chủ trương và quy định liên quan.

Tại sao không tính đến cả các tổ tự quản, “hiệp sĩ”?

Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đặt vấn đề tại sao luật chỉ điều chỉnh 3 lực lượng mà chưa đề cập các mô hình tổ chức tự quản của quần chúng trong bảo đảm an ninh trật tự như “hiệp sĩ đường phố”, công nhân tự quản... mà thực tế cho thấy có hiệu quả. Luật này cần phải đặt ra mối liên hệ với các tổ tự quản đã có, phát huy hiệu quả để đúng với mục tiêu và tên gọi của dự luật là Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở.

“Dự thảo đưa ra 7 nhóm nhiệm vụ và thực chất đều là nhiệm vụ của công an xã. Do đó, phải xác định rõ hơn tính chất phối hợp, hỗ trợ của lực lượng này với công an xã chính quy để không chồng lấn, làm thay nhiệm vụ của lực lượng công an mà chắc chắn là không làm thanh được” – bà Nguyễn Thị Kim Ngân nhấn mạnh.

Bày tỏ băn khoăn về kinh phí, Chủ tịch Quốc hội cho rằng cần có quy định nhưng chính sách, điều kiện phải đúng tính chất của tổ chức tự nguyện quần chúng để đảm bảo khả thi với sức chịu đựng của ngân sách. Bên cạnh đó cần rà soát kỹ để đảm bảo sự thống nhất của hệ thống pháp luật.

Cũng tại phiên họp, một số ý kiến đặt vấn đề nên chăng cần làm thí điểm để rút kinh nghiệm hoặc xây dựng pháp lệnh thực hiện trước rồi sau này tổng kết, bổ sung để nâng lên thành luật. Hơn nữa, sự tham gia của các tổ tự quản khác đang cho thấy hiệu quả có còn giữ được không và có hỗ trợ gì không sau khi luật này được ban hành cũng cần được đặt ra.

Báo cáo giải trình thêm, Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm cho biế quá trình xây dựng luật có khảo sát toàn bộ tổ chức tự quản quần chúng song cuối cùng thống nhất 3 lực lượng trên vì đây là những lực lượng được thành trên phạm vi toàn quốc, ra đời từ rất lâu và được điều chỉnh trong nhiều văn bản luật, có mối quan hệ chặt chẽ với cơ cấu bộ máy chính quyền, có sự hỗ trợ, được đánh giá là hoạt động hiệu quả.

Các lực lượng tự quản khác khác hoạt động với mô hình khác nhau, đơn lẻ ở địa phương, không bao trùm toàn quốc nên cần nghiên cứu đánh giá thận trọng cả về lý luận và thực tiễn. Tuy nhiên, không có chuyện luật ra đời sẽ làm giảm vai trò tham gia của các lực lượng này mà còn được phát huy.

Liên quan đến phạm vi, quyền hạn, Bộ trưởng Bộ Công an cho biết, lực lượng nào cũng phải tham gia bảo đảm an ninh, an toàn trật tự nhưng ở mức độ phân công, phân cấp khác nhua và lực lượng này cũng được phân công phân cấp cụ thể. Bộ sẽ trình Chính phủ xây dựng nghị định về hoạt động của công an xã chính quy và cụ thể mối quan hệ với lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở.

Giải thích vì sao Chính phủ đánh giá sau khi bố trí, sắp xếp lại 3 lực lượng sẽ giảm khoảng 500.000 người, Đại tướng Tô Lâm cho biết, với số đơn vị cấp thôn trên cả nước hiện nay, ngân sách Nhà nước phải chi 600 tỷ đồng/tháng cho gần 2 triệu người thuộc 3 lực lượng theo quy định hiện hành. Còn theo dự thảo luật này, lực lượng chỉ còn khoảng 1,5 triệu người với mức chi vào khoảng 450 tỷ đồng/tháng, tức cắt giảm được 150 tỷ đồng/tháng./.

Ngọc Thành/VOV.VN