Mặt trái của xã hội hóa trung tâm đăng kiểm

Trung tâm đăng kiểm 9803D là trung tâm đăng kiểm đầu tiên bị thu hồi giấy phép hoạt động do có 5 lượt đăng kiểm viên bị đình chỉ công tác. Mặc dù phương tiện đang bị tạm giữ tại tỉnh Lào Cai nhưng 5 xe tải vẫn được cấp giấy chứng nhận đăng kiểm tại một Trung tâm đăng kiểm thuộc địa phương khác cách đó hàng trăm cây số.

Sự việc tưởng chừng như “vô lý” này đã bộc lộ những lỗ hổng trong công tác đăng kiểm hiện nay, gây không ít lo lắng cho nhiều người dân khi những phương tiện không đảm bảo chất lượng vẫn được tham gia giao thông trên đường.

Một số lái xe cho biết, câu chuyện những lỗ hổng trong quá trình đăng kiểm phương tiện cơ giới đã diễn ra từ lâu, nhất là tại những Trung tâm đăng kiểm được thực hiện theo hình thức xã hội hóa. Có rất nhiều cách để các tài xế “lách” trong quá trình đăng kiểm phương tiện, theo như phản ánh của các tài xế: Bên ngoài các trung tâm đăng kiểm có các dịch vụ cho thuê lốp. Nhiều xe đi rất hay bị nổ lốp, những xe tải cũ, lúc đăng kiểm bên ngoài họ sẽ thuê lốp bên ngoài vào đăng kiểm, đăng kiểm xong họ lại ra trả lắp vào xe. Hầu như xe tải xe nào cũng cơi thành, chở quá trọng tải, nhưng đến lúc đi đăng kiểm cắt thành ra một tý, vẫn đăng kiểm bình thường, vẫn chạy hàng ngày bình thường.

Ông Trần Ngọc Sơn - Chánh văn phòng Ủy ban ATGT tỉnh Lào Cai - đơn vị phát hiện ra sai phạm trong công tác đăng kiểm cho biết, nhờ sự phối hợp của Tổng cục đường bộ, Cục Đăng kiểm Việt Nam, qua một thời gian đấu tranh, các đăng kiểm viên tại Trung tâm đăng kiểm 9803D mới thừa nhận, đã sử dụng các phương tiện gần giống, gắn biển số giả để thực hiện quá trình đăng kiểm.

Việc làm này vi phạm nghiêm trọng Thông tư 70 Bộ GTVT quy định quy trình thực hiện đăng kiểm xe cơ giới. Phân tích về “lỗ hổng” trong quá trình đăng kiểm, ông Trần Ngọc Sơn cho rằng, công tác tổ chức quản lý hoạt động đăng kiểm hiện nay còn nhiều bất cập: “Vì việc đẩy mạnh xã hội hóa mà việc kiểm tra, kiểm soát không được đầy đủ và chính xác dẫn đến tình trạng việc kiểm định thì cứ kiểm định còn cơ quan quản lý thì cứ quản lý. Việc cơ quan kiểm định không đúng, không trung thực mà cơ quan quản lý không nắm được thì cái đó là do cách quản lý, cách tổ chức của mình. Bản thân xã hội hóa không phải là nguyên nhân gây ra tình trạng như vừa đề cập mà cái đó là do tổ chức quản lý”.

Một số ý kiến cho rằng, xã hội hóa Trung tâm đăng kiểm là một xu hướng đúng đắn trong điều kiện nguồn vốn ngân sách còn hạn chế. Tuy nhiên, mặt trái của quá trình này, việc nở rộ các Trung tâm đăng kiểm không đi kèm với các hoạt động thanh tra, kiểm soát hoạt động đăng kiểm tương ứng nên dẫn đến những khó khăn trong quá trình kiểm tra, quản lý.

Cần tăng cường giám sát

Ông Nguyễn Văn Hải - Giám đốc Trung tâm đăng kiểm 2903S, ở đường Lê Quang Đạo, Hà Nội cho rằng, với số lượng các Trung tâm đăng kiểm xã hội hóa tăng nhanh như hiện nay, công tác quản lý Nhà nước của Cục Đăng kiểm Việt Nam sẽ gặp nhiều khó khăn hơn, nên vai trò chủ động trong công tác giám sát, quản lý hoạt động đăng kiểm phương tiện phải do chủ đầu tư, lãnh đạo các Trung tâm đăng kiểm tự thực hiện.

“Vai trò của lãnh đạo thì phải giám sát chặt, bởi vì quản lý con người là khó nhất, nên là đối với từng trung tâm đăng kiểm thì lãnh đạo phải sát sao hơn trong công tác quản lý cũng như giám sát đội ngũ cán bộ công nhân viên của mình thôi. Thậm chí là phải giám sát đối tượng khách hàng nữa” – ông Hải nhấn mạnh.

Theo ông Hải, ngoài việc trang bị hệ thống camera an ninh để phục vụ cho công tác giám sát nội bộ và kết nối trực tuyến để Cơ quan Đăng kiểm Việt Nam trực tiếp theo dõi, thì lãnh đạo Trung tâm cũng cần có những biện pháp siết chặt quản lý hoạt động của các nhân viên trực tiếp tham gia công tác đăng kiểm phương tiện, để không ai dám sai phạm.

Ông Trần Anh Quân - Quyền Trưởng phòng cơ giới - Cục đăng kiểm Việt Nam khẳng định, quy trình kiểm định phương tiện tại các đơn vị đăng kiểm đã được quy định rất rõ tại Thông tư 70/2015 của Bộ GTVT. Tuy nhiên, mốt số đăng kiểm viên trong quá trình thực hiện đã không chuyên tâm hoặc có những mục đích khác nhau nên cố tình vi phạm.

Bởi vậy, trách nhiệm tự kiểm tra, giám sát để duy trì chất lượng hoạt động kiểm định là trách nhiệm của lãnh đạo đơn vị đăng kiểm. Song, theo ông Quân, chất lượng của đội ngũ giám sát, quản lý tại những Trung tâm đăng kiểm xã hội hóa vẫn còn nhiều vấn đề đáng phải bàn: “Do yêu cầu về nhân lực, nhân lực có điều kiện thì các đơn vị đăng kiểm thường bổ nhiệm đăng kiểm viên chỉ mới có 3 năm kinh nghiệm, đáp ứng được tiêu chuẩn theo nghị định 139 chứ chưa kinh qua các vị trí để tích lũy kinh nghiệm các hoạt động này nên cũng có hạn chế”.

Đồng tình với quan điểm này, TS Đỗ Khắc Sơn - Giảng viên trường ĐH GTVT cho biết, quá trình xã hội hóa Trung tâm đăng kiểm có thể xảy ra tình trạng chạy theo mục tiêu lợi ích hơn là mục tiêu đảm bảo an toàn kỹ thuật cho các phương tiện tham gia giao thông trên đường và cả sự thiếu hiểu biết của chủ đầu tư.

Để hạn chế những sai phạm trong quá trình đăng kiểm phương tiện, Cục đăng kiểm Việt Nam vừa qua đã sử dụng chế tài rút giấy chứng nhận hoạt động kiểm định của trung tâm, và đình chỉ chức danh đăng kiểm viên đối với 7 đăng kiểm viên của trung tâm đăng kiểm ở Bắc Giang . Đồng thời sẽ tăng cường sử dụng các biện pháp nghiệp vụ để phát hiện xử lý nghiêm các vi phạm trong thời gian tới.

Tuy nhiên, bên cạnh các hoạt động thanh tra, giám sát của cơ quan quản lý Nhà nước, nhiều chuyên gia cho rằng, các Trung tâm đăng kiểm phải thực hiện nghiêm túc quá trình tự kiểm tra, giám sát và phát hiện, xử lý kịp thời đối với những trường hợp vi phạm.

Ngoài ra, cũng cần khẩn trương kết nối dữ liệu giữa cơ quan đăng kiểm với các cơ quan xử lý vi phạm như CSGT, Thanh tra giao thông để các đơn vị đăng kiểm phát hiện ra những trường hợp phương tiện vi phạm và từ chối đăng kiểm.

Hải Hà/VOVGiaothong