Với nhiều giải pháp đồng bộ, đặc biệt là triển khai các mô hình điển hình nên tình trạng tảo hôn ở vùng cao Yên Bái đã giảm đáng kể, tình trạng hôn nhân cận huyết thống không còn diễn ra.

Tại huyện Văn Yên, mô hình “Giảm thiểu tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống” đang được triển khai tại xã Nà Hẩu, nơi có đông đồng bào Mông sinh sống. Chính quyền và các tổ chức đoàn thể đã tổ chức nhiều hội nghị cung cấp thông tin cho hơn 400 hộ dân trên địa bàn xã, phát tờ rơi tuyên truyền cho các hộ và tổ chức ký cam kết thực hiện không tảo hôn và không hôn nhân cận huyết thống (TH&HNCHT). Anh Vàng A Su, Bí thư Chi bộ thôn Bản Tát cho biết: “Thực hiện mô hình này đã làm thay đổi đáng kể nhận thức của đồng bào, nâng cao chất lượng dân số, chất lượng cuộc sống. Đồng bào có điều kiện làm ăn, phát triển kinh tế, xây dựng cuộc sống ấm no, hạnh phúc”.

Mô hình “Giảm thiểu tình trạng TH&HNCHT” tại xã Trạm Tấu, huyện Trạm Tấu thời gian qua cũng đã tổ chức hội nghị tập huấn kỹ năng tuyên truyền, vận động cho 75 người là cán bộ xã, thôn, bản và các tuyên truyền viên; tổ chức hội nghị ra mắt 4 câu lạc bộ tuyên truyền thực hiện mô hình và cung cấp thông tin cho hơn 300 người dân. Ông Giàng A Chang, Chủ tịch Ủy ban MTTQ huyện Trạm Tấu cho biết, sau 2 năm thực hiện Kế hoạch 191- KH/TU của Tỉnh ủy Yên Bái về đẩy lùi tình trạng TH, HNCHT, huyện Trạm Tấu đã tăng cường công tác lãnh đạo, tập trung tuyên truyền, vận động các tầng lớp nhân dân về hệ lụy của TH, HNCHT, bên cạnh đó là duy trì các câu lạc bộ, các mô hình. Nhờ đó, hai năm qua, toàn huyện không có HNCHT, số trường hợp tảo hôn còn nhưng rất ít.

"Trong thời gian tới, huyện đề cao trách nhiệm gương mẫu đi đầu trong phòng chống TH, HNCHT của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền cũng như của cán bộ, đảng viên. Tiếp tục nhân rộng và duy trì hiệu quả các mô hình”, ông Giàng A Chang cho biết thêm.

Hiện nay, Yên Bái đang đẩy mạnh xây dựng mô hình “Thôn, bản vùng đồng bào dân tộc thiểu số không có người TH, HNCHT, không sinh con trước khi đăng ký kết hôn”. Ông Giàng A Tông, Chủ tịch Ủy ban MTTQ tỉnh cho biết: Để triển khai mô hình có hiệu quả, MTTQ đã tổ chức hội nghị gặp mặt các già làng, trưởng bản, người có uy tín trong đồng bào các dân tộc để tuyên truyền về các hệ lụy của TH, HNCHT trên địa bàn huyện, qua đó phát huy vai trò của đội ngũ này. Bên cạnh đó, MTTQ và các tổ chức đoàn thể cũng tổ chức biên soạn tài liệu, liên quan đến luật hôn nhân và gia đình, phụ nữ, trẻ em, bình đẳng giới, dân số... để cung cấp cho các địa phương. Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh cũng đã tổ chức hàng trăm hoạt động tuyên truyền, sinh hoạt chuyên đề lồng ghép trong các buổi sinh hoạt chi bộ, họp thôn bản.

Ngoài các hoạt động tuyên truyền về Luật Hôn nhân gia đình, nâng cao kiến thức về phòng, chống TH, HNCHT cho hàng nghìn lượt đoàn viên, thanh niên thông qua các đợt cao điểm, Tỉnh đoàn Yên Bái đã xây dựng 3 mô hình “Phòng, chống TH&HNCHT” ở các xã: An Lương (huyện Văn Chấn), Phình Hồ (huyện Trạm Tấu) và La Pán Tẩn (huyện Mù Cang Chải). Đặc biệt đã tổ chức thành lập và ra mắt mô hình điểm “Chi đoàn không có đoàn viên thanh niên TH, HNCHT và không sinh con thứ 3” tại bản Cung 11, xã Mồ Dề, huyện Mù Cang Chải. Hiện chi đoàn có 63 đoàn viên thanh niên trên 167 nhân khẩu; độ tuổi từ 25 đến 38 tuổi; 18 đôi nam nữ kết hôn đúng độ tuổi, 8 cặp vợ chồng sinh 2 con, 6 cặp sinh 1 con, 4 cặp chưa sinh con, không có cặp đôi nào vi phạm hôn nhân cận huyết thống. Chi đoàn đã tổ chức cho các cặp vợ chồng và đoàn viên thanh niên ký cam kết không vi phạm TH, HNCHT và không sinh con thứ 3, thực hiện nghiêm các pháp lệnh về dân số, luật hôn nhân… Ông Triệu Tiến Lộc, Phó Bí thư Tỉnh đoàn Yên Bái cho biết, trong thời gian tới, sẽ tiếp tục chỉ đạo các huyện, thị, thành Đoàn nghiên cứu, triển khai, nhân rộng các mô hình này.

Với nhiều giải pháp đồng bộ, đặc biệt là triển khai các mô hình điển hình mà tình trạng tảo hôn ở vùng cao Yên Bái đã giảm đáng kể, 6 tháng đầu năm 2023, trên địa bàn toàn tỉnh chỉ có 55 trường hợp. Về HNCHT, trên toàn tỉnh chưa phát hiện trường hợp nào vi phạm từ đầu năm đến nay./.