Càng nuôi càng thua lỗ, nhiều người chăn nuôi tạm dừng kế hoạch tái đàn, nhiều chuồng trại phải bỏ không dù đang vào cao điểm tái đàn phục vụ nhu cầu Tết.

Đầu tư tiền tỷ rồi bỏ không

Khác hẳn với không khí sôi động, nhộn nhịp trước đây bởi phương tiện vận tải, thương lái ra vào tấp nập, hơn 2 tháng nay, xã Ngọc Lũ, huyện Bình Lục (Hà Nam) - nơi nuôi heo lớn nhất miền Bắc bỗng vắng hoe người qua lại. Anh Trần Mậu Thịnh, chủ trang trại chăn nuôi lớn nhất tại thôn Đội 1, xã Ngọc Lũ (Bình Lục, Hà Nam), cho biết, trước đây trang trại của gia đình lúc nào cũng có ít nhất 2.000 con heo trọng lượng hàng trăm kg/con.

“Có thời điểm giá heo cao, trang trại của gia đình nuôi đến hơn 5.000 con với hàng chục lao động thường xuyên làm việc. Năm 2020, giá heo cao, có tháng gia đình thu lãi hàng tỷ đồng vì số lượng chăn nuôi rất lớn”, anh Thịnh nhớ lại.

Theo anh Thịnh, gia đình mua heo nặng khoảng 100kg/con, giá hơn 5 triệu đồng tuỳ thời giá, cộng chi phí nuôi 20 – 30 ngày, mỗi con hết khoảng 1 triệu đồng, trong đó có 3 bao cám, thuốc thú y, điện, nước, công người chăn nuôi, dọn dẹp chuồng trại. Sau khoảng 30 ngày heo tăng khoảng 25- 30kg, anh Thịnh sẽ xuất bán.

Anh Thịnh tính toán, nếu heo hơi có giá 60.000 đồng/kg, mỗi con nuôi một tháng trừ hết các chi phí, gia đình sẽ thu lãi từ 800 ngàn đồng – 1 triệu đồng. “Nếu nuôi mỗi con heo trọng lượng từ 100kg đến khi đạt 140kg sẽ hết hơn 4 bao cám, chi phí chăn nuôi hết khoảng 1,7 triệu đồng bao gồm cả nhân công chăn nuôi, điện nước, thức ăn gia súc, chưa tính chi phí khấu hao trang trại. Nhưng bán với giá 50.000 đồng/kg như hiện nay, mỗi con heo nuôi 1 tháng sẽ lỗ khoảng 300.000 – 350.000 đồng. Hiện nay, để giữ chân người lao động và duy trì trang trại, gia đình chỉ nuôi hơn 500 con, giảm đến 90% so trước đây”, anh Thịnh nói.

Không thể tiếp tục duy trì đàn heo như của gia đình anh Thịnh, anh Phạm Văn Hùng ở thôn Đội 1, xã Ngọc Lũ là một trong số hàng trăm chủ trang trại, hộ chăn nuôi đã bỏ chuồng không tái đàn gần 3 tháng nay vì càng chăn nuôi càng thua lỗ. Dẫn phóng viên đến trang trại chăn nuôi đã đầu tư hàng tỷ đồng, anh Hùng cho biết, vài tháng nay gia đình đã không còn chăn nuôi nữa.

“Trước đây, trang trại của tôi lúc nào cũng có từ 200 con trở lên, nhưng hơn 2 tháng nay, giá heo hơi xuống thấp, gia đình đã bỏ trống chuồng trại, chuyển sang nghề làm đậu phụ và quay lại trồng lúa để có thu nhập. Không phải gánh nợ bởi giấc mộng làm giàu vì chăn nuôi”, anh Hùng nói và chia sẻ thêm, ở thôn Đội 1 không chỉ gia đình tôi bỏ không chuồng trại, mà trong số hơn 400 hộ gia đình chăn nuôi trước đây, giờ còn lại chưa đến 100 hộ tiếp tục chăn nuôi. Số hộ này cũng chỉ duy trì từ vài con đến vài chục con.

Ông Trần Văn Chung, Phó Chủ tịch UBND xã Ngọc Lũ cho biết, giá heo hơi đang giảm sâu nên người dân không tái đàn. “Hiện tổng đàn heo toàn xã Ngọc Lũ có khoảng 12.000 – 13.000 con của hơn 300 trang trại, hộ gia đình chăn nuôi, giảm hơn 80% so với đầu năm. Nhiều gia đình đã đầu tư trang trại hàng trăm triệu, thậm chỉ hàng tỷ đồng giờ bỏ không đi làm công nhân các khu công nghiệp. Có những gia đình cộng từ số nợ cũ trước đây với nợ mới nên đã phải giao bán nhà, đất”, ông Chung nói.

Tại Đồng Nai, thủ phủ chăn nuôi phía Nam, cũng là địa phương dẫn đầu cả nước với tổng đàn lợn khoảng 2,5 triệu con với gần 3.000 trại và nông hộ, hiện nay nhiều bà con cũng tạm dừng không chăn nuôi.

Ông Nguyễn Kim Đoán - Phó Chủ tịch Hiệp hội chăn nuôi tỉnh Đồng Nai cho biết, hơn 2 tháng nay, giá heo hơi xuống rất thấp, duy trì ở mức dưới 54.000 đồng/kg, thậm chí chỉ bán được giá 48.000 – 49.000 đồng/kg. “Hiện nay đang là thời điểm nhập heo chăn nuôi phục vụ dịp cuối năm và Tết nguyên đán. Do giá thấp nên bà con rất e dè nhập heo tái đàn. Bên cạnh đó, tình hình dịch bệnh đang đe doạ nghiêm trọng nên bà con cũng không chăn nuôi”, ông Nguyễn Kim Đoán nói.

Cục chăn nuôi nói gì?

Cũng theo ông Nguyễn Kim Đoán, hiện nay Đồng Nai đang kiểm tra 330 cơ sở, chủ hộ, trang trại chăn nuôi gia công cho các công ty nên chính quyền địa phương không cho phép các doanh nghiệp nhập heo về cho các trang trại nuôi. “Việc tái đàn rất trầm lắng, nếu chính quyền địa phương không có giải pháp cho 330 trang trại cũng như có giải pháp về giá thì nguy cơ dẫn đến thiếu hụt heo hơi vào dịp cuối năm và giá thịt heo đắt lên, thậm chí phải ăn thịt đông lạnh nhập khẩu là điều khó tránh khỏi”, ông Đoán cho biết.

Ngày 8/10, giá heo hơi tại khu vực miền Bắc dao động trong 48.000 - 53.000 đồng/kg; khu vực miền Trung có giá 51.000 - 53.000 đồng/kg; miền Nam giá từ 49.000 - 54.000 đồng/kg. Với mức giá này, chắc chắn người chăn nuôi đang thua lỗ nặng.

Theo báo cáo của Bộ NN-PTNT, tính đến hết tháng 9/2023, sản lượng thịt heo hơi đạt trên 3,63 triệu tấn, tăng 6,8% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong khi đó, thống kê từ Tổng cục Hải quan cho thấy, tháng 8 vừa qua, nước ta nhập khẩu 12,2 nghìn tấn thịt heo tươi ướp lạnh hoặc đông lạnh, trị giá 30,49 triệu USD, tăng 29,2% về lượng và tăng 55,6% về trị giá so với tháng 8/2022. Đây là tháng thứ 4 liên tiếp kể từ đầu năm 2023 lượng thịt heo nhập khẩu tăng so với cùng kỳ năm 2022.

Ông Dương Tất Thắng - Cục trưởng Chăn nuôi (Bộ NN&PTNT) cho biết, giá cả chăn nuôi là câu chuyện điều tiết của thị trường, từ giá cả đầu vào, nguồn cung, khả năng tiêu thụ. “Việc nhập khẩu thịt heo hay thực phẩm khác khi chúng ta tham gia vào các Hiệp định thương mại là việc hết sức bình thường. Vấn đề là chúng ta phải giám sát chất lượng, đồng thời phát huy thế mạnh trong nước để xuất khẩu và nhập những mặt hàng chúng ta cần, chúng ta thiếu”, ông Thắng nói.

Cũng theo ông Thắng, có thời điểm giá heo lên đến 65.000 đồng/kg, 70.000 đồng/kg, nhưng cũng có lúc xuống đến hơn 40.000 đồng/kg là chuyện hết sức bình thường. Tuy nhiên, ở góc độ quản lý Nhà nước, Cục chỉ kiểm soát về tổng đàn, tăng cường chất lượng, giám sát đầu vào, nguyên liệu.

“Với giá quanh mốc 54.000 đồng/kg trở xuống thì người chăn nuôi không có lãi, nếu xuống dưới mốc 50.000 đồng/kg thì chắc chắn là người chăn nuôi thua lỗ. Tuy vậy, chúng ta phải chấp nhận khi thị trường lên thì chúng ta thắng lợi, khi thị trường xuống thì chúng ta cũng phải chấp nhận rủi ro”, ông Thắng nói.

Về góc độ quản lý ngành, ông Thắng cho biết, sẽ không có câu chuyện thiếu hụt thực phẩm, thịt heo cuối năm và dịp Tết 2024, bởi khi chúng ta tham gia các Hiệp định thương mại tự do với các nước trên thế giới và khu vực sẽ có sự trao đổi hàng hoá. Bên cạnh đó, nhu cầu tiêu thụ thịt heo và các loại thực phẩm trên toàn thế giới, trong đó có Việt Nam, đều giảm do thu nhập hạn chế.

“Khi nền kinh tế hạn chế, chi tiêu sẽ cắt giảm theo. Bên cạnh đó, tổng đàn heo hiện còn gần 27 triệu con, cùng với đó là các loại thực phẩm khác như thịt gà, thịt bò, trứng, thuỷ hải sản. Do vậy, tổng đàn heo và các loại thực phẩm chắc chắn đảm bảo nguồn cung cho 100 triệu dân Việt Nam từ nay đến hết Rằm tháng Giêng”, ông Thắng khẳng định.

Phạm Duy/VTC News