Ai sẽ là người được lợi và bài toán quản lý đặt ra như thế nào với cơ quan chức năng để không xảy ra sai phạm?
Có mặt làm thủ tục khám xe tại Trung tâm đăng kiểm xe cơ giới 24-04D vừa mới mở cửa ít ngày trên đường Thủ Dầu Một, phường Duyên Hải, thành phố Lào Cai, chị Nguyễn Thị Hải Ngọc, người dân ở phường Kim Tân, Thành phố Lào Cai bày tỏ ấn tượng trước sự khang trang cùng dịch vụ thông thoáng của cơ sở này.
“Trước kia mỗi lần đi đăng kiểm nhanh thì mất khoảng 2 tiếng, còn nếu không phải mất cả buổi sáng. Bây giờ có thêm trung tâm đăng kiểm, người dân thuận tiện hơn, có nhiều lựa chọn hơn, chứ nếu chỉ dồn hết vào một trung tâm chờ đợi lâu lắm. Tôi nghĩ nhiều người cũng sẽ hưởng ứng”, chị Ngọc bày tỏ.
Rõ ràng, từ 01 trung tâm mở rộng thành 03 trung tâm, từ 02 dây chuyền nâng lên thành 05 dây chuyền thì người dân sẽ là đối tượng hưởng lợi đầu tiên, rút ngắn được khoảng cách di chuyển, thời gian chờ đợi, hạn chế đáng kể hiện tượng “dồn toa” sau mỗi kỳ nghỉ cuối tuần hay lễ, tết khi trung tâm đóng cửa.
Nhìn từ góc độ doanh nghiệp, dịch vụ đăng kiểm cũng sẽ tạo ra lợi nhuận. Các trung tâm mới mọc lên còn phá thế độc quyền trong đăng kiểm ở Lào Cai duy trì suốt từ năm 1995 đến nay. Trải nghiệm dịch vụ ở 2 trung tâm mới, khách hàng dễ thấy ngay sự khác biệt trong văn hóa doanh nghiệp, có nơi bổ sung phòng chờ điều hòa, nước lọc lạnh, nơi cung ứng dịch vụ ngày cuối tuần đáp ứng tối đa nhu cầu.
Theo ông Nguyễn Minh Công, Phó Trưởng phòng Quản lý vận tải phương tiện và người lái – Sở Giao thông Vận tải - Xây dựng tỉnh Lào Cai, nở rộ trung tâm đăng kiểm là minh chứng cho xu hướng phát triển của thị trường ở địa phương có thế mạnh về cửa khẩu, công nghiệp, du lịch như Lào Cai. Hiện, Lào Cai cũng đang xếp trong top 10 tỉnh, thành có tỷ lệ hộ dân sở hữu xe hơi nhiều nhất cả nước, với tổng cộng khoảng 35.000 chiếc.
“Ở đây sẽ có tính hai mặt. Cạnh tranh lành mạnh là điều chúng tôi ai cũng mong muốn. Chúng tôi cũng đề nghị các trung tâm đăng kiểm hợp tác với nhau để cùng hoàn thiện. Nhưng cạnh tranh không lành mạnh sẽ là bài toán rất khó đối với cơ quan quản lý nhà nước đối với dịch vụ đăng kiểm”, ông Công cho hay.
Ông Công cũng lưu ý, đăng kiểm là loại hình dịch vụ đặc thù, vì liên quan trực tiếp đến tính mạng con người và môi trường sinh thái nên có những quy định rất ngặt nghèo. Nhất là giá dịch vụ phải niêm yết cố định, không thể áp dụng các hình thức khuyến mãi để thu hút khách. Doanh nghiệp chỉ có thể cạnh tranh bằng văn hóa phục vụ, sự tiện nghi, thông thoáng mới tồn tại bền lâu; nếu cạnh tranh bằng việc tiếp tay cho sai phạm nhằm trục lợi bất chính thì rất dễ lãnh hậu quả. Năm 2019 từng xảy ra vụ việc 5 xe ô tô tải mang biển số Lào Cai được chứng nhận đăng kiểm “khống” tại Bắc Giang, sau đó bị đưa ra khởi tố.
“Về góc độ chuyên môn, chúng tôi cũng phải lắng nghe dân. Ngoài ra, để tránh phiền hà doanh nghiệp chúng tôi sẽ giám sát phía ngoài, thỉnh thoảng cũng đi qua xem tình hình hoạt động của họ có đúng quy định hay không; kiểm tra những tiêu chí mà mắt thường có thể quan sát được, ví dụ như lốp, thân vỏ khi vào đăng kiểm không đạt mà vẫn đăng kiểm được thì đây chính là tiêu chí giám sát”, ông Công cho biết.
Hiện nay, Chính phủ đã bỏ Quy hoạch hệ thống đăng kiểm, các trung tâm đăng ký mới chỉ cần đáp ứng đầy đủ tiêu chí là có thể được Cục Đăng kiểm chấp thuận. Việc này tạo sự linh động hơn trong thị trường nhưng vô hình trung có thể đẩy doanh nghiệp vào thế cạnh tranh gay gắt. Như ở Lào Cai, nếu xét theo vị trí, 3 trung tâm phân bổ khá đồng đều trong khu đông dân cư, khu công nghiệp và khu kinh tế cửa khẩu. Nhưng xét về khoảng cách thì có 2 trung tâm cách nhau chỉ 4km lại quá gần.
Thêm vào đó, thống kê cho thấy, ở thời điểm hết năm 2021 khi Lào Cai chưa có thêm trung tâm đăng kiểm mới thì 2 dây chuyền của trung tâm 24-01D ở tỉnh này mới chỉ đạt 65% công suất. Nếu tính theo mức tăng trưởng bình quân số lượt phương tiện vào kiểm định là 11,5%/năm trong thời gian qua thì tới năm 2025 mới có thể đạt công suất tối đa.
Ông Nguyễn Minh Công, Phó Trưởng phòng Quản lý vận tải phương tiện và người lái – Sở Giao thông Vận tải - Xây dựng tỉnh Lào Cai bày tỏ quan ngại về việc thị trường nở rộ quá mức còn có thể gây thiệt thòi cho doanh nghiệp, vì phải san sẻ lợi nhuận cho nhau trong khi suất đầu tư cho một trung tâm đăng kiểm bao gồm tiền thuê mặt bằng, hệ thống máy móc, nhà xưởng, chi phí vận hành có khi lên tới cả chục tỷ đồng. Chưa kể, vấn đề nhân sự cũng là bài toán khó đối với một tỉnh vùng cao như Lào Cai, số đăng kiểm viên tuyển mới vào các trung tâm hầu hết đều là người địa phương khác.
“Theo quy định, trung tâm đăng kiểm nghỉ một ngày phải báo cáo với Sở Giao thông Vận tải và báo cáo với Cục Đăng kiểm. Tuy nhiên, các trung tâm đăng kiểm mới nhân sự chỉ đảm bảo mức tối thiểu chắc chắn sẽ xảy ra việc hoạt động không được thường xuyên. Vì trong một dây chuyền chỉ cần một người nghỉ là cả dây chuyền phải nghỉ”, ông Công băn khoăn./.
An Kiên/VOV-Tây Bắc