Để có thể nhanh chóng kiểm soát được tình hình dịch bệnh Covid-19 tại tỉnh Bắc Giang như hiện nay, Bộ phận thường trực đặc biệt của Bộ Y tế đã “hiến kế” và tham mưu cho Ban chỉ đạo phòng, chống dịch tỉnh Bắc Giang nhiều điểm mới trong đợt chống dịch này.

Công tác điều tra, giám sát dịch tễ

Đợt dịch bùng phát lần này tại Bắc Giang có rất nhiều điểm khác  so với các làn sóng dịch trước đó tại Vĩnh Phúc, Đà Nẵng, Hải Dương về quy mô, tốc độ lây lan lẫn mức độ nguy hiểm của biến chủng của SARS-CoV-2 được ghi nhận lần đầu tại Ấn Độ. Tốc độ lây lan dịch bệnh tại địa phương diễn ra nhanh trên diện rộng, xuất hiện số lượng lớn ca mắc ở nhiều ổ dịch. Đặc biệt do dịch xảy ra trong khu công nghiệp nên số lượng công nhân có liên quan dịch tễ tại ổ dịch lên tới vài chục nghìn người…

Để ứng phó tình huống cấp bách trên, các chuyên gia của Bộ Y tế thuộc Tổ điều tra, giám sát dịch tễ do PGS.TS Trần Như Dương đứng đầu, đã tham mưu cho lãnh đạo tỉnh Bắc Giang nhanh chóng phong tỏa ngay các khu dân cư tập trung đông công nhân có nguy cơ cao như: Núi Hiểu, Trung Đồng, Tam Tầng, Quang Biểu... Đưa thiết chế cách ly tập trung vào những khu vực này để thiết lập mô hình khu cách ly y tế tập trung tại chỗ (với sự tham gia đầy đủ của các lực lượng quân đội, công an, y tế và lắp camera giám sát trong khu dân cư) nhằm khoanh vùng, khống chế dịch ngay. Thực hiện nghiêm ngặt việc nội bất xuất, ngoại bất nhập không cho nguồn lây có cơ hội thoát ra ngoài để lây lan sang các địa phương khác; Thực hiện quyết liệt việc cách ly tại nhà với từng hộ gia đình ở bên trong ổ dịch để ngăn chặn dịch lây lan với nguyên tắc: “Người nhà nào ở yên nhà ấy; không gặp gỡ tiếp xúc với ai ở bên ngoài; không cho ai đến chơi nhà ai; không cho ai vào nhà mình với tinh thần nhà nhà cửa đóng then cài”.

Bắc Giang đã tiến hành lấy mẫu xét nghiệm quét định kỳ 3 ngày/lần tại những khu vực phong tỏa để phát hiện và đưa nhanh người nhiễm ra khỏi cộng đồng. Đây là quá trình làm sạch ổ dịch, được tỉnh đã và đang làm rất kiên trì, thường xuyên, liên tục. Bên cạnh đó, tỉnh Bắc Giang cũng đã tổ chức việc kéo giãn, rút giảm mật độ công nhân tại những điểm nóng có mật độ quá cao để làm giảm nguy cơ lây lan trong ổ dịch, đặc biệt tại thôn Núi Hiểu.

“Việc Bắc Giang giữ chân được hầu hết số công nhân ngoại tỉnh ở lại Bắc Giang và phong tỏa sớm ngay được những khu vực nguy cơ cao là một nỗ lực rất lớn của tỉnh. Chính điều này thực sự đã ngăn chặn được dịch bệnh không lây lan trên diện rộng, góp phần rất lớn giữ an toàn cho cả nước”, PGS.TS Trần Như Dương nhấn mạnh.

Về công tác xét nghiệm

Do dịch bệnh ở Bắc Giang lây truyền mạnh, đặc điểm dịch tễ xuất hiện ở khu công nghiệp nên số lượng ca bệnh có liên quan dịch tễ lên tới vài chục nghìn người. Do đó, việc xét nghiệm phải thực hiện nhanh trên phạm vi lớn. Trong khi xét nghiệm realtime PCR (RT-PCR) bắt buộc phải thực hiện trong phòng thí nghiệm và cần có thời gian, vì vậy việc áp dụng test nhanh kháng nguyên được đề xuất triển khai để sàng lọc tại chỗ các nguồn lây nhiễm mạnh (các test nhanh lựa chọn áp dụng có độ nhạy lớn hơn 70% và độ đặc hiệu lớn hơn 80%).

Cụ thể: Test nhanh được sử dụng cho các trường hợp có triệu chứng và thực hiện tại các khu vực tỷ lệ lây nhiễm cao và khu cách ly tập trung, còn phương pháp xét nghiệm RT-PCR mẫu gộp/mẫu đơn được chỉ định linh hoạt theo tình hình dịch tại từng khu vực. Các khu vực có tỷ lệ lây nhiễm cao thực hiện theo kế hoạch 72h/lần, các khu vực cộng đồng 5 ngày/lần để tầm soát nguy cơ lan bệnh trong cộng đồng.

Phương pháp lấy mẫu xét nghiệm cũng thực hiện theo hình thức mới, chia nhỏ các nhóm đi từng ngõ, gõ cửa từng nhà để lấy mẫu nhằm hạn chế tới mức tối đa việc lây nhiễm chéo. Nhờ đó, các ổ dịch nóng tại Núi Hiểu, Trung Đồng, Tam Tầng (huyện Việt Yên) đã từng bước được sàng lọc, làm sạch. Tới nay, tại các ổ dịch đã gần như được khống chế và kiểm soát.

Bên cạnh đó, Bắc Giang thử nghiệm mô hình hướng dẫn người dân tự lấy mẫu test nhanh cho nhau (triển khai thí điểm tại các khu cách ly tập trung). Cụ thể, GS.TS Lê Thị Quỳnh Mai (Phó Viện trưởng Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương) đã phối hợp cùng lực lượng nhân viên y tế tới từ các đoàn chi viện tổ chức nhiều buổi tập huấn cho người dân tự lấy mẫu trong các khu cách ly tập trung, xây dựng video hướng dẫn tự lấy mẫu test nhanh và hướng dẫn nhân viên y tế lấy mẫu test nhanh trong cộng đồng.

Về cách ly y tế và xử lý môi trường

Theo ông Dương Chí Nam, Phó Cục trưởng Cục Quản lý môi trường y tế, Bộ Y tế, Bắc Giang đến hàng trăm khu cách ly tập trung trải rộng khắp các địa bàn nhiều huyện. Nếu không có biện pháp quản lý giám sát chặt, có biện pháp giãn cách, giảm tải kịp thời sẽ rất dễ gây ra lây nhiễm chéo. Ngày 26/5, UBND tỉnh Bắc Giang đã ra công văn yêu cầu Chủ tịch UBND huyện, thành phố chịu trách nhiệm trước Chủ tịch UBND tỉnh về tình hình hoạt động của các khu cách ly tập trung trên địa bàn huyện, thành phố; thành lập ngay các Tổ kiểm tra, giám sát và phòng chống lây nhiễm chéo trong khu cách ly tập trung trên địa bàn huyện, mỗi khu cách ly phải được kiểm tra, giám sát ít nhất 1 lần/ngày và báo cáo kết quả về Tổ kiểm tra, giám sát của tỉnh…

Về công tác điều trị

Với số ca mắc lên đến gần 3.000 trường hợp, dự báo trong những ngày tới, số ca nhiễm sẽ tiếp tục tăng cao song mức tăng có chiều hướng giảm. Trước tình hình đó, Bắc Giang đã tận dụng ký túc xá các Trường Cao đẳng Ngô Gia Tự, Cao đẳng nghề công nghệ Việt - Hàn, Trung tâm chăm sóc người có công… làm cơ sở thu dung điều trị ban đầu bệnh nhân mắc Covid-19. Các cơ sở này có nhiệm vụ tiếp nhận những ca dương tính không có triệu chứng hoặc có triệu chứng nhẹ.

Điểm mới thứ hai trong công tác điều trị lần này, tổ điều trị nhận thấy biểu hiện lâm sàng của ca bệnh khác với đợt dịch trước. Cụ thể là ngay cả những người trẻ không có bệnh nền thì diễn biến tổn thương phổi cũng rất nhanh, thường xảy ra từ ngày thứ 7 đến ngày thứ 10, chỉ cần từ khi có triệu chứng sau vài ngày đã xuất hiện mờ trắng hai bên phổi. Do đó, nguy cơ tử vong có thể ở các nhóm độ tuổi. Vì vậy, để đáp ứng dự báo tình hình số ca mắc tăng nặng, phương án thiết lập Trung tâm hồi sức tích cực (ICU) lớn nhất từ trước đến nay đã được ra đời, đáp ứng yêu cầu với đầy đủ hệ thống và phương tiện cần thiết.

Ngoài việc lựa chọn BV Phổi Bắc Giang để thiết lập trung tâm hồi sức tích cực với 58 giường. Trung tâm hồi sức tích cực (ICU) quy mô lớn nhất miền Bắc với 101 giường đã được ra mắt ngày 4/6/2021 sau 5 ngày khẩn trương triển khai thi công.

Để vận hành được trung tâm ICU này, Bộ Y tế đã huy động các kíp chuyên môn kỹ thuật từ các BV Trung ương, BV tuyến tỉnh để cùng tham gia vận hành. Qua đây cũng là dịp để các y bác sĩ ở tỉnh Bắc Giang trao đổi, học hỏi kinh nghiệm để tham gia vào điều trị bệnh nhân nặng trong đợt dịch này./.

PV