Theo quy định tại Điều 16 Nghị định 45 của Chính phủ (trước đây) về thu tiền sử dụng đất, đối với hộ gia đình cá nhân được ghi nợ tiền sử dụng đất thì phải trả nợ dần trong thời hạn tối đa là 5 năm. Sau 5 năm kể từ ngày ghi nợ mà chưa trả hết tiền sử dụng đất thì người sử dụng đất phải nộp tiền sử dụng đất còn lại theo giá đất tại thời điểm trả nợ. Tuy nhiên, tiền sử dụng đất tái định cư theo giá tại thời điểm trả nợ là quá cao nên người dân không đủ tiền để nộp so với mức thu nhập và gia cảnh hiện tại của họ. Tại TP. Đà Nẵng, hàng ngàn hộ dân tái định cư còn nợ tiền sử dụng đất cả chục năm nay không có điều kiện trả nợ. Trước thực trạng khó khăn này, UBND TP. Đà Nẵng đã nhiều lần kiến nghị và Chính phủ đã ban hành Nghị định 79 sửa đổi Nghị định 45 theo hướng phù hợp với điều kiện trả nợ của người dân. Nghị định 79 của Chính phủ đã mở ra cơ hội cho người dân Đà Nẵng có tiền trả nợ tiền đất tái định cư. Thời gian được hưởng chính sách ưu đãi theo Nghị định 79 sắp hết, nhưng trên địa bàn Đà Nẵng vẫn còn hơn 1.500 hộ dân nợ tiền đất tái định cư với số tiền trên 216 tỷ đồng.

Khi TP. Đà Nẵng đẩy mạnh chỉnh trang đô thị, hàng chục ngàn hộ dân phải di dời, giải tỏa. Hàng ngàn hộ đến nơi tái định cư mới còn nợ tiền sử dụng đất. Trong đó, có rất nhiều hộ thuộc diện hộ nghèo, khó khăn, không có khả năng trả nợ tiền đất tái định cư. Sau khi Chính phủ ban hành Nghị định 79, có hiệu lực từ ngày 10/12/2019, UBND TP. Đà Nẵng đã dành 250 tỷ đồng cho người dân vay thông qua ngân hàng Chính sách xã hội để hỗ trợ người dân trả nợ tiền đất tái định cư. Lãi suất của món vay này chỉ 4,8%/năm trong thời hạn 10 năm. Đến thời điểm này đã có gần 2.800 hộ đã trả được nợ với số tiền hơn 330 tỷ đồng.

Theo Nghị định 79, hộ gia đình, cá nhân được ghi nợ tiền sử dụng đất trước ngày 1/3/2016 mà chưa thanh toán thì tiếp tục thanh toán tiền sử dụng đất còn nợ theo chính sách và giá đất tại thời điểm cấp Giấy chứng nhận đến hết ngày 28/2/2021. Từ ngày 1/3/2021, hộ gia đình, cá nhân còn nợ tiền sử dụng đất chưa thanh toán sẽ phải thanh toán số tiền sử dụng đất còn nợ theo chính sách và giá đất tại thời điểm trả nợ. Hiện TP. Đà Nẵng còn hơn 1.500 hộ dân còn nợ tiền đất tái định cư. Trong số này, hơn 300 hộ đã nhận thông báo của cơ quan Thuế nhưng chưa nộp với số tiền gần 60 tỷ đồng.

Nếu đến 28/2 năm nay, các hộ dân không trả nợ thì từ ngày 1/3 trở đi, chính sách ưu đãi sẽ không còn, người dân phải trả tiền nợ đất theo giá thị trường; Trong khi đó, từ nay đến ngày 28/2, chỉ còn 20 ngày làm việc. Ông Phan Trần Trung Vũ, Phó Trưởng Ban Giải phóng mặt bằng quận Sơn Trà, địa phương có đến gần 1.300 hồ sơ nợ tiền sử dụng đất cho biết, quận gửi hồ sơ đến từng hộ dân, tích cực vận động bà con khẩn trương hoàn tất hồ sơ thủ tục. Hiện, còn 42 hộ chưa hoàn tất hồ sơ thủ tục để trả nợ tiền đất. Nhiều hộ dân gặp vướng mắc như chưa liên hệ để nộp hồ sơ là hộ mua bán ủy quyền, chuyển đổi tên, không tìm được chủ cũ hoặc chủ đất cũ đã qua đời, định cư nước ngoài...

Ông Lương Nguyễn Minh Triết, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy, Chủ tịch HĐND TP. Đà Nẵng đề nghị UBND TP. Đà Nẵng giao nhiệm vụ cho Chủ tịch UBND xã, phường chủ động hướng dẫn người dân thực hiện chính sách hỗ trợ của thành phố; Những vướng mắc về quy hoạch thì cơ quan quản lý nhà nước phải chịu trách nhiệm chứ đừng để dân gặp khó: “Đề nghị rà soát lại, những cái gì do lỗi của phía cơ quan quản lý nhà nước trong quá trình trước đây mình làm thì đừng để người dân phải chịu. Còn bây giờ mình xin giãn thêm một năm, nếu giãn được thì tốt mà không giãn được cũng phải tính. Thứ hai nữa là thủ tục cho vay nguồn 250 tỷ đồng đã bố trí thì tạo điều kiện tốt nhất cho người dân tiếp cận nguồn vốn này”.

Ông Lê Trung Chinh, Chủ tịch UBND TP. Đà Nẵng cho biết, UBND thành phố đã chỉ đạo cho các Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Tư pháp và các ngành liên quan tiếp tục tham mưu, đề xuất hướng tháo gỡ phù hợp và kịp thời cho người dân. “Về thực hiện Nghị định 79, có thể nói đến thời điểm này, UBND thành phố lo cho người dân như vậy là rất tận tâm, gắng sức, thậm chí có thể nhận những rủi ro về phía chính quyền. Tuy nhiên trong quá trình thực hiện thì mới đây, Sở Tài nguyên và Môi trường cũng đã báo cáo về tình trạng thực hiện Nghị định 79. UBND thành phố đang chỉ đạo khẩn trương thực hiện. Tôi cũng đã chỉ đạo Văn phòng UBND thành phố soạn thảo văn bản gấp đôn đốc, bởi chậm trễ chừng nào thì thiệt hại cho nhân dân lớn chừng đó”, ông Lê Trung Chinh nhấn mạnh./.