Theo Sở Văn hóa Thể thao, di tích Lò gốm Hưng Lợi được Bộ Văn hóa Thông tin (nay là Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch) công nhận di tích khảo cổ học quốc gia vào tháng 4/1998. Cũng trong năm 1998, Sở đã trình duyệt và thực hiện việc xây cổng, tường rào di tích trong khu vực diện tích 836 m2 với các hạng mục như: tường rào gạch, hàng rào lưới thép, mái che. Đến nay, mái che khu vực khai quật đã bị sập, nền di tích mọc nhiều cỏ dại và trong tình trạng ngập úng… Nguyên nhân do việc lấn chiếm, không thực hiện được giải tỏa đền bù, khiếu nại kéo dài. Chính bởi vậy, ngành chức năng không triển khai hoàn chỉnh được dự án trùng tu, tôn tạo.

Căn cứ Luật Di sản Văn hóa 2001, Luật Đất đai 2013, Sở Văn hóa Thể thao cho rằng, Sở chỉ có chức năng, nhiệm vụ quản lý Nhà nước về di tích khảo cổ học Lò gốm Hưng Lợi, đơn vị quản lý trực tiếp di tích thuộc Ủy ban Nhân dân phường 16, quận 8. Cho nên, để xảy ra việc xâm hại di tích, người dân xây dựng công trình nhà ở thuộc khu vực bảo vệ di tích, trách nhiệm này trực tiếp thuộc về Ủy ban Nhân dân phường 16. Cũng theo Sở Văn hóa Thể thao, đơn vị đã có rất nhiều văn bản đề xuất, kiến nghị với quận 8 xử lý các hành vi xâm hại, điều chỉnh khoanh vùng bảo vệ di tích… nhưng đến nay vẫn chưa nhận được thông tin về việc xử lý.

Di tích khảo cổ quốc gia cổ Lò gốm Hưng Lợi nằm trong khu dân cư tập trung đông, khu vực bảo vệ di tích với rộng khoảng 50.000m2 có nhiều hộ dân sinh sống. Căn cứ vào tình hình thực tế, Sở Văn hóa Thể thao đề xuất UBND TP.HCM điều chỉnh khu vực bảo vệ di tích; giao quận 8 chỉ đạo các đơn vị liên quan thực hiện nghiêm việc quản lý Nhà nước trên địa bàn, tuyệt đối không để xảy ra việc xâm hại, hủy hoại di tích; giao Sở Kế hoạch và Đầu tư xem xét cân đối, bố trí vốn trung hạn để tu bổ phục hồi di tích Lò gốm Hưng Lợi.

Trước đó, trong buổi làm việc với đoàn giám sát của Ban Văn hóa Xã hội thuộc Hội đồng nhân dân TP.HCM, Phó Chủ tịch UBND quận 8 ông Nguyễn Thanh Sang cho biết, về quản lý di sản cấp quốc gia trực tiếp quản lý là thành phố. Còn việc tích bị xâm hại, quận cũng đã kiểm điểm các chủ tịch phường, kiểm điểm cán bộ địa chính phường, kể cả lãnh đạo phòng văn hoá thông tin của quận qua các thời kỳ./.

Việt Đức/VOV-TP.HCM