Ngày 10/12/2020, tại Nhà sách Cá Chép (Số 115 Nguyễn Thái Học, Hà Nội) diễn ra buổi Tọa đàm - Ra mắt sách “Việt Nam sử lược” của học giả Trần Trọng Kim, nhân dịp kỷ niệm 100 năm cuốn sách được xuất bản lần đầu.

 “Việt Nam sử lược” của học giả Trần Trọng Kim ra mắt độc giả năm 1920, giữa lúc nền học thuật nước nhà chỉ có các bộ đại tác như Đại Việt sử ký toàn thư hay Khâm định Việt sử thông giám cương mục là nguồn sử liệu chính thống. Sách sử Việt Nam khi đó gần như chưa đáp ứng được nhu cầu tìm hiểu của đại chúng: Sách chủ yếu được viết bằng chữ Hán, lưu hành trong giới trí thức, hoàn toàn theo quan điểm phong kiến, trung với vua, lấy nhà vua và các sự kiện của các vương triều làm trung tâm. Một số tác phẩm viết bằng quốc ngữ manh nha xuất hiện, nhưng còn rời rạc, sơ sài… Vì vậy, với phương pháp ghi chép mới mẻ, có hệ thống, cách kể lôi cuốn, và tư duy sử học tiến bộ so với đương thời, từ khi được xuất bản lần đầu cho đến tận ngày nay, “Việt Nam sử lược” thường được coi như cuốn sách vỡ lòng cho bất cứ ai bắt đầu tìm hiểu về lịch sử Việt Nam.

Với mong muốn góp phần hoàn thiện và phổ biến “tấm Nam sử” mà học giả Trần Trọng Kim đã dệt những sợi đầu tiên cách nay một thế kỷ, Đông A phát hành “Việt Nam sử lược” - ấn bản kỷ niệm 100 năm xuất bản lần đầu. Đông A thực hiện ấn bản này trên tinh thần nỗ lực hoàn bị tác phẩm, hoàn thiện “tấm Nam sử” như lời mong ước của chính tác giả, cũng là để gửi đến tay bạn đọc một cuốn sách hoàn thiện và chỉn chu nhất.

Trong buổi tọa đàm, nhà báo Kiều Mai Sơn chia sẻ về vai trò của “Việt Nam sử lược” trong lịch sử. Bắt đầu từ các bài giảng về Nam sử đăng trên Đông Dương tạp chí và có dạng sơ thảo là cuốn Sơ học An Nam sử lược dùng trong nhà trường (1917) đến bản in đầu tiên năm 1920, trong vòng 3 năm, học giả Trần Trọng Kim làm cùng một lúc ba việc: đọc các bộ sử viết bằng chữ Hán, dịch ra chữ quốc ngữ và biên soạn lại thành “Việt Nam sử lược”. Điểm nổi bật của “Việt Nam sử lược” là việc thoát khỏi hẳn lối chép sử biên niên theo tuyến tính thời gian đơn thuần. Không chú trọng liệt kê từng sự kiện lịch sử rời rạc như các bộ sử thời trước, Trần Trọng Kim đã phân tích, tổng hợp, chắt lọc từng dữ kiện cốt yếu và khéo léo kết nối chúng thành một vấn đề sử học có ý nghĩa, hay nói cách khác, là một vấn đề sử học “đáng ghi nhớ”.

Học giả Trần Trọng Kim đã xây dựng bố cục tác phẩm thành năm thiên, tương ứng với năm thời đại để phản ánh dòng chảy lịch sử Việt Nam, bao gồm: Thượng cổ thời đại, kể từ huyền sử họ Hồng Bàng cho đến trước thời nội thuộc Trung Hoa; Bắc thuộc thời đại, khái quát ngàn năm đen tối của nước ta dưới ách đô hộ của quân phương Bắc; Tự chủ thời đại, kể về thời kỳ độc lập trải qua các triều đại Ngô, Đinh, Tiền Lê, Lý, Trần, Hồ, Hậu Lê; Nam Bắc phân tranh, tóm tắt khoảng thời gian gần 300 năm nước ta chìm trong nội chiến; Cận kim thời đại, kể từ thời nhà Nguyễn cho đến khi Pháp lập xong cuộc bảo hộ ở Đông Dương. Ở mỗi thời đại, tác giả lại nhóm thành từng vấn đề chính yếu để bàn thảo và kê cứu như việc tài chính, việc quan chế, việc võ bị, việc khoa cử..., giúp cho độc giả hình dung nhanh chóng về bối cảnh xã hội và chính trị đương thời, từ đó có thể so sánh sự khác biệt và tiến triển của xã hội Việt Nam qua các triều đại.

 “Việt Nam sử lược” là một tác phẩm thông sử hấp dẫn, giọng văn kể chuyện lôi cuốn, thể hiện tư duy sử học tiến bộ của tác giả và xứng đáng là quyển sách vỡ lòng cho những ai muốn thâm nhập toàn bộ dòng chảy lịch sử Việt Nam.

Ngoài ra, “Việt Nam sử lược” - ấn bản kỷ niệm 100 năm xuất bản lần đầu cũng được bổ sung gần 60 minh họa từ các nguồn: bảnin năm 1928, tranh dân gian Đông Hồ, ảnh tư liệu hiện vật bảo tàng, ảnh tư liệu của các nhiếp ảnh gia người Pháp…

Ấn phẩm được thiết kế, in ấn thẩm mỹ. Ngoài bản bìa cứng cao cấp, Đông A sẽ giới thiệu tới bạn đọc 500 bản giới hạn, đánh số nhảy từ DA 001 đến DA 500; 101 bản đặc biệt đánh số từ ĐA_1920 đến ĐA_2020. Hai loại ấn bản này được in bằng công nghệ mực vi sinh, mạ cạnh sách bằng nhũ vàng, đóng dấu đỏ của Đông A dành cho người sưu tầm và chơi sách.

Mỗi cuốn “Việt Nam sử lược” được tặng kèm 1 Bookmark in màu trên giấy Ivory ngoại nhập; 8 Postcard in màu trên giấy Ivory ngoại nhập, với các hình ảnh đậm chất lịch sử, đậm chất Việt Nam; 1 Bản đồ Hà Nội 1873, tỷ lệ 1:12.500, do nhà họa đồ Phạm Đình Bách thực hiện, in màu trên giấy Ford ngoại nhập.

Với những điểm đáng lưu ý trên, Đông A mong muốn gửi tới bạn đọc một ấn bản không chỉ chỉn chu về mặt nội dung mà còn trang nhã về mặt hình thức nhân kỷ niệm 100 năm ngày tác phẩm ra đời 1920 - 2020./.