Giải thưởng Du lịch ASEAN là giải thưởng danh giá, được đánh giá cao trong lĩnh vực du lịch, là cơ hội để các đơn vị quảng bá thương hiệu địa phương, thương hiệu doanh nghiệp; đồng thời là cơ hội khẳng định chất lượng chuyên nghiệp, thân thiện môi trường và mang đến lợi ích cho cộng đồng.

Nhận thức được tầm quan trọng của giải thưởng du lịch ASEAN, ngày 8/11/2022, UBND tỉnh Lạng Sơn đã ban hành kế hoạch 230/KH-UBND về việc xây dựng điểm du lịch cộng đồng đạt tiêu chuẩn ASEAN giai đoạn 2022 - 2025. Theo đó, Lạng Sơn lựa chọn điểm Làng văn hóa du lịch cộng đồng Quỳnh Sơn (xã Bắc Quỳnh, huyện Bắc Sơn) để xây dựng điểm du lịch cộng đồng theo tiêu chuẩn ASEAN.

Có thể khẳng định, kế hoạch 230/KH-UBND là một bước đi chiến lược nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm du lịch, thu hút du khách quốc tế và góp phần phát triển du lịch cộng đồng bền vững của Lạng Sơn.

Về nơi sơn thuỷ hữu tình

Từ thành phố Lạng Sơn theo quốc lộ 1B khoảng 80km, qua đèo Tam Canh đến địa phận thị trấn Bắc Sơn rẽ trái 2,5 km quý khách sẽ đến Làng văn hóa du lịch cộng đồng Quỳnh Sơn, được bao bọc bởi dãy núi đá vôi thuộc vòng cung Ngân Sơn với dáng núi trùng trùng điệp điệp. Làng được đưa vào khai thác du lịch từ năm 2010 và được UBND tỉnh công nhận điểm du lịch năm 2015.

Nhìn từ trên cao, Làng du lịch Quỳnh Sơn là những mái nhà sàn san sát, ngăn nắp nép mình dưới chân núi mặt hướng ra cánh đồng tạo nên thế vững chãi. Khi bình minh lên, những mái nhà ẩn hiện trong làn sương sớm như bức tranh thủy mặc làm say đắm lòng người.

Quỳnh Sơn có trên 400 ngôi nhà sàn truyền thống mang đặc trưng văn hoá dân tộc Tày. Nhà sàn của người Tày Bắc Sơn được xây dựng khá công phu. Nhà được dựng bằng các loại gỗ quý như: nghiến, lý, đinh, lim... cột nhà hình tròn hoặc vuông, chân cột kê trên đá tảng, hệ thống cột kèo lắp ráp bằng mộng. Mái nhà lợp bằng ngói máng hay còn gọi là ngói âm dương. Nhà sàn thường có 3 hoặc 5 gian, mỗi gian đều có chức năng, công năng cụ thể. Các ngôi nhà đều hướng về phía nam hay còn gọi là hướng thong long, theo quan niệm của người dân Quỳnh Sơn đây là hướng tốt với thế lưng tựa vào núi, mặt hướng ra đồng ruộng sẽ mang đến sự vững chãi và nhiều tài lộc. Điểm đặc biệt là 100% người dân trong làng là người Tày, chủ yếu mang họ Dương.

Nói đến Quỳnh Sơn, không thể không nhắc đến ngọn núi Nà Lay, có độ cao khoảng 600m so với mực nước biển, có góc nhìn trải rộng ra các hướng, rất lý tưởng để ngắm toàn cảnh thung lũng Bắc Sơn tuyệt đẹp từ trên cao với biển mây vào buổi minh và ánh hoàng hôn mỗi chiều tà. Mỗi năm, vào 2 mùa lúa chín, du khách được chiêm ngưỡng cánh đồng lúa từ trên cao như một tấm thổ cẩm giữa đất trời với những mảng màu khác nhau của 02 vụ lúa tiếp chân. Đến tháng 10 hình ảnh thung lũng Bắc Sơn từ trên cao là màu vàng óng của lúa chín như thảm lụa vàng bất tận óng ả hòa quyện cùng mây, nắng, núi và gió.

Đến với Làng văn hóa du lịch cộng đồng Quỳnh Sơn du khách không thể không ghé thăm Đình làng Quỳnh Sơn với kiến trúc cổ theo kiểu đình làng truyền thống của người Việt. Đình thờ Quý Minh Đại Vương (tức tướng quân Dương Tự Minh), vị anh hùng triều Lý của thế kỷ XI, người đã có công đánh đuổi giặc cướp, thổ phỉ, giữ gìn sự bình yên cho miền đất vùng biên ải. Chính bởi lẽ đó người dân đã lập đình thờ để tưởng nhớ công ơn của ngài. Đình có cấu trúc gỗ hình chữ đinh, mái lợp ngói âm dương nép mình dưới tán cây đa cổ thụ hơn ngàn năm tuổi. Vào ngày 12 - 13 tháng Giêng hằng năm, đình là nơi diễn ra lễ hội Quỳnh Sơn với nhiều hoạt động văn hoá đa sắc màu và thực hành nhiều nghi lễ đặc sắc như: lễ khoán an, lễ tế thần nông và đắm say với làn điệu dân ca, dân vũ như múa tán Đàn, múa Chầu, hát Then, hát Ví…

Huyện Bắc Sơn không chỉ được biết đến là quê hương cách mạng với những di tích lịch sử mà còn nổi tiếng với nghề làm ngói âm dương đã có lịch sử hàng trăm năm. Hiện nay, có khoảng 50 hộ dân thuộc xã Long Đống và xã Quỳnh Sơn làm nghề cung cấp cho thị trường trong và ngoài tỉnh. Ngói âm dương được làm thủ công, với khâu đầu tiên là chọn đất mang nhiều tiêu chí công phu (đất làm ngói phải là đất sét, có độ dẻo phù hợp) rồi được nhào kỹ với nước, loại bỏ sỏi và ủ trong khoảng 15 - 20 ngày để dẻo và mịn. Người dân dùng khuôn đóng thành viên ngói dầy khoảng 1cm. Ngói sau khi phơi khô đem vào nung trong lò khoảng 14 ngày đêm liên tục mới ra thành phẩm. Nghề làm ngói âm dương chính là một trong những công việc quan trọng bảo tồn nét văn hóa đặc sắc, cổ kính trên những mái nhà của người Tày trên quê hương cách mạng.

Hấp dẫn du khách bởi sản phẩm du lịch cộng đồng

Hiện nay Làng văn hóa du lịch cộng đồng Quỳnh Sơn có 10 hộ gia đình làm homestay phục vụ khách du lịch. Đến thăm làng, du khách sẽ được thưởng thức đặc sản ẩm thực nổi tiếng của Bắc Sơn như các loại bánh truyền thống, thịt lợn quay, xôi nếp cẩm, khau nhục, lạp xưởng cùng các loại rau rừng. Đồng thời du khách sẽ được tham gia các hoạt động trải nghiệm thú vị như cùng người dân gói bánh chưng đen, giã bánh dày lá ngải… là những loại bánh truyền thống của người Tày được gói từ chính hạt gạo nếp cái hoa vàng mà người dân Quỳnh Sơn canh tác trồng trọt trên cánh đồng thung lũng Bắc Sơn.

Người dân Quỳnh Sơn nói với nhau bằng ngôn ngữ của dân tộc mình là tiếng Tày, và thổi hồn vào ngôn ngữ dân tộc bằng âm thanh của cây đàn tính. Nơi đây lưu giữ những nét văn hoá mang đậm bản sắc truyền thống của người Tày với các làn điệu hát Then, múa chầu, hát quan lang… được lưu giữ qua nhiều thế hệ.

Đến với Quỳnh Sơn, du khách sẽ được nghe những làn điệu hát then nhẹ nhàng, trầm ấm, du dương được đúc kết từ đời sống sinh hoạt hàng ngày, từ lao động trồng chọt, chăn nuôi và từ lễ hội, đám cưới, ngày mùa bội thu kết hợp cùng âm thanh cây đàn tính ba dây đã được lưu truyền từ đời này tới đời khác trong không gian văn hoá cộng đồng đầm ấm, thân thiện.

Hiện nay đội văn nghệ Làng văn hóa du lịch cộng đồng Quỳnh Sơn với hơn 30 thành viên đang tiếp tục lưu giữ, bảo tồn, truyền dạy các làn điệu hát then và sẵn sàng phục vụ khách du lịch. Loại hình văn nghệ dân gian độc đáo không chỉ là niềm tự hào của người dân mà còn góp phần làm phong phú thêm sản phẩm du lịch văn hóa, mang lại những trải nghiệm mới mẻ cho khách du lịch khi đến làng văn hóa du lịch cộng đồng Quỳnh Sơn, một yếu tố quan trọng trong xây dựng làng văn hóa du lịch cộng đồng tiêu chuẩn ASEAN.

Với mục tiêu đạt tiêu chuẩn của làng văn hóa du lịch cộng đồng ASEAN, chính quyền và người dân Quỳnh Sơn càng nâng cao ý thức trong việc giữ gìn kiến trúc và văn hóa truyền thống, phát triển các dịch vụ tham quan tại điểm lưu trú; tổ chức hoạt động trình diễn văn hóa, nghệ thuật truyền thống; phát triển dịch vụ mua sắm sản phẩm địa phương; bảo tồn các làng nghề truyền thống; cải tạo cảnh quan; nâng cao chất lượng dịch vụ ăn uống; xây dựng địa điểm, công trình phục vụ cho hoạt động sinh hoạt chung của cộng đồng.../.