Tại lần gặp cấp cao thứ 21 giữa Ukraine và EU vừa diễn ra ở Ukraine, tân tổng thống Ukraine Volodymir Zelensky nhận được từ phía EU sự khẳng định và cam kết của EU tiếp tục hậu thuẫn Ukraine trên nhiều phương diện, đặc biệt về chính trị trong quan hệ của Ukraine với Nga.

Điều này đặc biệt quan trọng đối với ông Zelensky bởi ông đã tuyên bố dành ưu tiên chính sách hàng đầu cho việc chấm dứt cuộc nội chiến và ly khai ở những vùng lãnh thổ miền đông cũng như giành về Crimea - cả hai việc mà người tiền nhiệm đều đã thất bại. Khi còn vận động tranh cử tổng thống ở Ukraine, ông Zelensky đã cho biết sẽ có cách tiếp cận khác so với người tiền nhiệm. Cụ thể ở đây là vẫn duy trì khuôn khổ diễn đàn đàm phán 4 bên ở thủ đô Minsk của Belarus bao gồm Nga, Đức, Pháp và Ukraine nhưng từ nay thêm cả sự tham gia của Mỹ nữa. Ông Zelensky cho rằng phải gây dựng được kênh tiếp xúc và đối thoại trực tiếp với Nga chứ không thể tiếp tục cự tuyệt mọi tiếp xúc và đối thoại với Nga như người tiền nhiệm. Trong mưu tính này của ông Zelensky không thể thiếu cuộc gặp trực tiếp với tổng thống Nga Vladimir Putin. Ông Zelensky đã công khai lộ ngỏ ý đấy.

Ông Putin thể hiện thái độ vừa không mặn mà vừa không loại bỏ mà để ngỏ mọi khả năng có thể xảy ra. Ở quãng thời gian sau khi ông Zelensky đắc cử tổng thống Ukraine và trước khi người này chính thức nhậm chức, ông Putin đã có một vài quyết sách theo hướng làm khó nhiều hơn dễ và gây áp lực nhiều hơn là tỏ thiện chí với ông Zelensky như ban hành sắc lệnh tạo thuận lợi về thủ tục và thời gian xử lý việc cấp hộ chiếu Nga cho người dân Ukraine sống ở những vùng lãnh thổ ly khai chính phủ Ukraine hay hiện đang lưu trú ở Nga. Ông Putin cũng còn có ý sẵn sàng cấp hộ chiếu Nga cho tất cả công dân hiện tại của Ukraine. Cho nên có thể thấy được là mối quan hệ giữa Ukraine và Nga kể từ sau khi có sự thay đổi tổng thống ở Nga sẽ biến động chứ không tiếp tục như lâu nay. Câu hỏi chưa được trả lời chỉ là biến động như thế nào, theo chiều hướng nào và vào thời điểm nào.

Tại cuộc gặp cấp cao vừa rồi với EU, ông Zelensky vừa đề nghị Mỹ và EU tiếp tục duy trì những biện pháp chính sách trừng phạt Nga lại vừa đề xuất có cuộc gặp ông Putin ở Minsk cũng như muốn có cuộc gặp cấp cao của nhóm Minsk lâu nay với sự tham dự của tổng thống Mỹ Donald Trump và thủ tướng Anh Theresa May. Có thể thấy được ở đó ẩn ý của người này là gặp ông Putin ở khuôn khổ diễn đàn đa phương trước, sau đó mới tính đến chuyện gặp song phương riêng với ông Putin.

Mưu tính của ông Zelensky không khó hiểu khi đơn giản là cách tiếp cận phải khác trước thì may ra mới có thể có được kết quả mới chứ không tiếp tục trì trệ và bế tắc như trước. Tình trạng hiện tại ở Ukraine liên quan đến các vùng lãnh thổ ly khai và trong vấn đề Crimea càng dai dẳng thì tình thế của ông Zelensky ở Ukraine, ở châu Âu cũng như trên thế giới càng thêm khó khăn và bất lợi.

Ông Zelensky có nhu cầu cấp thiết tìm kiếm sự khởi đầu mới cho mối quan hệ của Ukraine với Nga và biết rằng cú hích quyết định là cuộc gặp với ông Putin. Nhưng ông Putin sẽ không nhượng bộ Ukraine trong vấn đề Crimea và sẽ còn dùng chuyện ly khai ở Ukraine để gia tăng áp lực đối với chính phủ mới và tổng thống mới ở Ukraine, qua đó buộc Mỹ và EU phải nhượng bộ trước. Ông Putin sẽ chờ tiếp bởi tới đây sẽ có sự thay đổi chính phủ ở Anh, chính phủ Đức bị mất ổn định rõ rệt và ở Ukraine trong tháng 10 này có cuộc bầu cử quốc hội mới. Phải sau đấy thì ông Putin chắc mới tung ra những quyết sách mới liên quan đến chính sách của Nga đối với Ukraine.