Tại trụ sở của LHQ ở thành phố New York (Mỹ), khoá họp Đại hội đồng Liên hiệp quốc (ĐHĐ LHQ) năm nay đã bắt đầu. Khoá họp ĐHĐ hàng năm vốn là chuyện bình thường đối với LHQ vì thật ra năm nào cũng vậy và cứ vào mùa thu lại được tiến hành. Nhưng khóa họp ĐHĐ năm nay của LHQ lại có hai điều không bình thường. Thứ nhất, sau hai lần họp ĐHĐ trực tuyến nhiều hơn trực tiếp, tức là họp thì vẫn họp nhưng chỉ có rất ít người đứng đầu nhà nước và chính phủ các nước thành viên LHQ tới New York trực tiếp tham dự do tránh dịch bệnh. Năm nay là lần đầu tiên sau hai năm ấy lại thấy có rất nhiều vị đứng đầu nhà nước và chính phủ quốc gia thành viên LHQ công du tới New York. LHQ công bố con số ít nhất là 140. Cái bất bình thường so với hai năm trước đấy này làm cho hoạt động của LHQ trở lại bình thường thật sự. Thứ hai là cuộc chiến ở Ukraine giữa Nga và Ukraine là chủ đề nội dung nổi bật hàng đầu và lấn át tất cả những chủ đề nội dung cho tới nay vốn chiếm vị trí hàng đầu trên chương trình nghị sự của các khoá họp ĐHĐ LHQ. Cuộc chiến này diễn ra ở Ukraine nhưng kéo theo cuộc đối địch quyết liệt không khoan nhượng về chính trị, kinh tế, tài chính và thương mại giữa Nga với các nước thuộc khối phương Tây. Lãnh đạo các nước này đều tới New York trong khi tổng thống Nga Vladimir Putin cử bộ trưởng ngoại giao Sergej Lavrow đại diện. Phía Mỹ chần chừ thời gian khá dài rồi mới chịu cấp thị thực nhập cảnh cho ông Lavrow. Cả hai phía đều sẽ sử dụng khoá họp ĐHĐ LHQ năm nay làm diễn đàn và chiến địa để đối đầu nhau và cuộc khẩu chiến giữa hai bên chắc chắn sẽ độc nhất vô nhị xưa nay. Hai bất thường này báo hiệu là hoạt động ĐHĐ LHQ tuy trở lại bình thường nhưng khoá họp này sẽ bị nhấn chìm trong chủ đề chiến sự ở Ukraine.

Phát biểu khai mạc khoá họp, Tổng Thư ký  LHQ Antonio Guterres cho rằng thế giới đang lâm vào hiểm nguy và bị tê liệt bởi đồng thời gặp nhiều khủng hoảng. Ông Guterres dùng ngôn từ mạnh mẽ để miêu tả thực trạng không được tốt đẹp của thế giới: Sự tin cậy lẫn nhau suy giảm, bất bình đẳng gia tăng, trái đất bùng cháy, con người bị tổn thương và diện người dễ bị tổn thương nhất chịu thiệt hại nhiều nhất. Ông Guterres kêu gọi các nước thành viên đoàn kết thống nhất để cùng hành động cứu trái đất và gây dựng tương lai tươi sáng chung cho cả nhân loại. Trong tâm trạng đầy lo ngại này của người đứng đầu LHQ ẩn chứa nhiều bi quan hơn là lạc quan về khoá họp ĐHĐ LHQ năm nay đạt được kết quả như mong đợi.

Những cuộc khủng hoảng hiện tại của thế giới vừa thách thức vừa thử thách vai trò và ảnh hưởng của LHQ mà qua chính khoá họp ĐHĐ năm nay có thể nhận thấy được liệu LHQ có vượt qua được thử thách và thách thức này hay không. Đúng là chuyện chiến sự ở Ukraine với mọi tác động, hậu quả và hệ lụy của nó hiện thời sự nhất nhưng đấy không phải là chuyện thời sự duy nhất trên thế giới và đối với LHQ. Đối phó dịch bệnh và tình trạng thiếu lương thực, chống biến đổi khí hậu trái đất, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, bình đẳng giới và công bằng xã hội... đều là những chuyện đại sự hiện tại đối với cả nhân loại mà chỉ có LHQ là khuôn khổ diễn đàn thích hợp nhất và có đủ khả năng thực tế nhất để giải quyết. Bởi thế, thành công hay thất bại, thành công đến đâu hay thất bại như thế nào của khoá họp ĐHĐ năm nay của LHQ phụ thuộc rất quyết định vào việc đại đa số thành viên LHQ không để cho các phe cánh đang đối kháng nhau vì chuyện chiến sự ở Ukraine độc chiếm diễn đàn và chi phối diễn đàn. LHQ có thể và cần phải có vai trò trong việc giải quyết chuyện cuộc chiến ở Ukraine nhưng sứ mệnh của LHQ đồng thời còn là tập trung vào việc giải quyết những vấn đề cấp thiết khác nữa của cả nhân loại trên thế giới./.

Hoàng Lan