Kết quả cuộc bầu cử tổng thống vào ngày 9/5 vừa qua ở Philippines đúng như mọi dự đoán và kết quả của các cuộc thăm dò dư luận trước đấy. Ông Ferdinand Marcos, 64 tuổi, con trai của cựu độc tài Ferdinand Marcos, đã đắc cử tổng thống và trở thành tổng thống thứ 17 của Philippines. Bà Sarah Duterte, con gái của tổng thống sắp mãn nhiệm Rodrigo Duterte, xem ra cũng chắc chắn đắc cử phó tổng thống. 36 năm sau khi cựu độc tài Ferdinand Marcos bị làn sóng biểu tình phản đối của người dân ở Philippines phế truất và rồi phải sống lưu vong ở nước ngoài, gia tộc Marcos lại có đại diện ở vị trí tổng thống Philippines. Sự trở lại với quyền lực của danh gia vọng tộc này rất ngoạn mục với thắng cử rất vang dội của người con trai của cựu độc tài trong cuộc bầu cử tổng thống vừa qua.

Gia tộc Marcos đã chuẩn bị từ nhiều thập kỷ nay và rất bài bản cho việc trở lại cầm quyền này. Ông Ferdinand Marcos (con) đã tích lũy kinh nghiệm chính trường và gây dựng thanh danh riêng qua tất cả các giai đoạn hoạt động chính trị cần thiết như dân biểu hạ viện, thượng nghị sĩ hay thống đốc bang. Người này tận dụng triệt để các mạng xã hội để nhằm vào bộ phận cử tri hùng hậu nhất hiện tại ở Philippines là nhóm từ 18 - 35 tuổi - những người không hề có trải nghiệm trực tiếp về thời kỳ ông Ferdinand Marcos (cha) trị vì đảo quốc. Họ không thành kiến nặng nề về gia tộc Marcos như những bộ phận cử tri khác khi nhìn nhận lại quá khứ lịch sử. Ông Marcos (con) trong vận động tranh cử đã nhằm rất trúng vào tâm lý truyền thống của cử tri ở Philippines là ở những thời khó khăn về kinh tế xã hội như hiện tại thì thường chỉ tin tưởng những chính trị gia có truyền thống gia đình làm chính trị và hiện thân cho cách cầm quyền kiên quyết. Người này chủ ý đưa ra cương lĩnh tranh cử rất chung chung nhưng đặc biệt nhấn mạnh vấn đề giá cả sinh hoạt và năng lượng gia tăng ở Philippines.

Sau gia tộc Aquino với mẹ và con trai và gia tộc Manapagal với cha và con gái đều là tổng thống Philippines, gia tộc Marcos là gia tộc thứ ba trên đảo quốc làm nên truyền thống chính trị này và lặp lại lịch sử. Nhà Duterte cũng sắp được xếp vào diện ấy.

Gia tộc Marcos trở lại cầm quyền ở Philippines và con gái ông Duterte tham gia nhiếp chính không có nghĩa là đất nước này trở lại thời kỳ cựu độc tài Marcos cầm quyền hay lặp lại hoàn toàn 6 năm cầm quyền của ông Duterte. Vị tổng thống mới chắc chắn sẽ tận dụng nhiệm kỳ tổng thống này để tạo dựng hình ảnh mới và cảm nhận khác trước trong dân chúng Philippines về gia tộc Marcos và về cá nhân cựu độc tài Marcos. Người này sẽ giống ông Duterte ở chủ ý tập trung quyền bính và mạnh tay trong cầm quyền nhưng sẽ hết sức tránh để bị trong và ngoài Philippines nhìn nhận và đánh giá là một bản sao của người cha hay của người tiền nhiệm trong cả định hướng chính sách lẫn phong cách cầm quyền. Một số quan điểm chính sách về đối nội cũng như đối ngoại của người cũ sẽ được người mới tiếp tục.

Kết quả bầu cử tổng thống thì đã rõ nhưng tổng thống mới thực hiện các cam kết vận động tranh cử như thế nào và liệu thực hiện có được thành công hay không lại là những câu hỏi hiện chưa có câu trả lời.

Câu hỏi trọng tâm cụ thể được đặt ra hiện tại cũng chưa có được câu trả lời. Thứ nhất là câu hỏi về tổng thống mới sẽ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và giải quyết các vấn đề xã hội đang nhức nhối ở Philippines như thế nào. Câu hỏi thứ hai là tổng thống mới ở Philippines làm sao để gây dựng và duy trì được trạng thái câm bằng quan hệ của Philippines với Mỹ và Trung Quốc. Ông Marcos (Con) được coi là người thân với Trung Quốc. Nhưng dù ai là tổng thống ở đảo quốc này thì cũng đều không thể coi nhẹ mối quan hệ truyền thống đặc biệt của Philippines với Mỹ. Ông Duterte đã thử nghiệm "nhất biên đảo" về phía Trung Quốc nhưng đâu có được thành công như mong muốn./.

Hoàng Lan