Những yếu tố đã giúp ông Armin Laschet chiến thắng
Từ khi bà Angela Merkel từ bỏ chức Chủ tịch đảng CDU vào năm 2018, đảng CDU đã gặp khá nhiều khó khăn trong việc tìm kiếm một lãnh đạo thực sự, một người có đủ tầm vóc và uy tín để có thể đảm đương với thách thức là kế tục bà Merkel.
Đầu năm 2020, Chủ tịch CDU là Annegret Kramp-Karrenbauer (AKK), một đồng minh rất thân cận với bà Merkel, đã phải tuyên bố từ bỏ việc kế tục bà Merkel sau các bê bối liên quan đến việc một số thành viên của đảng CDU tại bang Thuringen liên kết với đảng cực hữu AfD. Thực sự thì từ thời điểm đó, trong số các ứng cử viên cho chức Chủ tịch mới đảng CDU thì ông Friedrich Merz nổi lên rất mạnh. Đây là một cựu lãnh đạo của CDU, là đối thủ chính trị lớn của bà Merkel trong nội bộ CDU hồi đầu năm những năm 2000 và sau đó là một doanh nhân rất quyền lực. Quan trọng nhất là từ sau cuộc tổng tuyển cử 2017, uy tín cá nhân của bà Angela Merkel đi xuống khá nhiều và quyền lực của bà Merkel trong nội bộ đảng CDU cũng bị thách thức lớn, bởi các nhóm bảo thủ ủng hộ ông Merz hay các nhóm cử tri trẻ đi theo Bộ trưởng Y tế Jens Spahn.
Tuy nhiên, đại dịch Covid-19 trong năm 2020 đã tạo ra những tác động đáng kể. Cách thức xử lý đại dịch Covid-19 trong phần lớn thời gian năm 2020 của bà Merkel được dư luận Đức rất ủng hộ, uy tín của bà Merkel cũng trở lại ở mức rất cao. Theo đà đó, các ứng cử viên đi theo đường lối của bà Merkel cũng được hưởng lợi nhiều. Trong số 3 ứng cử viên cho chức Chủ tịch CDU, ông Armin Laschet chính là đồng minh thân cận nhất với bà Angela Merkel và từ nửa cuối năm 2020, bà Angela Merkel cũng đã công khai ủng hộ ông Laschet.
Vì thế, trong cuộc đua chức Chủ tịch CDU thì ngoài ông Norbert Rottgen, dù cũng thân cận với bà Merkel nhưng yếu thế hơn hẳn, các đại cử tri của đảng CDU có hai lựa chọn: nếu chọn ông Armin Laschet tức là chọn một sự kế tục với các chính sách dưới thời bà Angela Merkel còn chọn ông Friedrich Merz nghĩa là chọn một sự đổi mới hoàn toàn về đường lối và ưu tiên lãnh đạo, chọn một con đường táo bạo nhưng cũng rủi ro hơn. Kết quả là đảng CDU đã lựa chọn một phương án an toàn hơn, đó là ông Armin Laschet.
Tất nhiên, ngoài yếu tố là người đại diện cho một sự kế tục bà Angela Merkel thì ông Armin Laschet cũng có những điểm mạnh của riêng mình: kinh nghiệm chính trường dày dặn trên 25 năm ở mọi cương vị, từ nghị sĩ liên bang, nghị sĩ châu Âu, Bộ trưởng bang và từ năm 2017, ông Armin Laschet là Thủ hiến bang Bắc Rhine-Westphalia, bang chiếm tới trên 21% dân số Đức (18 triệu trên 85 triệu dân). Ông Armin Laschet cũng được xem là một nhân vật trung dung, có khả năng trung hòa các nhóm khác nhau trong đảng CDU nên vì thế có thể tập hợp được lực lượng và đoàn kết nội bộ đảng CDU.
Thách thức đối với tân Chủ tịch CDU
Tại đại hội của đảng Liên minh Dân chủ Cơ đốc giáo, ông Armin Laschet vượt qua ứng cử viên theo đường lối bảo thủ Friedrich Merz với số phiếu sít sao là 521 – 466. Với con số này, nhiều ý kiến cho rằng ông Armin Laschet sẽ gặp nhiều thách thức trong việc thống nhất nội bộ đảng để duy trì đường lối trung hữu của người tiền nhiệm Angela Merkel.
Trong một thời gian khá dài, ông Friedrich Merz nổi lên như một ứng cử viên hàng đầu và nhiều người cho rằng phe cánh hữu bảo thủ mà ông Merz đại diện sẽ chiếm ưu thế. Thực tế là nếu không có biến cố đại dịch Covid-19 thì có lẽ kết quả cuộc bầu cử trong đảng CDU, vốn được dự kiến tổ chức từ nhiều tháng trước, có lẽ đã rất khác. Ngay cả tại cuộc bỏ phiếu trực tuyến hôm 16/01 thì tại vòng hai, nếu không có sự dồn phiếu của những người ủng hộ ông Norbert Rottgen, ông Armin Laschet cũng sẽ rất khó khăn mới đánh bại được ông Merz. Về tổng thể thì trong giai đoạn đặc biệt khó khăn này của đại dịch Covid-19 thì CDU đã quyết định lựa chọn một phương án an toàn là ông Armin Laschet. Thách thức với ông Laschet, là làm sao để thuyết phục và đoàn kết được phe cánh hữu vốn ủng hộ ông Merz.
Ngay sau Đại hội CDU, ông Merz đã yêu cầu được giữ chức Bộ trưởng Kinh tế, thay thế một nhân vật thân cận khác của bà Merkel là ông Peter Altmaier. Dù ông Laschet từng tuyên bố rằng đảng CDU chưa có kế hoạch cải tổ nội các nhưng đòi hỏi này từ phía ông Merz và phe cánh hữu bảo thủ trong CDU chắc chắn sẽ phải được xem xét một cách nghiêm túc trong thời gian tới. Ông Armin Laschet cũng đồng thời phải cân bằng cả đòi hỏi từ phe trẻ trong CDU mà đại diện là Bộ trưởng Y tế Jens Spahn, người từng công khai thách thức quyền lực của bà Angela Merkel trước đây. Trong cuộc bầu cử vừa qua thì ông Jens Spahn ủng hộ ông Armin Laschet nhưng trong tương lai thì không chắc vì ông Spahn nổi tiếng là một nhân vật rất tham vọng.
Tuy nhiên, ngoài thách thức đoàn kết nội bộ CDU, ông Armin Laschet còn phải đối mặt với một thách thức lớn hơn, đó là duy trì sự ủng hộ của cử tri Đức với đảng CDU. Hầu hết giới phân tích chính trị Đức nhận định rằng một lượng lớn cử tri Đức ủng hộ đảng CDU trong hơn 15 năm qua là vì uy tín của Thủ tướng Angela Merkel, một lãnh đạo trung dung, kiên nhẫn, biết đối thoại và có một đường lối lãnh đạo vững vàng, ôn hòa.
Việc đảng CDU có duy trì được sự ủng hộ của cử tri Đức sau khi bà Angela Merkel rút lui khỏi chính trường hay không là một dấu hỏi lớn và là thách thức lớn với cá nhân ông Armin Laschet, đặc biệt trong bối cảnh các đảng như đảng Xanh hay đảng cực hữu “Lựa chọn thay thế cho nước Đức” - AfD thăng tiến rất mạnh vài năm qua.
Cơ hội lớn đối với ông Laschet
Về mặt lý thuyết, Chủ tịch đảng CDU luôn là ứng cử viên tự nhiên cho chức Thủ tướng Đức. Tuy nhiên, từ năm 1949 đến nay, đã có hai lần người đứng đầu đảng CDU từ chối nhận đề cử này mà nhường lại cho lãnh đạo của đảng liên minh thân thiết là đảng Xã hội Thiên chúa giáo – CSU, vốn là đảng thống trị ở bang Bavaria giàu nhất nước Đức.
Vào thời điểm này, kịch bản này cũng đang được đặt ra với ông Armin Laschet. Trong cuộc đua chức Chủ tịch CDU vừa qua thì chiến dịch tranh cử của ông Armin Laschet tập trung vào việc củng cố và bảo vệ các lợi ích của đảng CDU, khác hoàn toàn với ông Friedrich Merz là tranh cử với mục tiêu rất rõ ràng là trở thành Thủ tướng Đức thay bà Angela Merkel vào mùa Thu 2021.
Câu hỏi đặt ra với ông Armin Laschet là sau khi đã là người đứng đầu CDU thì ông có tham vọng kế tục cương vị Thủ tướng của bà Merkel hay không? Hiện có 2 đối thủ chính cho ông Armin Laschet cho cương vị này, một là lãnh đạo đảng CSU, ông Markus Soder và hai, là Bộ trưởng Y tế Jens Spahn.
Hiện tại, uy tín của ông Armin Laschet trong cử tri Đức đều thấp hơn các ông Soder và Spahn. Trong một cuộc thăm dò dư luận do đài ZDF tổ chức hôm 15/01, chỉ có 28% cử tri Đức cho rằng ông Armin Laschet có tư thế của một Thủ tướng, so với 54% ủng hộ ông Markus Soder. Trước đó, ông Armin Laschet cũng bị đánh giá thấp hơn nhiều ông Friedrich Merz nếu đảm nhiệm vai trò Thủ tướng Đức tương lai. Còn ông Jens Spahn thì hiện đang có uy tín rất cao tại Đức, thậm chí còn vượt qua cả bà Angela Merkel trong tháng 12/2020.
Do đó, một mặt ông Armin Laschet sẽ phải làm rõ chiến lược và tham vọng cá nhân của mình trong những tháng tới, mặt khác, các ứng cử viên tiềm năng như Markus Soder và Jens Spahn cũng sẽ phải công khai ý định của mình. Hiện tại, ông Soder vẫn tuyên bố vị trí của mình chỉ là ở bang Bavaria còn ông Spahn luôn phủ nhận tham vọng chạy đua chức Thủ tướng Đức. Tuy nhiên, sẽ có nhiều diễn biến khó lường từ nay đến cuộc tổng tuyển cử liên bang Đức và khả năng ông Armin Laschet nhường cơ hội thành Thủ tướng Đức cho các ông Markus Soder hoặc Jens Spahn hoàn toàn có thể xảy ra./.
Quang Dũng/ VOV-Paris