Những gì đang xảy ra ở nước Mỹ từ sau cuộc bầu cử tổng thống năm nay, liên quan đến viêc xác định thắng cử hay thất cử không gây bất ngờ.

Từ khá lâu trước ngày bầu cử, tổng thống đương nhiệm Donald Trump đã tuyên bố đại ý bản thân thắng cử thì kết quả bầu cử hợp pháp, còn nếu cựu phó tổng thống Joe Biden thuộc Đảng Dân chủ đắc cử thì kết quả bầu cử ấy phi pháp. Từ khi ông Biden được các hãng truyền thông xác nhận đã thắng cử đến nay, ông Trump kiên quyết không công nhận thất bại và đã phát động cuộc chiến pháp lý để có thể tiếp tục cầm quyền. Nước Mỹ chưa khi nào lâm vào tình cảnh rắc rối như hiện tại về chính trị quyền lực và pháp lý.

Vì không đưa ra được bằng chứng xác thực nên mọi kiện tụng của ông Trump và cộng sự trước các cấp toa án đều không giúp ông Trump giành về phần thắng. Việc kiểm phiếu lại cũng không giúp người này xoay chuyển tình thế. Bởi thế, hy vọng còn lại cho ông Trump để duy trì quyền lực là nghị viện ở những bang do phía Đảng Cộng hoà nắm quyền. Trong hạ viện, phe Đảng Dân chủ chiếm đa số. Nhưng tổng thống được bầu bằng đa số của các bang, mà hiện tại 26 trong tổng số 50 bang của nước Mỹ có nghị viện do phe Đảng Cộng hoà kiểm soát.

Trên lý thuyết, ông Trump vẫn còn có cơ hội quyền lực này. Trên thực tế, hậu kỳ bầu cử ở nước Mỹ có diễn tiến như vậy hay không thì lại là chuyện khác. Cho đến thời điểm hiện tại đã có hơn 80% dân Mỹ cho rằng ông Trump nên công nhận thất cử và dần chuyển giao quyền lực cho ông Biden và cộng sự chứ không nên cố đấm ăn xôi như hiện tại.

Nếu ông Biden được chính thức tuyên bố thắng cử, nước Mỹ lần đầu tiên sẽ có nữ phó tổng thống là bà Kamala Harris. Người phụ nữ này là thượng nghị sĩ da màu và có gốc xuất thân nước ngoài. Những điều khác nữa cùng làm nên ý nghĩa lịch sử của cuộc bầu cử tổng thống này là tỷ lệ cử tri đi bầu cử cao chưa từng thấy kể từ 120 năm trở lại đây, gần hai phần ba số cử tri đã đi bầu cử sớm hoặc sử dụng hình thức bầu cử là gửi phiếu bầu qua bưu điện. Ông Biden trở thành tổng thống thứ 46 của nước Mỹ và là phó tổng thống thứ 15 đắc cử tổng thống, trong khi ông Trump là tổng thống đương nhiệm thứ 10 không được cử tri để cho tái đắc cử tổng thống. Ông Biden giành về được đa số phiếu bầu phổ thông, bỏ cách rất xa ông Trump. Nhưng ông Trump cũng được nhiều cử tri bỏ phiếu ủng hộ hơn hẳn so với cách đây 4 năm. Nước Mỹ hiện bị phân hoá sâu sắc như thế nào về chính trị và xã hội thể hiện rất rõ ở kết quả cuộc bầu cử tổng thống này. Ông Biden không chiến thắng một cách áp đảo và ông Trump không thất cử một cách thê thảm. Những gì diễn ra từ sau ngày bầu cử đến nay cho thấy phe Đảng Cộng hoà kiên quyết không chịu công nhận thất cử của ông Trump và đáp lời mời chào hợp tác và hoà giải của ông Biden. Ông Trump tuy đã thất cử nhưng rõ ràng vẫn chi phối và kiểm soát Đảng Cộng hoà và vẫn có ảnh hưởng rất lớn đối với bộ phận cử tri trung thành với Đảng Cộng hoà.

Thực trạng này khiến ông Biden gặp rất nhiều khó khăn và phức tạp trong cầm quyền. Hàn gắn sự phân rẽ này, ứng phó dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp do virus SARS-CoV-2 gây ra, khôi phục tăng trưởng kinh tế, giảm tỷ lệ thất nghiệp, hợp tác với thế giới bên ngoài sẽ là những ưu tiên chính sách cầm quyền hàng đầu của ông Biden. Nhưng trước mắt là cuộc đấu với ông Trump ở thời hậu kỳ của cuộc bầu cử./. 

Hoàng Lan