“Mấy hôm trước con phải nằm trong phòng chăm sóc đặc biệt, ở đó ngoài việc được chăm sóc chu đáo, con còn được ăn sữa từ Ngân hàng sữa mẹ. Vì vậy, con đã khỏe mạnh để được về da kề da với bà như này đấy ạ”.

Đó là tâm sự của bà L.T.K.L (ở Cẩm Phả, Quảng Ninh) có cháu nội sinh non đang được điều trị tại Khoa Sơ sinh, Bệnh viện Sản Nhi Quảng Ninh.

Ý nghĩa nhân văn của Ngân hàng sữa mẹ

Nhìn đứa trẻ được ấp Kangaroo trên ngực bà lớn lên từng ngày nhờ những giọt sữa thanh trùng ngọt ngào từ các bà mẹ đã hiến tặng Ngân hàng sữa mẹ thuộc Bệnh viện Sản Nhi Quảng Ninh được truyền qua đường ăn xông với nhằng nhịt dây rợ, chúng tôi cảm nhận được sự biết ơn sâu sắc từ các bậc cha mẹ tại đây.

Bà L kể, khi con dâu bà có dấu hiệu chuyển dạ ở tuần 25 của thai kỳ nên đã đến thẳng BV Sản Nhi Quảng Ninh với hy vọng kéo dài tuổi thai. Dù các bác sĩ đã cố gắng hết sức, làm mọi cách để giữ thai nhưng sản phụ vẫn phải sinh non, đứa trẻ phải điều trị tích cực trong lồng ấp khi cân nặng chỉ 0,7kg. Do mẹ không có sữa, suốt hơn 2 tháng nhờ những giọt sữa ngọt ngào từ Ngân hàng sữa mẹ, đến nay cháu đã khỏe mạnh và được 1,7kg. “Trước đây mỗi ngày cháu ăn 8 bữa với 1-2ml sữa/bữa, giờ cháu đã tăng lên 12 bữa với 20-22ml/bữa. Nhờ những suất sữa thanh trùng được bảo quản tốt như sữa mẹ, cháu ăn không bị nôn trớ, thể trạng tốt dần. Gia đình chúng tôi rất an tâm và phấn khởi, chỉ biết nói lời cảm ơn sâu sắc tới đội ngũ y bác sĩ ở đây”, bà L xúc động nói.

Trung bình mỗi ngày, tại khoa Sơ sinh, BV Sản Nhi Quảng Ninh tiếp nhận và chăm sóc khoảng 50 trẻ sơ sinh non tháng cũng như mắc các bệnh lý (chiếm khoảng 5% trẻ được sinh ra tại BV). Tại đây, các con luôn được ưu tiên nuôi dưỡng bằng sữa mẹ. Trong trường hợp mẹ không có sữa, các con sẽ được dùng sữa mẹ thanh trùng từ Ngân hàng sữa mẹ. Ngân hàng sữa mẹ Quảng Ninh được vận hành trên cơ sở nguồn sữa từ các bà mẹ đang nuôi con dưới 2 tuổi. Nguồn sữa được sàng lọc, kiểm tra sức khỏe định kỳ, các quy trình tiếp nhận, bảo quản, thanh trùng đến cấp sữa cho trẻ đều tuân thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc của WHO.

Mẹ có thể chỉ sinh ra một em bé, nhưng mẹ có thể là mẹ của nhiều em bé khác - đó chính là ý nghĩa nhân văn của Ngân hàng sữa mẹ. Sẻ chia để mang đến những điều kỳ diệu hơn bởi vậy, ngay từ khi Ngân hàng sữa mẹ đi vào hoạt động tại BV Sản Nhi Quảng Ninh đã thu hút được sự ủng hộ của rất nhiều bà mẹ. Con chị N.K.L sinh non, phải nằm lồng ấp cả tháng trời. 3 ngày đầu chị cũng không có sữa, con sống nhờ Ngân hàng sữa mẹ. Hiểu được giá trị thiêng liêng này, ngay sau khi có sữa về, cứ 2 tiếng chị lại lên phòng vắt sữa, gửi tặng Ngân hàng sữa mẹ. “Tôi cũng là người mẹ, cảm nhận được mỗi lần ôm con vào lòng mà không có sữa cho con bú, thì rất thương. Nên tôi muốn chia sẻ dòng sữa của mình cho các con”, chị L bày tỏ.

Để quy trình an toàn từ khi thu nhận nguồn sữa đến khâu kiểm tra, xét nghiệm, bảo quản… cần đảm bảo khắt khe các yếu tố về chống nhiễm khuẩn cũng như các bệnh lây nhiễm của sữa… “Các quy chuẩn nghiêm ngặt này chúng tôi thực hiện một phần là trách nhiệm, một phần là tình thương, cùng mong muốn trẻ em sinh ra đều được sử dụng sữa mẹ ngay khi lọt lòng”, bác sĩ Nguyễn Thu Hà, Trưởng khoa Sơ sinh, phụ trách Ngân hàng sữa mẹ nhấn mạnh.

Mô hình Ngân hàng sữa mẹ đầu tiên ở miền Bắc

Bệnh viện Sản Nhi Quảng Ninh là đơn vị thực hành nuôi con bằng sữa mẹ xuất sắc thứ 10, NHSM thứ 3 và phòng tư vấn dinh dưỡng Mặt trời bé thơ thứ 1.200 của Việt Nam. Để trở thành Bệnh viện Thực hành nuôi con bằng sữa mẹ xuất sắc đầu tiên của toàn phía Bắc, BV cung cấp chuỗi đầy đủ các dịch vụ chăm sóc sức khỏe và dinh dưỡng cho bà mẹ và trẻ em, bao gồm: tư vấn dinh dưỡng cho phụ nữ mang thai, bà mẹ và gia đình đang nuôi con nhỏ; phòng sinh thân thiện và có người nhà đồng hành cùng sản phụ lúc chuyển dạ, chăm sóc sơ sinh thiết yếu bao gồm da kề da ngay sau sinh và bú mẹ sớm cho trẻ sơ sinh khỏe mạnh, thực hiện chăm sóc Kangaroo cho trẻ sinh non, nhẹ cân và bệnh lý, cung cấp sữa thanh trùng đảm bảo an toàn và chất lượng cho trẻ sơ sinh khi chưa tiếp cận được sữa mẹ đẻ.

Ông Nguyễn Đức Vinh, Vụ trưởng Vụ Sức khỏe Bà mẹ Trẻ em, Bộ Y tế đặc biệt ấn tượng và đánh giá cao những nỗ lực và sự tiến bộ nhanh chóng của BV Sản Nhi Quảng Ninh, đã vượt qua quá trình đánh giá toàn diện của Bộ Y tế. Cụ thể: Tư vấn và hỗ trợ bà mẹ cho con bú sớm trong vòng 90 phút sau sinh bằng cách thực hiện đúng và đầy đủ các bước chăm sóc sơ sinh thiết yếu sớm cho sinh thường và sinh mổ; Tư vấn và hỗ trợ bà mẹ nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ trước xuất viện; Không quảng cáo các sản phẩm thay thế sữa mẹ.

Alive & Thrive và Cơ quan viện trợ Ireland đang hỗ trợ nhiều BV khác trên cả nước để trở thành BV thực hành nuôi con bằng sữa mẹ xuất sắc như BV này. Ông Roger Mathisen, Giám đốc Alive & Thrive khu vực Đông Nam Á cũng bày tỏ: “BV Sản Nhi Quảng Ninh cho thấy sự quyết tâm và trách nhiệm rất cao trong việc bảo vệ, hỗ trợ và thúc đẩy nuôi con bằng sữa mẹ. BV thực hành nuôi con bằng sữa mẹ xuất sắc và Ngân hàng sữa mẹ đảm bảo mọi trẻ em sinh ra đều được nuôi bằng sữa mẹ hoàn toàn trong thời gian ở Bệnh viện. Phòng tư vấn nuôi dưỡng trẻ nhỏ sẽ cung cấp hành trang cho các bà mẹ tiếp tục nuôi con bằng sữa mẹ sau khi xuất viện. Đây là một thực hành tốt cần được nhân rộng”.

Các nghiên cứu khoa học chỉ ra, trẻ sinh non được nuôi dưỡng bằng sữa mẹ không những được đảm bảo các dưỡng chất mà còn giúp giảm nguy cơ viêm ruột hoại tử, nhiễm trùng sơ sinh, giảm thời gian nằm viện 15 ngày và giảm thời gian nuôi dưỡng tĩnh mạch 10 ngày nhờ lượng kháng thể đặc biệt có trong sữa mẹ mà không loại sữa công thức nào có được. Theo một nghiên cứu toàn cầu của Alive & Thrive, tại Việt Nam, các thực hành nuôi con bằng sữa mẹ có thể giúp giảm 6.500 ca tử vong ở trẻ em và bà mẹ, giảm nguy cơ béo phì ở trẻ. Nếu Việt Nam cải thiện thực hành nuôi con bằng sữa mẹ đạt mục tiêu phát triển bền vững, mỗi ngày sẽ tiết kiệm được 270 tỷ đồng từ chi phí y tế, tổn thất con người, chi phí mua các sản phẩm thay thế sữa mẹ và tổn thất năng suất lao động. Chính vì vậy, BV Sản Nhi Quảng Ninh đã dành mọi tâm huyết của mình để xây dựng một môi trường hỗ trợ nuôi con bằng sữa mẹ toàn diện tại Bệnh viện.

Với mong muốn xây dựng các quy trình chăm sóc trẻ từ những ngày đầu đời, qua 6 tháng thử nghiệm Ngân hàng sữa mẹ Quảng Ninh đã thu nhập được 500 lít sữa mẹ từ 18 bà mẹ, mang lại cơ hội may mắn cho hơn 1.000 trẻ ở bệnh viện hằng năm. Và hôm nay, danh sách hiến tặng sữa đã lên trên 50, sẽ tiếp tục duy trì Ngân hàng sữa mẹ để phục vụ cho khoảng 2.000 trẻ ở khu vực. Ông Nguyễn Quốc Hùng, Giám đốc BV Sản Nhi Quảng Ninh nhấn mạnh: “Ngân hàng sữa mẹ Quảng Ninh đang thực hiện trên nguyên tắc không vụ lợi, không lợi nhuận, hoàn toàn miễn phí và vì lợi ích của trẻ em. Chúng tôi tin rằng, khi mỗi một nhân viên y tế trân trọng giá trị của sữa mẹ, hiểu được vai trò của mình trong việc hỗ trợ của bà mẹ cho con bú thì tất cả trẻ em được sinh ra trong Bệnh viện Sản Nhi Quảng Ninh đều có thể lớn lên từ sữa mẹ, nguồn dinh dưỡng tốt và phù hợp nhất cho mình. Với tiền đề như vậy, chúng tôi hướng đến việc duy trì và nâng cao hiệu suất hoạt động của Ngân hàng sữa mẹ Quảng Ninh để phục vụ cho 20.000 trẻ sinh non hằng năm, nhẹ cân và bệnh lý không chỉ của tỉnh mà cho toàn khu vực phía Bắc”.

Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Trường Sơn chia sẻ: “Chúng tôi ghi nhận và đánh giá cao những nỗ lực và sự tiến bộ của BV Sản Nhi Quảng Ninh. Chỉ sau một năm, đến nay tỷ lệ trẻ được da kề da với mẹ liên tục 90 phút ngay sau khi sinh tăng từ 59% lên 84%; tỷ lệ bú sớm sau sinh và bú mẹ hoàn toàn trong thời gian ở bệnh viện cũng ở mức cao - lần lượt là 88% và 85%”.

Nguồn sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng cực kỳ quan trọng, và là các kháng thể chống được các bệnh lý nhiễm trùng trong 6 tháng đầu đời của trẻ. Việc nuôi con bằng sữa mẹ còn giúp cho người mẹ lấy lại được sức khỏe nhanh chóng sau sinh. Ngân hàng sữa mẹ Quảng Ninh được vận hành đánh dấu một cột mốc quan trọng của ngành y tế trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe bà mẹ và trẻ em./.

Lưu Hường