Dù y khoa Việt Nam đã có bước tiến vượt bậc về điều trị ung thư, nhưng thực tế vẫn có những bệnh nhân đã mất cơ hội điều trị chỉ vì những định kiến sai lầm.

Ung thư không phải là án tử

Theo PGS.TS Lê Văn Quảng, Giám đốc Bệnh viện K, hiện nay, không chỉ ở những người còn hạn chế về kiến thức khoa học, mà cả trong giới có học thức vẫn còn một số định kiến sai lệch về bệnh ung thư. Sai lầm phổ biến nhất là quan niệm khi mắc ung thư đồng nghĩa mang án tử, nếu có điều trị cũng chỉ có thể vớt vát một thời gian ngắn. Hệ lụy của định kiến này là tâm lý bi quan quá mức, buông bỏ, không tuân thủ điều trị. Mà họ không chịu hiểu với các tiến bộ y học ngày nay đã giúp nhiều người chữa khỏi hoặc có thể kéo dài sự sống thêm đáng kể tùy loại ung thư và giai đoạn bệnh.

Một định kiến sai lầm phổ biến khác là ung thư mà đụng dao kéo sẽ làm bệnh lan nhanh và tử vong sớm hơn. Quan niệm này khiến bệnh nhân sợ hãi và trốn tránh phẫu thuật, chuyển sang dùng thuốc tới khi bệnh đã nặng mới vào viện. Như vậy, người bệnh đã làm mất đi thời cơ chữa khỏi bệnh bằng phẫu thuật.Thực tế đã chứng minh, đa số các loại ung thư phẫu thuật là phương pháp điều trị quan trọng nhất để cứu chữa bệnh nhân ở giai đoạn sớm.

“Một số loại bệnh ung thư có tỷ lệ khỏi bệnh trên 5 năm vượt quá 90% nếu phát hiện ở giai đoạn sớm và điều trị kịp thời như ung thư tuyến giáp, ung thư vú, ung thư tiền liệt tuyến, ung thư đại tràng… Hiện tại Bệnh viện K đã có rất nhiều bệnh nhân ung thư đã chữa trị ổn định 10 năm, 20 năm, 30 năm…”, PGS.TS Lê Văn Quảng nhấn mạnh.

PGS.TS Lê Văn Quảng viện dẫn những lý do về những định kiến sai lầm nêu trên có lẽ là mọi người thường có cảm nhận chủ quan, nhận thấy xung quanh mình có nhiều bệnh nhân ung thư sau một thời gian điều trị là tử vong mà ít biết đến, rất nhiều người bệnh ung thư đã được điều trị thành công, đang sống khoẻ mạnh. Nhưng tâm lý chung là ít ai "khoe" bệnh của mình cho người khác biết kể cả khi được điều trị có hiệu quả, trong khi bệnh đã rất nặng hay cận tử thì người thân, bạn bè ai cũng biết và đến thăm hỏi.

Yếu tố nào gây bệnh ung thư?

PGS.TS Quảng cảnh báo, ai cũng có thể mắc bệnh ung thư. Nhưng đa phần bệnh xuất hiện với người ở độ tuổi ngoài 50, khi các yếu tố nguy cơ đủ thời gian tích lũy để hình thành phát sinh bệnh. Tỷ lệ mắc ung thư có xu hướng cao hơn ở xã hội phát triển, nơi tuổi thọ người dân tăng cũng như liên quan đến mức độ và lối sống công nghiệp hóa.

PGS Quảng lý giải, ung thư hình thành do các tế bào tiếp xúc với các tác nhân sinh ung thư, gây thương tổn DNA của tế bào không hồi phục. Các tế bào bất thường nhân lên không kiểm soát được, thoát ra khỏi sự kiểm soát sinh lý bình thường, mất khả năng biệt hóa, xâm lấn cục bộ phá hủy các tổ chức xung quanh và di căn đến nhiều cơ quan khác nhau. Trong đó, nguyên nhân gây ung thư từ môi trường, ăn uốngchiếm tới khoảng 80%.

Còn một số nguyên nhân khác như di truyền, nhiễm vi sinh vật… Một số yếu tố, tác nhân gây ung thư có thể thay đổi và dự phòng được như hút thuốc, uống rượu, nhai trầu, lối sống ít vận động, thói quen ăn uống không lành mạnh, sinh hoạt tình dục không an toàn làm lây nhiễm virus HPV, không tiêm phòng viêm gan B dẫn đến lây nhiễm và tiếp xúc quá nhiều với ánh nắng mặt trời…

Mặc dù khoa học đã xác định được các tác nhân, yếu tố nguy cơ gây ung thư nhưng trên thực tế hầu hết từng trường hợp cụ thể, bác sĩ không thể đưa ra chẩn đoán nguyên nhân vì không thể hồi cứu hết các tác nhân, yếu tố nguy cơ mà người bệnh phơi nhiễm trong cuộc sống.

Khách quan mà nói, một số cơ chế bệnh sinh học ung thư còn chưa được làm sáng tỏ, căn bệnh này vẫn cần được khám phá, nhiều phương thức điều trị mới cần được nghiên cứu để chữa trị.

“Điều đúng đắn nhất là người bệnh và gia đình hãy trao đổi trực tiếp với bác sĩ chuyên khoa để hiểu rõ nhất về bệnh và tiên lượng cũng như dùng các phương thức, thuốc điều trị chính thống. Không nghe theo những lời đồn đại để mất đi thời gian quý báu có thể chữa được bệnh”, PGS.TS Lê Văn Quảng nhắn nhủ./.