Trong 5 ngày đầu tháng 2, cả nước gồng mình phòng chống dịch bệnh viêm phổi cấp do Covid-19 thì ở nhiều bệnh viện lại đối mặt với nguy cơ khác: thiếu máu cho người bệnh.

Nỗi lo khan hiếm máu

Hiện nay, tình trạng khan hiếm máu thường xảy ra tại nhiều địa phương trong cả nước vào dịp cuối năm và lo ngại thiếu nguồn máu trong dịp Tết và sau Tết. Riêng Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương (Viện HH-TMTƯ) từ tháng 12 đến tháng 2 cần tối thiểu 80.000 đơn vị máu để cung cấp cho 170 bệnh viện tại 25 tỉnh thành. Tại Việt Nam, 98,3% lượng máu thu được từ những người hiến máu tình nguyện, trong đó trên 45% là học sinh, sinh viên. Do đó vào dịp nghỉ hè cũng như trước và sau Tết Nguyên đán thường thiếu máu trầm trọng do học sinh ôn thi và nghỉ Tết.

Viện trưởng Viện Huyết học - Truyền máu T.Ư Bạch Quốc Khánh cho biết: Máu là chế phẩm sinh học tuy được dự trữ nhưng có hạn sử dụng rất ngắn, trong khi người bệnh vẫn cần truyền máu ở tất cả các thời điểm. Năm nay tình trạng thiếu máu trở nên trầm trọng hơn do dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp Covid-19 diễn biến phức tạp khiến nhiều người lo lắng nguy cơ lây lan lại càng hạn chế người tham gia hiến máu.

Là bệnh nhân (BN) mắc bệnh tan máu bẩm sinh nhiều năm nay, mỗi tháng chị Đỗ Hồng Nhung phải đến Viện HH-TMTƯ để truyền máu và điều trị. Dù đã chờ đợi mấy ngày nhưng thời điểm này nhóm máu O khan hiếm nên sức khỏe của chị bị ảnh hưởng nghiêm trọng. “Tình trạng của tôi hiện đã biến chứng suy tim, chân tay phù, gan to, giờ thiếu máu gây khó thở, mệt mỏi lắm”, thị Nhung thều thào nói.

Không riêng chị Nhung mà rất nhiều BN đang điều trị tại Viện HH-TMTƯ cũng phải mòn mỏi chờ máu hiến tặng bởi ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19. Cũng do tâm lý hạn chế đến chỗ đông người, nên khu vực hiến máu ở Viện càng vắng vẻ hơn. BSCKII Phạm Tuấn Dương, Phó Viện trưởng Viện HH-TMTƯ, phụ trách Trung tâm máu Quốc gia cho biết, đến ngày 1/2 (mùng 8 Tết), lượng máu dự trữ của Viện chỉ còn 6.700 đơn vị máu. Dự trù máu từ các BV mỗi ngày tối thiểu 1.500 đơn vị, trong khi Viện chỉ tiếp nhận được 226 đơn vị máu trong 10 ngày (từ 29 Tết đến mùng 8 Tết). Khối hồng cầu, khối tiểu cầu và các chế phẩm bị thiếu hụt trầm trọng nhất hiện nay và dự báo tình trạng có thể kéo dài nhiều tuần, ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc cung cấp máu cho 170 BV tại 25 tỉnh thành mà Viện đảm nhiệm cung cấp máu.

“Thời điểm ấy (ngày 2/2 đến khoảng giữa tuần sau đó), nhiều lịch hiến máu đã được lên kế hoạch từ trước nhưng hầu hết các đơn vị đã từ chối, trì hoãn trước nỗi lo ngại ảnh hưởng của dịch bệnh. Vì vậy, trước tiên chúng tôi chỉ có thể vận động những điểm nhỏ lẻ hy vọng được chút nào để kịp cấp cứu người bệnh trong ngày đầu tiên”, ông Phạm Tuấn Dương chia sẻ.

Để kịp thời đáp ứng nhu cầu máu cấp cứu và điều trị, Viện HH-TMTƯ đã làm công văn trình Bộ Y tế để được phép vận động nhiều người hiến máu song song với tăng cường các biện pháp phòng chống dịch. Viện đã kêu gọi người dân có đủ sức khỏe tham gia hiến máu, hiến tiểu cầu và đặc biệt những người nhóm máu O và A, đồng thời mong muốn các cơ quan, đơn vị duy trì lịch hiến máu theo kế hoạch, và tuyên truyền vận động các cán bộ nhân viên tích cực tham gia hiến máu.

Nhờ sự hỗ trợ của các cơ quan truyền thông và sự chia sẻ, kêu gọi, tích cực tham gia hiến máu của cộng đồng, trong 11 ngày sau Tết (31/1 - 10/2) Viện đã tiếp nhận 10.643 đơn vị máu. TS. Bạch Quốc Khánh cho biết: "Thời điểm này, Viện đã có thể cung cấp máu trở lại bình thường cho các đơn vị. Nhưng nhóm máu A chỉ có khoảng hơn 1.000 đơn vị nên chưa thể đáp ứng được cho các bệnh viện".

Chia nhau từng đơn vị máu nhóm A

Mặc dù lượng máu dự trữ đã tăng lên nhưng nhóm máu A vẫn mới chỉ đáp ứng được khoảng 1/3 nhu cầu điều trị. Người bệnh nhóm máu A hiện chỉ được truyền máu ở mức cầm chừng và gần như phải “chia nhau” từng bịch máu.

Do mới sinh con nên chị Giáp Thị Lý (điều trị tại Trung tâm Thalassemia) dự định chỉ nằm viện khoảng 2 ngày nhưng đúng vào thời điểm thiếu máu nhóm A, chị sẽ phải nằm viện thêm vài ngày nữa mới được truyền đủ máu. Chị Lý cho biết, nằm viện chờ truyền máu mà ruột gan chị nóng như lửa đốt khi ở nhà đứa con 2 tháng tuổi đang khát sữa và nhớ mẹ, phải bế đi bú nhờ. “Bình thường tôi được truyền từ khoảng 1.000ml máu nhưng đợt này, tôi mới chỉ được truyền 500ml máu đã phải xin ra viện về với con”, chị Lý bộc bạch.

Sáng 11/2, Chương trình “Xuân hồng 2020” chính thức bước vào đợt phát động cao điểm trên địa bàn TP. Hà Nội. Đây là chương trình do Viện HH-TMTƯ, Ban Chỉ đạo Vận động hiến máu tình nguyện TP. Hà Nội và Hội Thanh niên Vận động hiến máu Hà Nội phối hợp tổ chức.

Tuy nhiên, dịch bệnh Covid-19 đã tạo ra thử thách không nhỏ cho cả ban tổ chức và các nhóm tình nguyện. Theo em Bùi Văn Tuấn, Chi hội trưởng Chi hội thanh niên vận động hiến máu 24/1 hiện nay sinh viên các trường ĐH, CĐ vẫn trong thời gian nghỉ học, chính vì vậy, thay vì tập trung tuyên truyền tại các cổng trường ĐH, CĐ các bạn chủ yếu tuyên truyền trên mạng xã hội qua các bài truyền thông để kêu gọi bạn bè và gia đình tham gia hiến máu.

Để chương trình diễn ra an toàn hiệu quả, BTC triển khai linh hoạt và phù hợp với bối cảnh dịch bệnh. “Năm nay chúng tôi không tổ chức tập trung tại một điểm cố định mà triển khai tại nhiều điểm; Hai là, không tổ chức vào một ngày hay vài ngày như trước đây mà kéo dài từ ngày 11 - 22/2 và được phân bổ ra 7 địa điểm hiến máu khác nhau ở trên địa bàn Hà Nội với tổng cộng 57 buổi hiến máu, dự kiến tiếp nhận 5.000 đơn vị máu”, ông Bạch Quốc Khánh cho biết.

Ấm áp tình người

Ngay ngày đầu tiên của Lễ hội Xuân Hồng năm nay cũng đúng dịp ngày lễ tình nhân nên rất nhiều cặp đôi rủ nhau đến Viện HH-TMTƯ hiến máu. Em Đoàn Thu Thủy chia sẻ: “Đây là lần thứ 5 em đi hiến máu cùng người yêu nên cảm thấy rất hạnh phúc khi “giọt máu cho đi để cuộc đời ở lại”. Và đây cũng là món quà valentine chúng em dành cho nhau”.

Còn anh Nguyễn Thái Bình (Long Biên, Hà Nội) cứ đủ thời gian hiến máu nhắc lại là đến Viện HH-TMTƯ và các điểm hiến máu. Anh chia sẻ: “Mỗi lần cho đi là mình thấy vui. Chúng ta thật hạnh phúc khi biết rằng đâu đó trong cuộc đời này dòng máu của chúng ta đang hòa chung vào sự sống, vào nhịp thở của những người đã được ta cứu sống bằng chính giọt máu của mình. Lúc đó ta biết rằng mình vừa làm một điều có ích cho xã hội và cho cuộc đời tươi đẹp này".

“Câu chuyện chia sẻ tình người Việt Nam qua những giọt máu hiến tặng trong thời điểm dịch Covid-19 thật cảm động. Không phải chờ đến hôm nay - ngày đầu tiên của kỳ Xuân hồng thứ 13 mà nhiều ngày qua, không khí người dân đến hiến máu còn hơn cả Xuân Hồng. Nhiều cán bộ y tế trên cả nước đã tiên phong trong việc chia sẻ thông tin và trực tiếp hiến máu; nhiều cơ quan, doanh nghiệp, khu dân cư đã kêu gọi tổ chức hiến máu đạt số lượng ngoài dự kiến chỉ sau vài ngày. Tính từ ngày 1/2 đến ngày 18/2, Viện đã tiếp nhận được 24.000 đơn vị máu, đã có thể đảm bảo cung cấp máu trở lại bình thường cho các đơn vị, riêng nhóm A cung cấp hạn chế vì mới chỉ có hơn 2.000 đơn vị. Thay mặt người bệnh được nhận máu, tôi vô cùng biết ơn những tấm lòng nghĩa tình đã hiến tặng những giọt máu đong đầy tình người vô cùng quý giá” - ông Bạch Quốc Khánh bày tỏ./.

Hương Giang