PGS.TS Đỗ Duy Cường - Giám đốc Trung tâm Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai cho biết: Trước đây, 5-10 năm mới có 20 ca mắc whitmore, nhưng từ đầu năm 2019 đến nay, tại Trung tâm Bệnh nhiệt đới, BV Bạch Mai đã ghi nhận tới 20 ca mắc căn bệnh nguy hiểm này, riêng tháng 8 ghi nhận 12 ca whitmore, trong đó có 4 ca đã tử vong. Đây là căn bệnh có tỷ lệ tử vong rất cao (tới 40%) đang có nguy cơ tái bùng phát.
Whitmore là bệnh truyền nhiễm cấp tính nguy hiểm do vi khuẩn Burkholderia pseudomallei gây nên. Vi khuẩn này có trong đất, bùn và đường lây nhiễm chủ yếu do vùng da tổn thương tiếp xúc trực tiếp với vi khuẩn hoặc hít phải các hạt bụi đất chứa vi khuẩn này. Bệnh được phát hiện ở Việt Nam từ những năm 50 của thế kỷ trước và lưu hành lẻ tẻ tại một số tỉnh phía Nam và bệnh này được xếp vào bệnh truyền nhiễm nguy hiểm bị “lãng quên”.
Gần đây các ca bệnh được báo cáo có xu hướng gia tăng, thường xảy ra vào mùa mưa, cao điểm từ tháng 7-11. Do đó những người làm việc tiếp xúc nhiều với môi trường đất và nước phải có phương tiện bảo hộ lao động, nếu có trầy xước ngoài da cần điều trị sớm và triệt để. Người bệnh tiểu đường, bệnh phổi và bệnh thận mạn tính có nguy cơ dễ mắc bệnh này với các biểu hiện lâm sàng đa dạng: sốt cao, đau cơ, có các ổ nhiễm khuẩn trên da, áp xe cơ, áp xe gan lách, viêm phổi... Bệnh có thể gây tử vong nhanh nếu không được chẩn đoán đúng và điều trị kịp thời.
Tháng 8 vừa qua, Trung tâm Bệnh Nhiệt đới lần đầu tiên tiếp nhận một BN nữ mắc whitmore khá hy hữu, với trình trạng vi khuẩn whitmore “ăn” cánh mũi. Trước khi đến đây, BN được chẩn đoán bị nhiễm trùng huyết do tụ cầu nhưng tại Trung tâm Bệnh nhiệt đới cấy máu và mủ ở vết thương cho kết quả dương tính với vi khuẩn whitmore. Khi đó phải thay đổi hoàn toàn phác đồ điều trị, nếu không BN sẽ nguy hiểm tính mạng.
“May mắn BN này chỉ tổn thương da và phần mềm ở cánh mũi, chưa tổn thương đến xương. Sau 2 tuần điều trị, vết thương đã hết mủ và đang lên da non. Tuy nhiên, BN cần tiếp tục điều trị ít nhất 3 tháng, nếu không bệnh có khả năng tái phát, khi đó tỷ lệ tử vong rất cao”, BS Cường cho hay.
Theo PGS.TS Đỗ Duy Cường do bệnh cảnh lâm sàng đa dạng và phức tạp nên BN thường bị chẩn đoán nhầm với các bệnh khác như viêm phổi, lao phổi, áp xe cơ, nhiễm trùng huyết do các vi khuẩn khác như tụ cầu, liên cầu… Tuy nhiên, ngay cả khi BN được khẳng định bệnh whitmore thì việc điều trị cũng hết sức khó khăn vì phải dùng kháng sinh liều cao liên tục ít nhất khoảng 2 tuần, sau đó dùng kháng sinh duy trì tiếp từ 3 - 6 tháng.
Nếu không được điều trị đúng liều, đúng phác đồ và theo dõi sát sao, bệnh dễ tái phát, sức khỏe suy kiệt dần và có thể tử vong. Việc theo dõi điều trị bệnh kéo dài, lại tốn kém nên không ít BN đã bỏ cuộc. Đây cũng là 1 trong những nguyên nhân dẫn đến thất bại trong điều trị và tỷ lệ tử vong do whitmore còn cao./.