Việc cập nhật công khai minh bạch danh mục thuốc giúp người bệnh và bác sĩ, đặc biệt là tuyến cơ sở ban đầu có thêm “vũ khí” điều trị bệnh hiệu quả.

Nhiều lợi ích với người bệnh

Thuốc luôn là cấu phần quan trọng và chiếm tỷ lệ chi lớn trong tổng chi phí khám bệnh, chữa bệnh (KCB) bảo hiểm y tế (BHYT) trong những năm qua. Tại hội thảo phổ biến Thông tư số 37/2024 của Bộ trưởng Bộ Y tế và xin ý kiến danh mục thuốc hóa dược, sinh phẩm, thuốc phóng xạ và chất đánh dấu thuộc phạm vi được hưởng của người tham gia BHYT mới đây, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn cho biết, hiện nay, việc ban hành danh mục và quy định về thanh toán BHYT đối với thuốc đang được thực hiện theo Thông tư số 20/2022/TT-BYT ngày 31/12/2022 của Bộ trưởng Bộ Y tế ban hành danh mục và tỷ lệ, điều kiện thanh toán đối với thuốc hóa dược, sinh phẩm, thuốc phóng xạ và chất đánh dấu thuộc phạm vi được hưởng của người tham gia BHYT.

Tuy nhiên sau gần 2 năm triển khai thực hiện, Thông tư số 20/2022/TT-BYT bộc lộ một số vấn đề vướng mắc, đòi hỏi cần phải sửa đổi, bổ sung, điều chỉnh cho phù hợp với tình hình thực tế. Để có cơ sở pháp lý rõ ràng, công khai, minh bạch trong việc xây dựng, cập nhật danh mục thuốc BHYT, ngày 16/11/2024, Bộ trưởng Bộ Y tế đã ban hành Thông tư số 37 quy định nguyên tắc, tiêu chí xây dựng, cập nhật danh mục thuốc thuộc phạm vi được hưởng BHYT một cách công khai, minh bạch, thường xuyên và hiệu quả.

Cụ thể, từ ngày 1/1/2025 sẽ bỏ các cột phân hạng bệnh viện sử dụng thuốc. Như vậy các cơ sở KCB được sử dụng toàn bộ các thuốc trong danh mục, phù hợp với phạm vi hoạt động chuyên môn, hướng dẫn chẩn đoán và điều trị, không phân biệt hạng bệnh viện hay cấp chuyên môn kỹ thuật (trừ những trường hợp có ghi chú quy định, điều kiện về cơ sở khám bệnh, chữa bệnh hoặc cấp chuyên môn kỹ thuật hoặc yêu cầu chuyên môn về sử dụng thuốc).

“Quy định này sẽ thúc đẩy sự phát triển năng lực chuyên môn tại các cơ sở KCB, từ đó thu hút nhân lực. Đặc biệt tạo điều kiện phát triển cho tuyến y tế cơ sở do bảo đảm tính công bằng trong tiếp cận và chi trả BHYT đối với thuốc, góp phần giảm tải cho các bệnh viện tuyến trên”, ông Thuấn nhấn mạnh.

Bà Trần Thị Trang, Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm y tế (Bộ Y tế) cho biết, trong nhiều năm qua, danh mục thuốc BHYT chưa được cập nhật thường xuyên. Một trong những nguyên nhân dẫn đến danh mục thuốc chưa được cập nhật đó là các quy định về vấn đề tiêu chí, nguyên tắc cập nhật danh mục thuốc chưa được xây dựng dưới hình thức văn bản quy phạm pháp luật. Chính vì thế mỗi khi cập nhật danh mục đều phải rà soát và xây dựng lại tiêu chí, cản trở lớn việc bảo đảm tính kịp thời, làm cho quy trình xây dựng và cập nhật danh mục thuốc bị kéo dài thời gian.

Tăng tối đa thuốc đến cơ sở KCB ban đầu

Theo bà Trần Thị Trang, việc triển khai Thông tư 37 tạo hành lang pháp lý để việc cập nhật danh mục thuốc được thường xuyên hơn. Khi đã có hành lang pháp lý, các hội đồng chuyên môn và cơ quan của Bộ Y tế, BHXH Việt Nam sẽ chủ động xây dựng danh mục thuốc BHYT một cách nhanh chóng, cập nhật và đảm bảo tính khách quan. Việc bổ sung các quy định mới về hướng dẫn thanh toán thuốc để bảo đảm phù hợp với Luật Khám bệnh, đặc biệt là Luật BHYT sửa đổi mới được Quốc hội thông qua, tạo điều kiện cho cơ sở KCB được chi trả những chi phí thuốc mà trước kia chưa được thanh toán do chưa có hướng dẫn cụ thể. Từ đó, góp phần bảo đảm quyền lợi cho người tham gia BHYT, đồng thời tạo cơ chế tài chính thúc đẩy sự phát triển của các cơ sở KCB.

“Đây chính là điểm đột phá về mặt thể chế và cơ chế trong xây dựng danh mục thuốc. Khi có quy định này giúp cho việc cập nhật danh mục thuốc thuận lợi, khoa học, phù hợp với thực tiễn, bảo đảm công khai minh bạch. Đây cũng là cơ sở để các cơ quan liên quan giám sát, đồng thời giúp người bệnh tiếp cận được thuốc tốt có hiệu quả điều trị cao trong danh mục với giá thành hợp lý, kể cả với những thuốc mới, những thuốc phát minh có giá cao. Điều tôi muốn nhấn mạnh, không chỉ cập nhật đưa vào danh mục, mà với cơ chế này kể cả thuốc không đáp ứng được tiêu chí về an toàn và hiệu quả chúng tôi sẽ đưa ra khỏi danh mục, chấm dứt tình trạng đã đưa vào rồi cứ thế tồn tại. Như thế sẽ kích thích việc không ngừng phát minh thuốc mới, đáp ứng đa dạng các loại bệnh. Từ đó các thầy thuốc sẽ có thêm “vũ khí” trong việc kê đơn, giúp việc điều trị được hiệu quả”, bà Trang cho hay.

Với những điểm mới của Thông tư 37, từ năm 2025, các danh mục thuốc sẽ phiên theo cấp chuyên môn kỹ thuật, phiên theo quy định mới của Luật Khám chữa bệnh là cứ có đủ phạm vi chuyên môn, có giấy phép hoạt động KCB, đủ năng lực chẩn đoán điều trị là bác sĩ được kê đơn. Như thế giúp thu hẹp khoảng cách chênh lệch giữa các cấp chuyên môn kỹ thuật.

“Chúng tôi sẽ tăng cường tiêu chí để mở rộng tối đa đưa thuốc về tuyến cấp y tế cơ sở, về nơi tiếp nhận và chăm sóc ban đầu để người dân được hưởng lợi từ BHYT. Tuy nhiên tuyến dưới, cấp dưới cũng phải đầu tư về nguồn lực để thực hiện được danh mục thuốc, giúp tháo gỡ những điểm nghẽn liên quan đến cập nhật danh mục thuốc”, Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm y tế Trần Thị Trang bày tỏ./.

Lưu Hường