Kháng thuốc đang là mối đe dọa hàng đầu đối với sức khỏe cộng đồng, trở thành một vấn đề y tế công cộng đáng quan tâm khắp toàn cầu.

Vi khuẩn thông thường cũng đã kháng thuốc

Tại Việt Nam, tình trạng kháng thuốc đã trở thành một vấn đề y tế công cộng đáng quan tâm. Theo kết quả giám sát kháng thuốc gần đây, tỷ lệ kháng kháng sinh cao đã được ghi nhận ở các vi khuẩn thông thường, đặc biệt trong bệnh viện. Việc sử dụng kháng sinh chưa hợp lý, sai mục đích và lạm dụng kháng sinh trong y tế và nông nghiệp là nguyên nhân chính gây ra kháng thuốc. Lạm dụng và sử dụng sai mục đích thuốc kháng vi sinh vật ở người, động vật và thực vật - là nguyên nhân chính dẫn đến sự phát triển nhiễm trùng kháng thuốc. Thiếu thực hành kê đơn thuốc hợp lý và sự tuân thủ điều trị của bệnh nhân cũng góp phần vào tình trạng này.

TS. Cao Việt Tùng, Phó Giám đốc Bệnh viện Nhi Trung ương chia sẻ, qua theo dõi, giám sát về mô hình kháng kháng sinh tại Khoa vi sinh của Bệnh viện cho thấy, tỷ lệ kháng kháng sinh ngày càng tăng, khiến cho quá trình điều trị của bệnh nhi khó khăn kéo theo chi phí điều trị tăng. “Những bệnh thông thường, chúng ta chỉ cần điều trị kháng sinh từ 5-10 ngày, nhưng nếu bị kháng kháng sinh sẽ khiến bệnh nặng lên, quá trình điều trị có thể lên đến 3 tuần”, ông Tùng cho hay.

Tại buổi mít tinh hưởng ứng “Tuần lễ Thế giới nâng cao nhận thức về kháng thuốc”, GS.TS Trần Văn Thuấn, Thứ trưởng Bộ Y tế nhấn mạnh: Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO) kháng thuốc là một trong những nguy cơ lớn nhất đối với sức khỏe con người. Tình trạng kháng thuốc không chỉ ảnh hưởng tới tất cả các lĩnh vực sức khỏe mà còn tác động sâu rộng tới toàn xã hội, vượt qua ranh giới của bất kỳ quốc gia nào. Trên thế giới đã xuấn hiện các vi khuẩn kháng với hầu hết các kháng sinh (còn gọi là vi khuẩn siêu kháng thuốc).

Tuần lễ Thế giới nâng cao nhận thức về kháng thuốc là một chiến dịch toàn cầu nhằm thúc đẩy hiểu biết và hành động về kháng thuốc. Tại đây, Bộ Y tế kêu gọi toàn bộ ngành y tế triển khai thực hiện Chiến lược Quốc gia về phòng chống kháng thuốc giai đoạn 2023-2030, tầm nhìn đến năm 2045. Chiến lược này tăng cường sự phối hợp giữa các ngành y tế, nông nghiệp, môi trường, công thương bao gồm các nhà hoạch định chính sách, người cung cấp dịch vụ sức khỏe, doanh nghiệp, nông dân và cá nhân nhằm bảo vệ sức khỏe của người dân. "Chúng tôi tin tưởng rằng chúng ta sẽ cùng xây dựng một tương lai tươi sáng, để bảo vệ sức khỏe cộng đồng và cho các thế hệ tương lai, bảo vệ nguồn kháng sinh quý giá tại Việt Nam và trên toàn thế giới”, ông Thuấn nói.

Kế hoạch hành động

Bộ Y tế đã ban hành Kế hoạch hành động phòng, chống kháng thuốc trong y tế giai đoạn 2024-2025 với các mục tiêu rõ ràng, bao gồm nâng cao nhận thức của cán bộ y tế, cộng đồng về kháng thuốc; củng cố hệ thống giám sát kháng thuốc; giảm sự lây truyền của vi sinh vật và bệnh truyền nhiễm; tối ưu hóa việc sử dụng kháng sinh ở người và động vật.

Đại diện WHO tại Việt Nam, bà Erin Kenny, Trưởng nhóm Chăm sóc sức khỏe toàn dân nhấn mạnh, kháng thuốc là một trong những mối đe dọa hàng đầu đối với sức khỏe và sự phát triển trên toàn cầu cũng như tại Việt Nam. Nó khiến các bệnh nhiễm trùng khó điều trị và tốn kém hơn, ảnh hưởng đến năng suất lao động cả bệnh nhân và người chăm sóc, và là ưu tiên trong hỗ trợ của WHO đối với Việt Nam. Các lĩnh vực cần tập trung là giáo dục, vận động chính sách và hành động để triển khai hiệu quả chiến lược, kế hoạch đã đề ra.

TS. Hà Anh Đức, Cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh, Bộ Y tế kêu gọi lãnh đạo, nhân viên tại tất cả các cấp trong hệ thống y tế, các cơ quan, tổ chức, người dân chung tay thực hiện Chiến lược quốc gia và Kế hoạch hành động phòng, chống kháng thuốc. Cùng xây dựng một tương lai tươi sáng, để bảo vệ sức khỏe cộng đồng và bảo vệ nguồn kháng sinh quý giá tại Việt Nam và thế giới.

TS. Hà Anh Đức nhấn mạnh về kế hoạch hành động tập trung vào 5 mục tiêu chung: Làm chậm sự tiến triển kháng thuốc; Ngăn chặn, kiểm soát sự lây lan của các vi sinh vật, bệnh truyền nhiễm; đảm bảo sự sẵn có, liên tục các thuốc kháng vi sinh vật; đặc biệt là việc tăng cường sự phối hợp liên ngành, truyền thông nâng cao nhận thức, đặc biệt đẩy mạnh hoạt động giám sát việc sử dụng thuốc kháng vi sinh vật hợp lý để điều trị hiệu quả các bệnh truyền nhiễm ở người và động vật; góp phần bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe con người và động vật, bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế, xã hội của đất nước.

“Giám sát để biết thực trạng kháng kháng sinh đang như thế nào, đây là trách nhiệm chính của các bệnh viện trực thuộc Bộ Y tế, giúp chúng ta biết được tình trạng kháng thuốc đang ở mức độ nào, từ đó mới có giải pháp phù hợp", TS Hà Anh Đức cho hay.

Theo Ngài Marcus Winsley, Phó Đại sứ Vương quốc Anh và Bắc Irland tại Việt Nam, việc chính thức ban hành Kế hoạch hành động trong lĩnh vực y tế ngày hôm nay là một bước ngoặt quan trọng, góp phần đáng kể vào các nỗ lực giảm thiểu kháng thuốc trên toàn cầu, định hình sức khỏe và hạnh phúc của các thế hệ mai sau./.

Lưu Hường