Sử dụng "bóng cười" có thể gây hậu quả nghiêm trọng đến sức khỏe, ảnh hưởng lên nhiều cơ quan, hệ thống trên cơ thể.

Viện Sức khỏe tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai vừa có báo cáo đánh giá tác động của khí N2O đối với sức khỏe con người gửi Cục Khoa học và Đào tạo, Bộ Y tế. Khí Oxit Nitơ (tên hóa học là Dinitrogen monoxyd hay được gọi là khí N20, khí cười), công thức hoá học là N2O, là hóa chất được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực như trong công nghiệp, y học và công nghiệp thực phẩm. Nó nằm trong danh sách các loại thuốc thiết yếu của Tổ chức Y tế Thế giới.

Tuy nhiên, trong vài năm gần đây, việc sử dụng Oxit Nitơ trên thế giới cho mục đích giải trí đang tăng lên nhanh chóng, đặc biệt là trong các quán bar, vũ trường và lễ hội. Báo cáo tại Anh năm 2016, Oxit Nitơ là loại chất giải trí phổ biến nhất. Việc sử dụng Oxit Nitơ được cho có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe con người.

N2O hoạt động rất nhanh và tạo ra các tác dụng sinh lý (như giảm đau, hưng phấn và gây ảo giác) trong vòng vài giây sau khi hít vào. Nồng độ đạt cực đại sau khoảng 1 phút và biến mất trong vòng vài phút mà không có hiệu ứng nôn nao và người dùng có thể quay lại hoạt động bình thường trong một thời gian ngắn sau khi hít vào. Vì vậy, Oxit Nitơ được sử dụng như một loại thuốc giải trí vì có khả năng tạo ra cảm giác "phê" ngắn hạn. Hầu hết người dùng giải trí đều không biết về độc tính trên bộ não và khả năng gây tổn thương cấp tính và mạn tính của nó.

Về hệ lụy, các nghiên cứu về tác dụng phụ thuộc vào khu vực của N2O đối với hệ dopamine, noradrenaline, thụ thể NMDA đã giải thích những biểu hiện hưng phấn, triệu chứng loạn thần (hoang tưởng ảo giác), rối loạn hành vi bốc đồng, hung hăng trên lâm sàng.

Các triệu chứng lâm sàng cấp tính phổ biến nhất bao gồm dị cảm (80%), dáng đi không vững (58%) và yếu chi (43%). Một số triệu chứng lâm sàng ít gặp xuất hiện cấp tính như là liệt nửa người, tê bì các chi, và rối loạn tiền đình.

Báo cáo của Viện Sức khỏe tâm thần nhấn mạnh tình trạng lạm dụng Oxit Nitơ, đặc biệt là ở thanh thiếu niên đòi hỏi cần phải có một sự quan tâm đặc biệt.

Viện trưởng Nguyễn Văn Tuấn cảnh báo: “Trong một cuộc khảo sát người sử dụng chất tác động tâm thần toàn cầu, bên cạnh các triệu chứng thần kinh, các triệu chứng tâm thần cũng có thể xuất hiện cấp, chẳng hạn như hoang tưởng, ảo giác, rối loạn nhận thức. Việc sử dụng kéo dài, liên tục N2O có liên quan đến các hậu quả mạn tính nghiêm trọng, chẳng hạn như bệnh thần kinh ngoại biên, bệnh tủy và các bệnh đa dây thần kinh khử myelin (GDP). Các bệnh lý này trên lâm sàng sẽ biểu hiện thông qua yếu cơ, rối loạn tiền đình và tê bì, dần dần có thể dẫn đến liệt chi. Hơn nữa, sử dụng N2O kéo dài cũng dẫn đến xuất hiện các triệu chứng tâm thần (lo âu, trầm cảm, hưng cảm, loạn thần, rối loạn nhận thức, ảo giác và mê sảng).

Các triệu chứng tâm thần có thể xuất hiện đồng thời với các rối loạn do tổn thương thần kinh (dị cảm, tê bì, rối loạn dáng đi, yếu, liệt chi) hoặc có thể xuất hiện độc lập mà không có các rối loạn thần kinh đi kèm.

Những người lạm dụng N2O cũng có thể có những biểu hiện rối loạn nhận thức chẳng hạn như suy giảm trí nhớ, rối loạn ngôn ngữ, rối loạn tri giác và mê sảng. Một số nghiên cứu báo cáo trường hợp cũng đã chỉ ra những nguy cơ tử vong do N2O khi phát hiện những tổn thương hệ hô hấp và tim mạch”./.

Hương Giang