Viện Bỏng quốc gia Lê Hữu Trác vừa tái tạo thành công gương mặt bị biến dạng cho cô gái trẻ bị phá hủy do bỏng axit. Điều đáng nói, đây là ca đầu tiên, các bác sĩ áp dụng kỹ thuật vi phẫu tái tạo ngay lập tức khuôn mặt cho bệnh nhân trong 1 lần mổ.

Biến dạng vì bị tạt axit

Bên phòng hậu phẫu, dù đã hơn 1 tuần ca mổ diễn ra thành công nhưng người mẹ trẻ tên Mai Thị Lạc, ở Đà Nẵng chưa hết bàng hoàng, lo sợ không lúc nào rời mắt dõi nhìn con gái. Chị Lạc vẫn chưa hết kinh hoàng khi Lê Thị lan Vy (con gái chị) bị chính chồng sắp cưới tạt axit vào người gây bỏng nặng do mâu thuẫn tình cảm trước đó. Chị kể: 10h sáng ngày 1/1 vừa qua, nghe tiếng gào thét thất thanh của Vy, chị chạy từ tầng 2 xuống thì bất ngờ thấy con rể tương lai hất axit vào người con gái ngay tại nhà mình. Choáng, sốc, hoảng loạn khi gương mặt con gái 24 tuổi chỉ giây lát chuyển từ đỏ ửng thành đen xì. Hàng xóm túm lại gọi xe cấp cứu đưa Vy đến BV Đà Nẵng. Do tổn thương nặng (độ 4) vùng nửa mặt, tay chân, các bác sĩ tiến hành sơ cứu chống sốc bỏng ban đầu, 2 ngày sau huyết động ổn định, mới chuyển bệnh nhân (BN) ra Viện Bỏng quốc gia.

Ngày 3/1, nạn nhân được chuyển vào khoa Bỏng người lớn, Viện Bỏng quốc gia, điều trị tích cực. Trong lúc đang hoang mang lo lắng cho sức khỏe, tâm lý và tương lai của con gái sẽ ra sao, chị Lạc được PGS.TS Vũ Quang Vinh, Giám đốc Trung tâm Phẫu thuật tạo hình - Thẩm mỹ, Viện Bỏng quốc gia tư vấn rất kỹ và khuyên nên tái tạo khuôn mặt ngay bằng kỹ thuật vi phẫu để tránh tình trạng mặc cảm tự ti và co kéo vết sẹo cho BN này.

Sau khi nghe bác sĩ nói sẽ tái tạo khuôn mặt trước đây bằng cách lấy da sau lưng của BN để thay thế lớp da chết trên mặt Vy, chị Lạc đồng ý ngay. Sau một ngày chuyển sang Trung tâm Phẫu thuật tạo hình - Thẩm mỹ, ngày 8/1, Vy được tiến hành phẫu thuật vi phẫu. “Nhìn khuôn mặt con được tái tạo, tôi mừng lắm. Tôi càng an tâm hơn khi bác sĩ Vinh bảo, sau Tết Vy sẽ được làm tay, chân và hạ mỡ mặt xuống để 2 má bằng nhau, sẽ trả lại gương mặt ban đầu cho con”, chị Lạc xúc động.

Cơ hội mới cho người bỏng axit

Là người trực tiếp ghép da cho Vy, PGS.TS Vũ Quang Vinh cho biết, với BN bỏng axit nặng như Vy, trước đây Viện Bỏng quốc gia thường tiến hành cắt bỏng hoại tử sau đó được ghép da xẻ đôi (bằng vạt  đùi) làm liền vết bỏng. Tuy nhiên, vết bỏng sau liền sẹo co kéo gây biến dạng khuôn mặt, kéo trễ mắt làm mắt nhắm không kín gây viêm kết mạc, mất sụn mũi, kéo trễ miệng làm cho ăn uống, đánh răng, nói gặp rất nhiều khó khăn. Đặc biệt, người bệnh dễ sang chấn tâm lý khi hằng ngày nhìn thấy khuôn mặt biến dạng trong gương. Bên cạnh đó, việc nằm viện dài ngày do trải qua nhiều giai đoạn điều trị như lành vết bỏng, vật lý trị liệu mất khoảng 2 tháng, sau đó BN phải chờ 6 tháng sẹo ổn định mới có thể phẫu thuật tạo.

“Nếu cứ áp dụng phương pháp cũ, với BN trẻ như Vy sẽ rất thiệt thòi. Căn cứ kết quả lâm sàng và tổn thương vùng mặt ban đầu của BN, chúng tôi tiến hành cắt hết tổ chức hoại tử, làm sạch axit còn tồn dư cho đến mô lành đồng thời tiến hành thiết kế vạt da siêu mỏng vùng lưng tương đương với tổn khuyết. Do đòi hỏi cao về thẩm mỹ vùng mặt nên vạt da phải được làm mỏng cho phù hợp. Đây là kỹ thuật khó vì nếu không có kinh nghiệm lúc làm mỏng vạt mạch máu sẽ bị tổn thương dẫn đến hoại tử vạt da. Khi áp dụng kỹ thuật này sẽ tái tạo khuôn mặt cho BN luôn trong 1 lần mổ. Việc áp dụng kỹ thuật cắt hoại tử và tạo hình bằng vạt da vi phẫu đã khắc phục được hầu hết các nhược điểm của phương pháp cũ. BN có thể lấy lại được hình dáng khuôn mặt sau 1 lần mổ kết quả đạt trên 90%”, PGS.TS Vinh khẳng định.

Viện Bỏng quốc gia Lê Hữu Trác mỗi ngày tiếp nhận hàng chục ca bỏng mức độ khác nhau. Có nhiều ca bỏng nặng ảnh hưởng lớn đến sức khỏe, thẩm mỹ, chức năng vận động của BN. Đặc biệt những ca bỏng gây biến dạng khuôn mặt, để lại sẹo co kéo, chức năng vận động của các bộ phận vùng cổ, mặt, gây ra sự tự ti mặc cảm cho các BN.

Chia sẻ về thành công này, PGS.TS Vinh cho biết, thế giới đã từng kết luận không có vạt da nào đủ để ghép toàn bộ khuôn mặt. Để “điều trị” cho BN bị biến dạng toàn bộ khuôn mặt họ sử dụng phương pháp ghép mặt đồng loại (lấy da tử thi để ghép). Tuy nhiên, phương pháp này vấp phải khó khăn từ việc tìm xác hiến phù hợp, dễ biến chứng và phải dùng thuốc ức chế miễn dịch nếu không sẽ bị thải loại, dễ nhiễm khuẩn và khuôn mặt có thể biến dạng… “Qua nghiên cứu, chúng tôi thấy vạt da lưng là “chất liệu” tốt nhất để tái tạo mặt. Khó khăn trong thực hiện kỹ thuật vi phẫu này là phải tìm được 2-3 nguồn cấp máu thì mới lấy được vạt da đủ rộng để tái tạo cho vùng tổn khuyết và tạo hình mắt, mũi, miệng, mắt trong 1 lần mổ, đòi hỏi bác sĩ có kinh nghiệm lâm sàng tốt. Nhờ kinh nghiệm từ những lần ghép da mặt thành công trước chúng tôi thấy, tái tạo 1/3, 1/2 hay cả gương mặt bằng vạt da siêu mỏng tự thân, lấy lại gương mặt ban đầucho BN trên 80%. Trường hợp của BN Vy là lần đầu tiên kỹ thuật này áp dụng tại Việt Nam. Hy vọng, từ ca ghép thành công này, chúng tôi sẽ giúp nhiều BN khác đỡ tốn kém, rút ngắn thời gian điều trị và nhanh chóng giúp người bệnh tự tin, hòa nhập cộng đồng”, PGS.TS Vinh cho hay.