Xu hướng già hóa dân số nhanh và thiếu hụt các cơ sở chăm sóc sức khỏe người cao tuổi ở Việt Nam đang mở ra cơ hội phát triển dịch vụ cho lĩnh vực này, đặc biệt là ở phân khúc cao cấp. Mô hình lưu trú ban ngày hoặc căn hộ dưỡng lão dài ngày tích hợp các tiện ích y tế, giải trí, thể thao ngay trong các khu dân cư hiện đại hứa hẹn sẽ có nhiều tiềm năng khai phá.

Xu hướng của các nước phát triển

Số người già trên thế giới đang tăng với tốc độ nhanh chưa từng thấy. Quỹ Dân số liên hợp quốc ước tính đến năm 2050, cứ 6 người thì có 1 người trên 65 tuổi - tương đương 1,5 tỷ người. Vì thế, lão hoá đang được coi là thay đổi quan trọng nhất của dân số toàn cầu thế kỷ 21.

Trong hồ sơ bệnh án của người cao tuổi, ung thư, tim mạch, đái tháo đường, các bệnh hô hấp mãn tính, sa sút trí tuệ, đột quỵ là những chẩn đoán thường gặp nhất. Nguy cơ khuyết tật cũng tăng lên theo độ tuổi với những khó khăn về đi lại, nghe nhìn, ghi nhớ, tự chăm sóc cá nhân, kéo theo nhu cầu ngày càng lớn để khám chữa bệnh và chăm sóc, hỗ trợ người cao tuổi. Ngoài ra, người già cũng có nhu cầu bầu bạn tâm sự, tham gia thể dục thể thao, các hoạt động giải trí, nghệ thuật…

Để đáp ứng những nhu cầu trên, các quốc gia đều có những chính sách riêng. Điển hình như tại Mỹ, ngoài các viện dưỡng lão, nước này có nhiều cộng đồng sinh hoạt dành cho nhóm hưu trí với các tiện ích lớp học, bệnh viện cho người già và phòng dưỡng lão ngay trong khuôn viên các trường đại học.

Hay Nhật Bản - một trong những quốc gia có dân số già nhất thế giới, Bộ Y tế Nhật Bản đã phân cấp mô hình tổ chức dịch vụ chăm sóc người già. Trong đó, người cao tuổi có bệnh lý phức tạp được đưa vào bệnh viện; người khỏe mạnh hoặc có nhu cầu chăm sóc đơn giản tới các đơn vị dưỡng lão chuyên trách chăm sóc trong ngày và ngắn ngày, lưu trú dài hạn, chăm sóc tại nhà hoặc tập phục hồi chuyên biệt...

Các mô hình dưỡng lão cũng được quy hoạch phù hợp tại những địa điểm giàu tiềm năng để chăm sóc toàn diện cả về sức khỏe thể chất lẫn tinh thần cho người cao tuổi. Ví dụ như tại tỉnh Nara – nơi từng là cố đô Nhật Bản nay là điểm dừng được đông đảo du khách yêu thích - tập đoàn Well Group đã xây dựng một thành phố y tế thu nhỏ khép kín nổi tiếng. Tại đây, các giải pháp công nghệ, y tế được kết hợp để tạo ra xây dựng môi trường sống khỏe và hạnh phúc cho đến cuối đời.

Đón đầu xu hướng ở Việt Nam

Thuộc top 10 quốc gia có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất trên thế giới, Việt Nam uớc tính đã có hơn 12% dân số trên 60 tuổi. Trung bình mỗi người cao tuổi Việt Nam mắc trên ba bệnh lý trong số các bệnh phổ biến như đái tháo đường, tăng huyết áp, thoái hóa khớp, Parkinson, sa sút trí tuệ, đột quỵ, ung thư… Theo thống kê, hơn 27% người cao tuổi cần trợ giúp cơ bản như vệ sinh cá nhân, mặc quần áo, đi lại, ăn uống và 90% cần hỗ trợ trong việc sử dụng công cụ như điện thoại di động, phương tiện giao thông….

Với khoảng hơn 40 cơ sở dưỡng lão, bảo trợ xã hội có dịch vụ chăm sóc cho người cao tuổi đang hoạt động, hệ thống y tế nước ta chưa giải quyết được các nhu cầu ở người cao tuổi, không chỉ về việc theo dõi bệnh lý mà còn là nhu cầu chăm sóc cá nhân và sức khỏe tinh thần với người cao tuổi khỏe mạnh.

Ngoài ra, trên thực tế, người cao tuổi đang ngày càng độc lập hơn trong cuộc sống. Thế hệ người cao tuổi hiện đại ngày càng quan tâm đến sinh hoạt khoa học và hưởng thụ cuộc sống vui khỏe, ít phụ thuộc vào con cháu. Nhưng tại Việt Nam, mô hình cao cấp có thể đáp ứng các nhu cầu này vẫn là một “ẩn số”.

“Đã đến lúc chúng ta cần xây dựng các trung tâm chăm sóc sức khỏe người cao tuổi chất lượng cao để giải quyết các nhu cầu cho thế hệ người cao tuổi hiện đại. Mô hình này đã rất phổ biến trên thế giới, đặc biệt ở các quốc gia như Nhật Bản - nơi tỉ lệ dân số già cũng đang rất cao. Chúng ta có thể học hỏi, hợp tác với các đơn vị đã triển khai thành công mô hình này để đưa vào vận hành tại Việt Nam”, GS.TS.BS Đỗ Tất Cường, Chủ tịch Hội đồng cố vấn lâm sàng Hệ thống Y tế Vinmec cho biết.

Nhu cầu chăm sóc sức khỏe tại Việt Nam là có, tuy nhiên việc vận hành cần được điều chỉnh cho phù hợp với văn hóa của người Việt, đó là sinh hoạt độc lập nhưng vẫn cần sự quan tâm của người thân. Thay vì hình thức nội trú và hoàn toàn rời xa gia đình giống Nhật Bản, ưu tiên hàng đầu của người cao tuổi Việt Nam là tiếp tục sống tại gia đình hoặc vẫn được sống gần nhà, gần con cháu. Bởi thế, hình thức dưỡng lão gần nhà sẽ đáp ứng trọn vẹn hài hòa nhu cầu và tâm sinh lý người già.

Theo các chuyên gia, với xu hướng phát triển hiện tại cùng nhu cầu ngày càng lớn, dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi đòi hỏi sự đầu tư đúng mực và vai trò dẫn dắt của các đơn vị cung cấp dịch vụ y tế cao cấp để tạo dựng các mô hình chuyên biệt, góp phần tạo nên xã hội khỏe mạnh bền vững./.