Bị hóc dị vật như vỏ thuốc, tăm, xương… nếu không được cấp cứu kịp thời có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm.

Hóc dị vật không chỉ ở người cao tuổi

Mới đây, bác sĩ Hoàng Việt Dũng, Trưởng khoa Ngoại Tổng hợp - Bệnh viện Hữu Nghị cho biết đã lấy ra ghim hồ sơ dài gần 2cm trong bụng nữ bệnh nhân (BN) 24 tuổi, ở Hà Nội. Theo bác sĩ Dũng, BN có hiện tượng đau bụng âm ỉ vùng hạ vị, đau tăng, không sốt, bí trung tiện. Khám hạ vị khi ấn thấy đau, phản ứng, BN được chỉ định chụp cắt lớp vi tính, phát hiện có dị vật đã đâm thủng thành ruột non, vào trong ổ bụng tổn thương là khối mạc nối bọc đoạn ruột non. Khi gỡ ra thấy có giả mạc và ít dịch mủ, thấy một dị vật kim loại, giống đinh ghim dài 1,5cm, được bác sĩ lấy bỏ dị vật, khâu lỗ thủng bằng phương pháp nội soi.

Trước đó, Bệnh viện Hữu Nghị đã phẫu thuật gắp thành công một dị vật là một viên thuốc cả vỏ sắc nhọn ra khỏi thực quản của bà N.T.T (71 tuổi, ở Hoàng Mai, Hà Nội). Được biết, bà T sau khi đi khám bệnh định kỳ, được bác sĩ kê thuốc về uống. Ngay sau khi uống thuốc, bà T thấy có hiện tượng nuốt nghẹn và đau ở vùng ngực, gia đình liền đưa bà vào Khoa Tai mũi họng - Bệnh viện Hữu Nghị thăm khám.

Tại đây, bà T được chỉ định chụp cắt lớp vi tính lồng ngực, phát hiện có dị vật cản quang ở 1/3 dưới thực quản, lập tức, các bác sĩ tiến hành hội chẩn liên khoa, cho BN làm các xét nghiệm cấp cứu và chuyển vào khoa Tiêu hóa để thực hiện nội soi gắp dị vật cấp cứu. Bác sĩ Đinh Quý Minh - Trưởng Khoa tiêu hóa cùng ê-kíp đã tiến hành nội soi và gắp an toàn dị vật là một viên thuốc cả vỏ sắc nhọn sau 30 phút thực hiện.

Các bác sĩ Bệnh viện Hữu Nghị cho biết, dị vật đường ăn là những dị vật bị mắc từ họng xuống đến tâm vị - có thể là thức ăn như xương động vật, chất vô cơ như đồ chơi, mảnh sắt, răng giả, viên thuốc cả vỏ, đồng xu; và cũng có thể là dị vật sống. Việc phát hiện sớm, xử trí kịp thời đơn giản ít tốn kém. Tuy nhiên, nếu phát hiện muộn, sẽ gây nhiều biến chứng nguy hiểm. Cũng may, trường hợp của bà N.T.T đi cấp cứu kịp thời, dị vật nằm ở thực quản và nhanh chóng được lấy ra.

“Dị vật bị nuốt phải thường rất nguy hiểm. Chẳng hạn với dị vật sắc nhọn như vỏ thuốc này sẽ gây thủng thực quản, viêm trung thất, biến chứng phổi, việc điều trị sẽ phức tạp, rất tốn kém và ảnh hưởng đến tính mạng người bệnh. Bởi khi dị vật vướng ở vùng hầu họng, có thể gây chèn ép đường thở, khiến BN khó thở. Nếu không cấp cứu kịp thời có thể gây tử vong. Vì thế, nếu không may bị hóc dị vật cần khẩn trương đến ngay cơ sở y tế để được can thiệp kịp thời”, bác sĩ Kiên nhấn mạnh.

Bác sĩ Hoàng Việt Dũng cho biết thêm, nguy cơ hóc dị vật ở những người cao tuổi, do sơ ý trong quá trình ăn uống thường là tăm, xương gà, dao lam, viên thuốc chưa bóc vỏ, thậm chí là bàn chải đánh răng, nắp chai bia… Chỉ những sơ ý nhỏ như vậy có thể để lại hậu quả lớn cho BN. Người bị hóc dị vật có thể phải trải qua cuộc đại phẫu tốn kém chi phí, thời gian, thậm chí còn có thể tử vong. Như trường hợp của nữ BN 24 tuổi nói trên nếu không được mổ kịp thời gắp dị vật ra có thể bị thủng ruột non gây xuất huyết nội, rất nguy hiểm. Giai đoạn muộn, hình thành khối áp xe thì BN sẽ bị nhiễm trùng.

Một ca nội soi gắp dị vật là 1 viên thuốc cả vỏ sắc nhọn tại Bệnh viện Hữu Nghị.

Dấu hiệu nhận biết để thăm khám kịp thời

Bác sĩ Dũng nhấn mạnh, hóc dị vật thường theo hai đường: Đường ăn hoặc đường thở. Khi dị vật được nuốt vào theo đường ăn, nếu vật sắc nhọn sẽ mắc lại trong thực quản, cổ hoặc lồng ngực. BN sẽ thấy đau ngực, khó nuốt, khó ăn thậm chí nôn ra máu. Nếu không được lấy ra kịp thời có thể gây lở loét tại nơi bị kẹt, nặng hơn nữa dị vật có thể đâm thủng động mạch chủ gây mất máu ồ ạt.

Khi dị vật đi vào đường thở do vô ý hít phải sẽ gây khó thở, suy hô hấp, tử vong. Nếu dị vật nhỏ có thể đi sâu vào phế quản gốc hoặc các phế quản thùy phổi gây ho, thậm chí ho ra máu. Đa số các BN bị hóc dị vật đều trong trạng thái vô ý mắc phải nên lời khuyên của các bác sĩ là không nên đùa giỡn hay làm nhiều việc cùng lúc khi ăn. Ăn uống tập trung, điềm đạm để tránh hóc dị vật ngoài mong muốn.

Do vậy, bác sĩ Hoàng Việt Dũng lưu ý, người thân cần đưa người nhà đi khám ngay khi thấy các triệu chứng nuốt khó, nuốt vướng, nôn khi cố ăn: Đây có thể là những triệu chứng của người có dị vật ở vùng thực quản. Một số trường hợp người bệnh cảm thấy tức ngực khó thở, đau kèm theo nóng rát vùng sau xương ức. Giai đoạn muộn thì người bệnh có sốt, đau nhiều vùng họng, ứ đọng đờm nhớt và thức ăn.

Hoặc thấy buồn nôn sau ăn: Có thể do dị vật ở dạ dày gây tắc môn vị và hành tá tràng. Người có cảm giác buồn nôn, ăn không tiêu và thường nôn ra dịch thức ăn chưa tiêu lẫn thức ăn cũ; Đau bụng âm ỉ: Có thể do dị vật ở ruột non. Tuy nhiên đây là triệu chứng trong rất nhiều bệnh lý khác. Giai đoạn muộn, hình thành khối áp xe thì BN sẽ bị nhiễm trùng./.

Hương Giang