Gần đây, Bệnh viện Bạch Mai ghi nhận nhiều bệnh nhân nhập viện điều trị các bệnh lý tắc mạch chi dưới, trong đó có bệnh nhân phải cắt bỏ chân hoặc có chỉ định phải tháo bỏ bàn chân dù tuổi đời còn rất trẻ.
Điển hình là bệnh nhân L.K.M (31 tuổi, ở tỉnh Hải Dương). Người nhà bệnh nhân cho biết, anh M thấy bàn chân bị đau nhức, tím tái, sốt nhiều ngày không dứt... đi khám thì được chẩn đoán là viêm mao mạch, cho chuyển lên BV Bạch Mai điều trị. Tại đây, khi nghe các bác sĩ Khoa Phẫu thuật Lồng ngực - Mạch máu kết luận tắc mạch, hoại tử, có thể sẽ bị phải cắt bỏ bàn chân do đến viện muộn gia đình rất lo lắng. Bởi trước đó anh M hoàn toàn khỏe mạnh, không bị ngã hay va đập vào đâu, lại ít tuổi, nên gia đình và bệnh nhân đều không nghĩ đến bị tắc mạch.
Là người trực tiếp thăm khám và điều trị cho bệnh nhân, TS.BS Ngô Gia Khánh, Trưởng khoa Phẫu thuật Lồng ngực - Mạch máu, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, khi thời tiết chuyển lạnh đột ngột, nhiều người bị đau nhức chân thường nghĩ đến các bệnh lý xương khớp mà không nghĩ đến bệnh lý tắc mạch. Gần đây, chúng tôi cũng điều trị cho một bệnh nhân nam, 67 tuổi, bị tắc mạch chi dưới, bị bệnh nền cao huyết áp và có bệnh lý mạch máu đã đặt stent. Trước khi phẫu thuật, chân của bệnh nhân tím tái, lạnh ngắt. Nhưng do bệnh nhân đến bệnh viện sớm, được phẫu thuật làm cầu nối mạch máu từ trên đùi xuống cẳng chân kịp thời nên đã giữ lại được chân. Hiện tại chân đã hồi phục tương đối tốt, đã bắt đầu đi lại được.
"Tắc động mạch chi cấp tính xảy ra do sự tắc nghẽn đột ngột lòng động mạch bởi cục máu đông hay một mảng xơ vữa, dị vật… Hậu quả của tình trạng thiếu máu nuôi này không được giải quyết kịp thời thì phần chi sẽ bị hoại tử trong vòng vài giờ đến vài ngày, thậm chí nặng có thể dẫn đến tử vong. Nếu bệnh nhân đến viện muộn, dễ đối mặt với khả năng tử vong khi vỡ động mạch chủ bụng. Với bệnh nhân tắc mạch có thể bị cưa chân, có thể chất độc của khu hoại tử sẽ lan sang toàn cơ thể khiến bệnh nhân tử vong do nhiễm trùng, nhiễm độc”, TS.BS Ngô Gia Khánh chia sẻ.
Bác sĩ Gia Khánh cũng cho biết, tắc mạch chi thường gặp ở người lớn tuổi, có tiền sử mắc bệnh đái tháo đường, tăng huyết áp, rối loạn chuyển hóa, hút thuốc lá nhiều… Tuy nhiên, cũng nhiều người trẻ tuổi mắc bệnh này, đặc biệt ở những nhóm người nghiện thuốc lá hoặc có chế độ ăn nhiều mỡ.
Thời tiết nóng chuyển sang lạnh cũng là yếu tố làm gia tăng các bệnh nhân mắc các bệnh lý mạch máu. Tuy nhiên, hiện nay còn nhiều người chưa được phát hiện sớm và điều trị đúng vì các triệu chứng ban đầu của tắc động mạch chi cấp tính dễ nhầm lẫn với căn bệnh khác như xương khớp, thoái vị đĩa đệm nên người bệnh thường chủ quan, bỏ sót hoặc chậm trễ đi khám. Trong khi bệnh lý này có thể phát hiện dễ dàng qua việc thăm khám lâm sàng, chụp mạch, chụp cắt lớp vi tính, siêu âm. Tùy từng giai đoạn, bệnh nhân sẽ được tiến hành thăm dò và can thiệp phù hợp. Nếu bệnh nhân vào sớm, chỉ cần dùng dụng cụ thông mạch. Còn nếu ở giai đoạn muộn, bệnh nhân có thể phải thay động mạch, phẫu thuật bắc cầu và làm ảnh hưởng đến tình trạng sức khỏe chung của bệnh nhân.
Bác sĩ Khánh cũng khuyến cáo, sau phẫu thuật, bệnh nhân cần loại bỏ các yếu tố nguy cơ tác động đến tiến trình xơ vữa mạch máu như hút thuốc lá, ăn uống lành mạnh với chế độ dinh dưỡng ít béo, nhiều rau, tập thể dục… giúp tăng lưu lượng máu qua tim và toàn thân, tránh tắc cầu nối động mạch./.
Hương Giang