Việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong hỗ trợ điều trị ung thư lần đầu tiên được áp dụng ở Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ là bước tiến vượt bậc của y học Việt Nam, thắp lên hy vọng mới cho bác sĩ và người bệnh.
“Bác sĩ ảo” thắp sáng niềm hy vọng cho người bệnh
Từ khi Trung tâm Ung bướu của Bệnh viện đa khoa (BVĐK) Phú Thọ triển khai IBM Watson for Oncology - IBM WFO (ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong hỗ trợ lựa chọn phác đồ điều trị ung thư dựa trên bằng chứng), những người mang trong mình căn bệnh ung thư quái ác biết đến cụm từ “bác sĩ ảo”, “chữa bệnh bằng công nghệ cao”, “trí tuệ nhân tạo”…
Bệnh nhân (BN) Chu Thị Quang, 62 tuổi, ở TP.HCM đang điều trị tại đây cho biết, cách đây 7 năm, bà phát hiện khối u bên vú phải. Bà đi khám thì được kết luận mắc ung thư vú cuối giai đoạn 2. Các bác sĩ tiến hành phẫu thuật và đưa ra phác đồ điều trị tiếp theo. Sau 5 năm sức khỏe ổn định, bà Quang an tâm phần nào. Nhưng sau đó, bà xuất hiện những cơn ho kéo dài điều trị ở nhiều bệnh viện lớn. Đang lúc bi quan, chán nản thì bà Quang nghe tin ở Phú Thọ có chữa bệnh bằng công nghệ cao, bà liền bay ra thử vận may.
“Mới đầu tôi tưởng tượng ra hệ thống trí tuệ nhân tạo IBM WFO như những chú robot, đi lại và vươn dài cánh tay như con bạch tuộc. Nhưng đến nơi, sau khi nộp 9 triệu đồng để làm các thủ tục khám xét, chụp chiếu thì “bác sĩ ảo” chỉ là mấy màn hình kết nối công nghệ thông tin nhập dữ liệu. Sau vài phút, bác sĩ cho tôi xem màn hình, chỉ những nốt phổi rỗ lâm châm và bảo ung thư tái phát di căn phổi và xương và đưa ra một số phác đồ điều trị sắp xếp theo thứ tự kèm dẫn chứng để gia đình bàn bạc, lựa chọn. Không ngờ, chỉ sau 3 ngày dùng thuốc, tôi đã dứt hẳn cơn ho. Sau 3 liệu trình điều trị, kiểm tra lại phổi thấy bình thường. Đặc biệt các chỉ số men gan, mỡ máu cũng bay sạch”, bà Quang hồ hởi.
Là bác sĩ trực tiếp điều trị cho BN Chu Thị Quang, Ths.Bs Trần Xuân Vĩnh, Trưởng đơn vị Hóa trị và Chăm sóc giảm nhẹ, Trung tâm Ung bướu, BVĐK tỉnh Phú Thọ cho biết, ung thư vú tái phát di căn phổi là tình trạng đe dọa tính mạng người bệnh, khó khăn trong điều trị. Các phương pháp điều trị truyền thống giúp kiểm soát bệnh trong thời gian ngắn. Khi sử dụng trí tuệ nhân tạo tiên tiến IBM WFO thống nhất kết quả điều trị cho BN gồm: thuốc ức chế CDK 4/6 kết hợp điều trị nội tiết bậc 2. Sau 1 chu kỳ thuốc, bệnh nhân đáp ứng lâm sàng rất tốt, hết ho, tăng cân, chỉ số ung thư giảm, không còn đau. Chụp phổi đánh giá lại tổn thương phổi giảm 50%. “Phác đồ mới lựa chọn cho người bệnh được FDA chấp thuận tại Mỹ tháng 3/2017. BVĐK tỉnh Phú Thọ là đơn vị y tế đầu tiên ứng dụng công nghệ mới này. Tại Việt Nam mới có rất ít BN được tiếp cận. Phác đồ này cho tỷ lệ đáp ứng cao, tỷ lệ kiểm soát bệnh dài hơn đáng kể so với điều trị truyền thống”, Ths Vĩnh phân tích.
| “Hệ thống IBM WFO là trí tuệ thông minh nhân tạo hàng đầu thế giới, giúp đưa ra phác đồ điều trị tối ưu cho người bệnh với nhiều lựa chọn theo thứ tự ưu tiên và có bằng chứng cụ thể giúp cho Hội đồng hội chẩn và người bệnh tự tin hơn, an tâm hơn với phác đồ điều trị, từ đó nâng cao tỷ lệ thành công trong việc điều trị ung thư…”, TS.BS Nguyễn Huy Ngọc. |
Trí tuệ từ “bộ não nhân tạo”
Gặp BN Đàm Thị Hạnh, 50 tuổi, ở Phúc Yên, Vĩnh Phúc tới tái khám, thấy sắc mặt chị hồng hào tươi tỉnh. Chị cho biết, trước đây chị ho ra đờm nhiều, chị bị đau lưng, đi lệch cả người, điều trị thuốc mãi không khỏi. Khi đi khám thì phát hiện ung thư phổi, giai đoạn 4, di căn hai phổi. Được điều trị từ tháng 10/2015 đến cuối năm 2017. Mặc dù áp dụng phác đồ cao, điều trị trúng đích và hóa chất… nhưng bệnh của chị vẫn không có nhiều tiến triển.
“Bác sĩ bảo cố gắng kéo dài để ăn Tết xong vì thuốc vào người không còn tác dụng, mà chỉ dùng thuốc giảm đau miếng dán liều cao. Trong lúc chồng và con tôi dự tính đưa tôi sang Singgapore chữa trị thì biết có công nghệ mới cách nhà mình có 40km. Ngày 8/3/2018, gia đình tức tốc đưa tôi đến BVĐK Phú Thọ làm thủ tục. Khi nhập dữ liệu chẩn đoán vào “hệ thống trí tuệ nhân tạo” đã được hệ thống đưa ra 5 phác đồ điều trị mới nhất để bác sĩ cân nhắc và bàn bạc cùng gia đình phương án phù hợp nhất. Ngạc nhiên, sau 1 tháng dùng thuốc, khối u và mọi triệu chứng giảm rõ rệt, tôi đi lại bình thường không còn phụ thuộc vào xe lăn và không phải dùng thuốc giảm đau. Tôi thấy cuộc đời mình như được tái sinh”, chị Hạnh kể lại với ánh mắt rạng ngời.
Trung tâm Ung bướu, BVĐK Phú Thọ được thành lập từ năm 2010, đến nay đã áp dụng các kỹ thuật chuyên sâu lĩnh vực phẫu thuật, hóa xạ trị, chăm sóc giảm nhẹ và y học hạt nhân… trong chẩn đoán và điều trị ung thư đa mô thức. Hằng ngày điều trị cho 350-400 BN nội trú và khám ngoại trú cho 100-150 người bệnh. Từ ngày sử dụng IBM WFO, Trung tâm thu hút nhiều người bệnh từ Hà Nội, TP.HCM và các tỉnh.
TS.Bs Nguyễn Huy Ngọc, Giám đốc BVĐK tỉnh Phú Thọ cho biết, hiện nay, số ca bệnh mắc và tử vong do ung thư tăng nhanh, diễn biến phức tạp. Bác sĩ ung bướu thiếu về số lượng, nhất là các bác sĩ có trình độ cao. Các bệnh viện ung bướu quá tải. Người bệnh yêu cầu ngày càng cao về thông tin điều trị, các phác đồ mới trên thế giới, người bệnh ra nước ngoài chữa bệnh nhiều gây lãng phí ngoại tệ. Điều này đòi hỏi các bác sĩ phải cập nhật liên tục những nghiên cứu về ung thư trên thế giới (phương thức điều trị, thuốc đích, hóa chất, xạ trị…) để nâng cao hiệu quả trong điều trị.
| “Trí tuệ nhân tạo IBM Watson for Oncology giúp mang lại sự an tâm cho người bệnh khi được áp dụng công nghệ tiên tiến thế giới - đây là yếu tố quan trọng trong cả một hành trình điều trị. Tuy nhiên dù hệ thống hỗ trợ này có tiến bộ đến đâu cũng không thể thay thế được vai trò của người thầy thuốc cũng như các yếu tố khác tác động đến hiệu quả điều trị như: thuốc, chế độ dinh dưỡng cũng như yếu tố tâm lý của người bệnh”, Ths.Bs Trần Xuân Vĩnh. |
Bác sĩ Việt có thêm công cụ mới về điều trị
IBM Watson for Oncology (IBM WFO) là hệ thống trí tuệ nhân tạo tiên tiến hỗ trợ các bác sĩ đưa ra phác đồ điều trị bệnh lý ung thư dựa trên dẫn chứng được tổng hợp từ hàng triệu ca bệnh điều trị hiệu quả và hàng triệu tài liệu y khoa được cập nhật thường xuyên. IBM WFO được phát triển từ sự kết hợp giữa tốc độ thuật toán phân tích thông minh của phần mềm trí tuệ nhân tạo IBM Watson và những nghiên cứu chuyên sâu về ung thư học của các chuyên gia đến từ MSKCC (Trung tâm Memorial Sloan Kettering - Trung tâm có hơn 130 năm nghiên cứu và điều trị ung thư) hỗ trợ các bác sĩ lâm sàng trong điều trị ung thư cho từng trường hợp bệnh nhân cụ thể.
“Mỗi thông tin đưa vào kho dữ liệu cho hệ thống đều được các chuyên gia MSKCC kiểm chứng và đánh giá, do vậy những thông tin hệ thống đưa ra cho các bác sĩ tham khảo sẽ có sự tin cậy cao lại rút ngắn thời gian tra cứu. Điều đáng nói, những thông tin đưa ra cho bác sĩ rất chi tiết, có kiểm chứng và luôn cập nhật. Qua đó giúp hạn chế các ý kiến chủ quan từ một bác sĩ trong quá trình điều trị. Đồng thời, từng bước nâng cao trình độ cho các bác sĩ trẻ, củng cố niềm tin của người bệnh vào phác đồ điều trị, giúp họ có tinh thần thoải mái và hợp tác cao trong điều trị”, TS.BS Nguyễn Huy Ngọc cho hay.
Việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo hỗ trợ các bác sĩ trong công tác điều trị ung thư giúp các các sĩ tự tin hơn khi đưa ra phác đồ chữa trị cho người bệnh. Đây cũng là cơ hội, thắp lên niềm hy vọng cho người bệnh khi giờ đây ngay ở Việt Nam có thể tiếp cận với công nghệ mới nhất trên thế giới trong điều trị ung thư. Và cũng là cơ hội cho các BV, trung tâm ung bướu và các bác sĩ chuyên ngành ung thư có thêm cơ hội cập nhật nhanh chóng các kiến thức trong điều trị ung thư mới nhất trên thế giới để phục vụ người bệnh ngày càng tốt hơn.