Đảm nhiệm trọng trách chuyển giao kỹ thuật và hỗ trợ chuyên môn cho bệnh viện tuyến cuối của Quân đội nhân dân Lào không chỉ là nhiệm vụ đối ngoại quân sự quốc phòng được giao, đó còn là niềm vinh hạnh to lớn của bác sĩ Phạm Ngọc Minh.

Trải nghiệm khó quên

Là một trong những chuyên gia có nhiều kinh nghiệm thuộc lĩnh vực tạo hình và vi phẫu của Trung tâm Phẫu thuật Sọ mặt và Tạo hình, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 (BV108), TS.BS Phạm Ngọc Minh vinh dự được Bộ Quốc phòng và BV108 cử sang Bệnh viện Trung ương 103 - Quân đội Nhân dân Lào (BV103-QĐND Lào) với nhiệm vụ giúp đỡ chuyên môn, chuyển giao kỹ thuật cho các bác sĩ khoa Thẩm mỹ và Răng hàm mặt (RHM).

Đào tạo, nâng cao kiến thức chuyên môn và chuyển giao kỹ thuật cao cho đội ngũ quân y nước bạn Lào là nhiệm vụ quan trọng trong chương trình hợp tác toàn diện giữa hai bệnh viện. “Tôi nghe các anh chị đồng nghiệp và Thủ trưởng chia sẻ được làm chuyên gia tại BV103-QĐND Lào sẽ để lại kết quả tốt đẹp và những ấn tượng khó quên. Khi ấy tôi cũng ước mình có thể đóng góp được một phần cho nước bạn. Tuy nhiên, với người có chuyến công tác đầu tiên như tôi ở “đất nước triệu voi” đúng dịp 2 nước kỷ niệm 60 năm thiết lập quan hệ ngoại giao, 45 năm ký hiệp ước Hữu nghị Việt - Lào thì không phải ai cũng may mắn có được. Vui, háo hức nhưng cũng không ít áp lực, bởi trước đó, đảm nhiệm trọng trách chuyên gia là các tiền bối dày dạn kinh nghiệm”, bác sĩ Minh hóm hỉnh nói.

Bác sĩ Minh cho biết, khoa Thẩm mỹ BV103-QĐND Lào thành lập từ tháng 7/2021 với hạng mục tạo hình mi, mũi, ngực, bụng, căng da mặt... Hiện nay, khoa được trang bị đủ phương tiện để có thể đảm bảo mổ gây tê cho các ca bệnh nhẹ như tạo hình mi, mũi, môi. Còn với mổ gây mê sẽ được tiến hành tại khoa gây mê theo lịch báo trước. Trong khi chỉ có 1 bác sĩ đảm nhận chính, 10 thành viên còn lại chủ yếu phụ mổ và học hỏi nâng cao tay nghề các phẫu thuật viên.

Ngoài 2 buổi giao ban chuyên môn vào sáng thứ 2 và thứ 5 hằng tuần tại khoa Thẩm mỹ để trao đổi kinh nghiệm, nắm bắt những ca bệnh cần xử lý, BS Minh còn sang khoa RHM hội chẩn những ca bệnh phức tạp như chấn thương hàm mặt, viêm tấy hàm mặt; mổ kết hợp 2 khoa trong trường hợp cần thiết; thăm khám, tư vấn cho các bệnh nhân thẩm mỹ theo ngày... Từ đó trực tiếp mổ thị phạm để hướng dẫn chi tiết từng trường hợp. Song song với đó, bác sĩ Minh còn hướng dẫn cách thay băng, chăm sóc hậu phẫu cho các bệnh nhân cả 2 khoa; lên lớp giảng lý thuyết tổng quan về phẫu thuật tạo hình và xử lý vết thương vùng hàm mặt, tiêm Botox, tiêm Filler, khám và điều trị dị tật bẩm sinh vùng hàm mặt, phẫu thuật thẩm mỹ... theo nhu cầu cần bổ sung cập nhật kiến thức cho từng khoa.

“Việc hằng ngày chọn những ca bệnh khó, phức tạp mổ thị phạm, hướng dẫn kiểu “cầm tay chỉ việc” cho các bác sĩ phụ trong khoa từ khám sàng lọc, hướng dẫn chiến thuật mổ, cần chuẩn bị gì để ca mổ an toàn, rút ngắn thời gian; và mổ thực hành trên nhiều bệnh nhân là cách giúp họ trưởng thành nhanh nhất. Tôi rất mừng khi thấy các bạn có kiến thức nền tảng tốt, ham học hỏi, cầu tiến, chịu khó ghi chép, thậm chí còn cẩn thận quay video, nếu chưa hiểu còn hỏi lại kỹ càng nên nắm bắt chuyên môn rất tốt”, bác sĩ Minh vui mừng chia sẻ.

BV103-QĐND Lào là bệnh viện tuyến cuối nằm giữa thủ đô Vientiane, nhưng ở đây trang thiết bị phẫu thuật còn hạn chế, cũng là rào cản lớn nhất cho việc thực hiện kỹ thuật của chuyên gia BV108. Khoa RHM còn thiếu khoan cưa cắt, nẹp vít... để mổ cho những trường hợp chấn thương gãy xương hàm mặt, hiện tại chủ yếu là điều trị bảo tồn. “Khi lần đầu chứng kiến chúng tôi trực tiếp mổ điều trị thành công cho 1 ca gãy liên xương tầng xương hàm mặt, thay vì phải dùng dụng cụ kết xương như ở Việt Nam thì tại đây, chúng tôi phải ưu tiên bắt khoan để vít cố định xương trước bằng chỉ thép. Sau đó mới tiến hành các bước xử lý chấn thương tiếp theo, giúp ca mổ rút ngắn còn 1,5 - 2h thay vì phải làm mất 4h như các bác sĩ Lào trước đây. Nhìn các đồng nghiệp vô cùng cảm kích sau ca mổ thị phạm, rút ra nhiều kinh nghiệm, tôi thấy rất vui”, bác sĩ Minh bày tỏ.

Mong có dịp quay lại

Suốt 17 năm qua, nhiều bác sĩ của BV108 đã được cử làm chuyên gia, giúp BV103-QĐND Lào thực hiện được nhiều kỹ thuật mới, triển khai hiệu quả các kỹ thuật theo phân cấp nhiệm vụ của BV tuyến cuối của QĐND Lào. Riêng bác sĩ Minh, thời gian công tác gần 3 tháng cuối năm 2022 đã đạt được kết quả hết sức ấn tượng. Đặc biệt trong lĩnh vực sọ mặt và tạo hình, TS.BS Phạm Ngọc Minh cùng các chuyên gia BV108 trực tiếp phẫu thuật thành công cho gần 100 ca tạo hình mi, mũi, môi, sẹo bỏng co kéo và bệnh lý phức tạp (trong khi trước đây mỗi tháng BV này chỉ mổ 5-10 ca). Cũng nhờ cách truyền nghề “cầm tay chỉ việc”, bác sĩ Minh đã hướng dẫn thực hành cho các bác sĩ thẩm mỹ trẻ tại khoa Thẩm mỹ làm thành thạo, tự mổ được tạo hình mi trên, mi dưới, sửa sẹo…, giúp đáp ứng được nhu cầu về số lượng ca bệnh tăng dần theo tháng.

Thành quả tốt đẹp là vậy, nhưng khi được hỏi về dấu ấn của chuyến công tác đợt này, giọng nói của bác sĩ Minh hơi chùng xuống.

Là bác sĩ từng tham gia nhiều ca mổ nhân đạo cho trẻ mắc dị tật bẩm sinh vùng hàm mặt và chi thể ở Việt Nam, hầu hết các cháu có hoàn cảnh rất đáng thương. Nếu không có tấm lòng hảo tâm của các nhà tài trợ, có lẽ các bệnh nhi sẽ chịu nhiều thiệt thòi. Bác sĩ Minh cho biết, tỷ lệ dị tật bẩm sinh tại Lào chưa có nghiên cứu thống kê cụ thể, tuy nhiên, con số này không hề nhỏ. Đặc biệt, phần lớn người dân không hề biết việc điều trị hoàn thiện cho ca bệnh dị tật môi vòm rất phức tạp. Việc phẫu thuật chỉnh hình sớm sẽ giúp trẻ bú không bị sặc, ăn uống tốt hơn. Sau mổ cần chỉnh nha, luyện âm... để giúp trẻ hòa nhập cộng đồng.

Nhận thấy thời gian công tác hạn hẹp, bác sĩ Minh đã mạnh dạn kêu gọi tài trợ từ Unitel Lào cho các ca phẫu thuật, tìm cách thông tin tới người dân để họ nhận thức về bệnh, đưa con em tới phẫu thuật từ nguồn kinh phí huy động này. Từ đó nhanh chóng triển khai các hoạt động liên quan tới phẫu thuật nhân đạo như: Thăm khám, sàng lọc chuyên khoa sâu để kịp thời tuyển chọn bệnh nhi đạt yêu cầu về sức khỏe đáp ứng được cuộc mổ. Nhờ sự hậu phẫu cùng ekip Việt - Lào, bác sĩ Minh đã trực tiếp phẫu thuật thành công cho 15 bệnh nhân dị tật bẩm sinh môi vòm, thừa ngón, dị dạng mạch máu… trong đó có 8 bệnh nhân được miễn phí hoàn toàn.

“Đây là lần đầu tiên các ca mổ nhân đạo được thực hiện tại BV103-QĐND Lào với sự tham gia của chuyên gia đến từ BV108. Tôi hy vọng, đây sẽ là tiền đề cho các hoạt động phẫu thuật nhân đạo tiếp theo của Bệnh viện, giúp các đồng nghiệp tích lũy thêm kinh nghiệm, nâng cao tay nghề. Đây cũng là chuyên đề chúng tôi nhắm đến, giúp các y bác sĩ ở Lào biết cách khám sàng lọc để điều trị sớm cho bệnh nhi và truyền thông nâng cao nhận thức cho người dân. Nếu còn vấn đề gì về chuyên môn, chúng tôi sẽ tiếp tục hỗ trợ hội chẩn trực tuyến qua hệ thống telemedicin. Đến giờ tôi vẫn nhớ như in hình ảnh bà mẹ ôm chặt đứa con trai 3 tuổi vào lòng chỉ biết ấp úng nói lời cảm ơn tới các bác sĩ và nhà tài trợ khi cháu được mổ đóng kín khe hở vòm”, TS.BS Phạm Ngọc Minh giãi bày.

Khi được hỏi “bác sĩ Minh có muốn quay trở lại nước bạn Lào?”, anh không hề ngần ngại: “Có chứ. Cuộc sống của người dân nơi đây bình lặng, giản dị, không màu mè khoa trương và rất mến khách. Các bác sĩ Việt Nam sang đây thường được tiếp đón hết sức trọng thị, ấm cúng. Ngoài thời gian làm việc chuyên môn tại BV, tôi còn được tham gia trải nghiệm nhiều hoạt động ngoại khóa bổ ích và các lễ hội văn hóa đặc trưng ở đất nước nhỏ bé xinh đẹp này. Qua chuyến công tác, điều đọng lại với tôi là tình cảm thân thương mộc mạc của bạn Lào. Nhịp sống chậm gần như là tấm gương phản chiếu giúp tôi nhìn lại chính mình, điều chỉnh lại bản thân và chờ dịp được quay trở lại”.

Quay trở lại để thấy các bạn Lào trưởng thành như thế nào, để thấy công sức chuyên gia của mình không phí hoài. Có lẽ đây cũng là lý do khiến bác sĩ Minh còn nhiều trăn trở sau chuyến công tác đặc biệt này./.

Hương Giang