“Ngay từ bây giờ chúng ta cần thay đổi suy nghĩ về mụn trứng cá tuổi dậy thì. Cần xem đây là vấn đề da liễu phức tạp và có các giải pháp thăm khám, điều trị hiệu quả càng sớm càng tốt” - ThS.BS Nguyễn Thị Phượng, Phó Trưởng khoa Da liễu, Bệnh viện Tuệ Tĩnh (Hà Nội) nhấn mạnh điều này khi trao đổi với phóng viên báo Tiếng nói Việt Nam trong việc trị liệu trứng cá tuổi dậy thì.

Thưa bác sĩ, tình trạng mụn trứng cá tuổi dậy thì có gì khác biệt và cần cảnh báo?

Mụn trứng cá ở tuổi dậy thì không còn xa lạ với nhiều bạn trẻ. Ở các bạn nữ, mụn xuất hiện nhiều hơn nam nhưng thường ở nam lại có xu hướng nặng hơn. Mụn trứng cá ở tuổi dậy thì phần lớn có thể tự điều trị ở mức độ nhẹ, nhưng những trường hợp mụn phát triển nặng cần điều trị tích cực. Tuy nhiên, tình trạng mụn trứng cá tuổi dậy thì đang là một vấn đề đáng lo ngại khi số ca mụn trứng cá mà khoa tiếp nhận và điều trị đều đã bước sang giai đoạn nặng, thậm chí là rất nặng với hàng loạt các ổ mụn viêm, mụn nang xuất hiện. Nhiều ca để lại di chứng sẹo lõm sau mụn khiến quá trình điều trị trở nên khó khăn và kéo dài, gây tốn kém cho người bệnh. Do đó, ngay từ bây giờ chúng ta cần thay đổi suy nghĩ về mụn trứng cá tuổi dậy thì. Cần xem đây là vấn đề da liễu phức tạp và có các giải pháp thăm khám, điều trị hiệu quả càng sớm càng tốt.

Bác sĩ có thể nói rõ nguyên nhân dẫn đến tình trạng mụn trứng cá?

Mụn trứng cá được xem là hậu quả của quá trình tăng tiết chất bã sừng hóa nang lông, quá trình viêm và hoạt động của vi khuẩn. Ở độ tuổi dậy thì sự thay đổi hormone Androgen - một hormone sinh dục sẽ gia tăng, gây kích thích hoạt động của các tuyến dầu nhờn trên da. Điều này khiến da sản sinh quá mức bã nhờn, thừa dầu; lâu ngày dẫn tới tình trạng bít tắc lỗ chân lông cũng như tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn gây mụn phát triển. Bít tắc lỗ chân lông gây hình thành nhân mụn (mụn đầu trắng). Khi lỗ chân lông bị hở, nhân mụn bị oxy hóa sẽ thành mụn đầu đen. Nếu có vi khuẩn xâm nhập thì sẽ xuất hiện mụn mủ sưng đỏ, gây đau đớn với nguy cơ viêm nhiễm cao.

Việc lạm dụng mỹ phẩm, dùng mỹ phẩm kém chất lượng, trang điểm nhưng không làm sạch da cũng khiến làn da dễ bít tắc khiến mụn xuất hiện; Chế độ ăn uống không lành mạnh như: ăn cay nóng, đồ ăn nhiều dầu mỡ, ăn nhiều đồ ngọt cũng là yếu tố nguy cơ gây mụn ở tuổi dậy thì; Mụn trứng cá tuổi dậy thì cũng chịu ảnh hưởng bởi các yếu tố gia đình, cảm xúc và đặc biệt là sự thay đổi nội tiết ở tuổi mới lớn; Một nguyên nhân quan trọng khác chính là việc các bạn trẻ thường xuyên có các thói quen không tốt như dùng tay sờ lên mặt hoặc tự ý cạy nặn mụn…

Theo bác sĩ thói quen xấu gãi, nặn mụn có ảnh hưởng gì?

Bàn tay chúng ta chứa rất nhiều vi khuẩn. Khi dùng tay gãi hay nặn mụn vô tình đưa bụi bẩn và vi khuẩn lên trên da. Điều này sẽ làm lỗ chân lông nhanh chóng bị bít tắc thêm và tạo điều kiện để vi khuẩn gây viêm phát triển.

Việc sờ tay lên mặt: với người chưa bị mụn sẽ có nguy cơ với tình trạng mọc mụn; với người đang điều trị trứng cá sẽ gây khó khăn trong quá trình điều trị và khiến cho mụn kéo dài dai dẳng. Ngay cả với người đã điều trị khỏi trứng cá, hành động sờ tay lên da thường xuyên dễ khiến cho mụn phát triển trở lại.

Hiện nay bệnh viện có phương pháp tiên tiến gì chữa trị bệnh trứng cá? Bác sĩ phân tích ưu điểm của từng liệu pháp này?

Hiện tại Bệnh viện Tuệ Tĩnh đang tiếp nhận rất nhiều bệnh nhân trứng cá độ tuổi dậy thì. Ở mức độ trung bình và nặng, ngoài thuốc uống, thuốc bôi thì còn có nhiều điều cần lưu ý khi chăm sóc da để vừa giúp phục hồi da vừa ngăn ngừa mụn hiệu quả. Tại Khoa Da liễu, chúng tôi điều trị phối hợp giữa Tây y và Đông y, hay nói cách khác là phối hợp những ưu điểm của y học hiện đại và y học cổ truyền; trong đó thuốc bôi tại chỗ của Tây y để làm giảm tình trạng viêm, giảm tình trạng tăng tiết bã nhờn,… Song song với đó, chúng tôi cho bệnh nhân uống thuốc Đông y điều trị từ bên trong để hỗ trợ cải thiện quá trình viêm tại chỗ và điều trị vào gốc giúp bệnh ổn định, hạn chế nguy cơ tái phát, nhằm giảm biến chứng của mụn gây ra như làm giảm thâm (giảm tình trạng tăng sắc tố sau viêm), giảm nguy cơ hình thành sẹo lõm, sẹo lồi gây mất thẩm mỹ cho người bệnh. Đặc biệt, chúng tôi cho bệnh nhân dùng thuốc Đông y đắp mặt tại chỗ, giúp giảm nhanh những mụn mủ, se nhanh cồi mụn viêm, ngăn quá trình tăng tiết dầu nhờn trên bề mặt da và làm giảm thâm do mụn, hỗ trợ can thiệp làm đầy các tổn thương sẹo lõm để lại do di chứng của mụn trứng cá gây nên.

Phương pháp điều trị mụn bằng các vị thuốc Đông y từ bên ngoài và bên trong có ưu điểm: trị bệnh tận gốc hạn chế tái phát, mức độ an toàn cao, tránh được tình trạng lạm dụng thuốc, ít tác dụng không mong muốn trên người bệnh. Trong một số ca bệnh chúng tôi sử dụng một số kỹ thuật chuyên sâu để điều trị mụn, đặc biệt là điều trị sẹo lõm và thâm sau mụn. Tuy nhiên những trường hợp này cần được thăm khám và đánh giá tình trạng, mức độ mụn, tình trạng sẹo đúng thực tế thì việc điều trị mới đem lại hiệu quả.

Mụn trứng cá tuổi dậy thì nếu không được chữa trị sẽ có nguy cơ tái phát và gây biến chứng nguy hiểm gì, thưa bác sĩ?

Tất cả dạng thương tổn của mụn trứng cá đều có thể để lại di chứng khi lành như sẹo, dát hồng ban kéo dài, tăng sắc tố sau viêm dai dẳng nhiều tháng, đặc biệt ở người da sậm màu. Di chứng của mụn trứng cá để lại thường gặp nhất đó là tình trạng sẹo lõm, trong một số trường hợp thì để lại sẹo lồi, sẹo quá phát; gây mất thẩm mỹ. Nếu không được điều trị sớm, các di chứng sau mụn sẽ trở nên nặng nề hơn rất nhiều, lúc đó chi phí điều trị di chứng cao ảnh hưởng đến kinh tế của người bệnh. Đặc biệt, bệnh lý trứng cá là một bệnh da mạn tính, nếu như không được điều trị sớm và điều trị đúng thì tình trạng bệnh tái đi tái lại liên tục hoặc điều trị không hết sẽ có biến chứng bội nhiễm nặng, để lại di chứng sau mụn nặng nề; không chỉ ảnh hưởng đến tình trạng sức khỏe mà còn tác động xấu về mặt tâm lý, gây tự ti trong giao tiếp.

Bác sĩ có khuyến cáo gì với các bạn tuổi dậy thì để trứng cá không bị tái phát và tự tin hơn trong cuộc sống?

Khi xuất hiện tình trạng mụn nên đi khám và điều trị sớm để ngăn tiến triển và biến chứng của bệnh. Không nên tự ý dùng thuốc điều trị khi chưa hiểu biết đúng về tình trạng bệnh và chưa hiểu về tác dụng của thuốc. Rửa mặt thật sạch sau khi dùng mỹ phẩm hoặc tiếp xúc chất dầu khoáng gây mụn. Khi bị trứng cá tránh nặn mụn để ngăn biến chứng sẹo và thâm do mụn. Tránh dùng kem trộn, kem chứa corticoid để điều trị mụn. Không nên lạm dụng quá nhiều loại mỹ phẩm. Giữ vệ sinh môi trường sống và sinh hoạt khoa học, lành mạnh.

Trân trọng cảm ơn bác sĩ!

Lưu Hường thực hiện