Dù bệnh cúm mùa thường lành tính nhưng việc chăm sóc không đúng và kịp thời, có thể gây biến chứng nguy hiểm.

Số ca mắc tăng nhanh

Cúm mùa là một bệnh nhiễm trùng hô hấp cấp tính do virus cúm gây nên. Bệnh lây nhiễm trực tiếp từ người bệnh sang người lành thông qua các giọt bắn nhỏ khi nói chuyện, khi ho, hắt hơi. Cúm mùa là bệnh xảy ra quanh năm, thường vào mùa đông xuân hoặc thời điểm chuyển mùa. Tuy nhiên, năm nay bệnh có dấu hiệu gia tăng vào mùa hè.

TS.BS Phạm Thị Thuận, phụ trách Chủ nhiệm khoa - Khoa Nhi, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cho biết: Có 3 chủng virus cúm gồm: A, B, và C, trong đó virus cúm A và B là 2 chủng virus chính ở người có thể gây ra các đợt dịch cúm mùa, cũng như các trường hợp tản phát và đợt bùng phát ngoài mùa cúm.

Theo Tổ chức Y tế thế giới, ước tính hàng năm có khoảng 5-10% người lớn và 20-30% trẻ em mắc bệnh cúm A hoặc B trên toàn cầu. Trong các đợt dịch cúm mùa, ước tính có khoảng 3 đến 5 triệu ca bệnh nặng và 290.000 - 650.000 ca tử vong liên quan đến hô hấp. Tại Việt Nam các virus gây bệnh cúm mùa thường gặp là cúm A/H3N2, A/H1N1 và cúm B, bệnh có thể xảy ra quanh năm. Theo số liệu thống kê của hệ thống giám sát bệnh truyền nhiễm - CDC Hà Nội, từ ngày 1/1 đến 18/7/2022, Hà Nội đã ghi nhận 2.605 trường hợp mắc cúm, chưa ghi nhận trường hợp tử vong. Số ca mắc cúm có xu hướng gia tăng trong 2 tháng gần đây. Đặc biệt, giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 4, số ca mắc gần 400 trường hợp/tháng. Tuy nhiên, từ tháng 5 số mắc tăng cao, đặc biệt trong tháng 6 ghi nhận 887 trường hợp mắc, tăng 60% so với tháng 5 (556 ca). Gần đây, số lượng người mắc cúm A, đặc biệt là bệnh nhi tăng nhanh, thậm chí tạo thành các ổ dịch, chuỗi lây truyền, gây nhiều lo lắng cho phụ huynh.

“Bệnh cúm mùa tiến triển thường lành tính, nhưng cũng có thể biến chứng nặng và nguy hiểm hơn ở những trẻ nhỏ, trẻ đẻ non, có bệnh lý như tim bẩm sinh, suy dinh dưỡng, suy giảm miễn dịch, hen phế quản… là đối tượng dễ mắc cúm do sức đề kháng kém. Bệnh có thể gây suy hô hấp do viêm phổi nặng, suy đa phủ tạng dẫn đến tử vong…”, TS.BS Phạm Thị Thuận nhấn mạnh.

Phòng tránh biến chứng khi trẻ mắc cúm mùa

Lý giải về việc bệnh nhân cúm A tăng trong mùa hè, TS.BS Phạm Thị Thuận cho biết: Trong 2 năm dịch Covid-19, người dân mang khẩu trang nhiều, thực hiện giãn cách, tuân thủ phòng chống dịch cũng như thường xuyên rửa tay sát khuẩn nên hạn chế được số ca mắc bệnh truyền nhiễm lây qua đường hô hấp, trong đó có cúm A. Tuy nhiên sau khi khống chế được dịch Covid-19, người dân chủ quan hơn trong phòng chống dịch, ví dụ không đeo khẩu trang nơi công cộng; trẻ đi lại, tiếp xúc nhiều hơn nên nguy cơ bị lây nhiễm các bệnh truyền nhiễm thông thường như cúm mùa cũng gia tăng. Đặc biệt, trong khoảng thời gian cách ly do đại dịch kéo dài, một số trẻ sinh sau năm 2019 chưa được tiêm vaccine phòng cúm, nên dễ bị mắc bệnh khi tiếp xúc với nguồn lây. Bên cạnh đó, yếu tố thời tiết thay đổi thất thường cũng khiến bệnh phát triển. Tuy nhiên đến nay chúng ta chưa ghi nhận trường hợp tử vong do cúm A, các ca bệnh phần lớn đều có triệu chứng nhẹ, chủ yếu do 2 chủng là H3N2 và H1N1, đây là những chủng đã có vaccine để dự phòng. Cho đến nay, hệ thống giám sát chưa ghi nhận ca bệnh mắc chủng cúm A có độc lực cao như H5N1, H7N9, H5N6, H5N8.

“Hầu hết trẻ bị cúm thông thường chỉ cần điều trị triệu chứng như: hạ sốt tích cực theo hướng dẫn của bác sĩ, bù đủ nước và điện giải bằng dung dịch oresol, dinh dưỡng đầy đủ và nghỉ ngơi. Các triệu chứng bệnh có thể thuyên giảm trong vòng 5 - 7 ngày, tuy nhiên ho và tình trạng mệt mỏi vẫn kéo dài hơn trong vòng 1 hoặc 2 tuần. Cha mẹ cần theo dõi sát những dấu hiệu như sốt cao liên tục không hạ, khó thở, bú kém hoặc bỏ bú, nôn nhiều, co giật hoặc lơ mơ… Những trường hợp này cần đưa trẻ đến khám tại bệnh viện ngay để tránh các biến chứng nặng của bệnh như viêm phổi, viêm cơ tim, viêm não hoặc suy các tạng”, TSThuận lưu ý.

Trong thời gian tới, bệnh cúm tiếp tục có xu hướng gia tăng. Hầu hết trường hợp mắc có biểu hiện nhẹ, điều trị ngoại trú. Các trường hợp nhập viện thường là đối tượng trẻ em, phụ nữ có thai, người có bệnh lý nền, người già.Trẻ tiếp xúc trực tiếp với bệnh nhân cúm mùa hoặc sống tại khu vực có bệnh cúm lưu hành có nguy cơ mắc bệnh cao. Để chủ động phòng bệnh cúm mùa, mọi người cần hiện tốt các biện pháp phòng bệnh chung sau: Đảm bảo vệ sinh cá nhân, che miệng khi hắt hơi; thường xuyên rửa tay bằng xà phòng với nước sạch; vệ sinh mũi, họng hằng ngày bằng nước muối; tránh tập trung nơi đông người khi có dịch xảy ra. Ăn uống đủ chất để nâng cao thể trạng. Giữ ấm cơ thể (khi trời lạnh), ăn uống đủ chất dinh dưỡng để nâng cao thể trạng.

Biện pháp dự phòng hiệu quả nhất là tiêm vaccinephòng cúm để tăng cường miễn dịch phòng chống bệnh. Trẻ từ 6 tháng trở lên có thể tiêm phòng cúm mùa mũi đầu tiên, mũi thứ 2 cách mũi thứ nhất ít nhất 1 tháng. Sau đó, tiêm nhắc lại 1 mũi định kỳ hằng năm do chủng cúm mùa thay đổi theo từng năm. “Phòng lây nhiễm là hạn chế tiếp xúc với bệnh nhân cúm hoặc các trường hợp nghi ngờ mắc bệnh khi không cần thiết. Cách ly người bệnh ở buồng riêng… Khi có triệu chứng ho, sốt, sổ mũi, đau đầu, mệt mỏi cần đến ngay cơ sở y tế để được khám, xử trí kịp thời”, TS.BS Phạm Thị Thuận lưu ý./.

Hương Giang