Các biến chứng của hậu Covid-19 ở thai phụ, phụ nữ sau sinh tăng gấp nhiều lần so với người bình thường, bởi bản thân bà bầu được coi là người có bệnh nền và miễn dịch kém hơn.

Những biến chứng hậu Covid ở thai phụ

Theo TS.BS Nguyễn Thị Sim, Phụ trách Trung tâm Can thiệp bào thai, Bệnh viện Phụ sản Hà Nội: Thời gian gần đây, các nghiên cứu trên thế giới cho thấy, nhìn chung các biểu hiện, triệu chứng của Covid-19 có thể kéo dài vài tuần hoặc vài tháng sau khi xét nghiệm âm tính. Đối với những bệnh nhân (BN) nặng phải nhập viện điều trị, sau khi âm tính và được ra viện, các cuộc tái khám phải được sắp xếp ngay trong 1 - 2 tuần đầu tiên. Còn những người mắc Covid-19 thể nhẹ mà không rõ triệu chứng, bác sĩ cho rằng vẫn cần phải theo dõi trong 3 - 4 tuần đầu sau khi khỏi bệnh để có thể quản lý sức khỏe toàn diện và nâng cao chất lượng cuộc sống cho những người mắc Covid-19.

BS Sim cho biết, các triệu chứng hậu Covid-19 thường xuất hiện từ 4 tuần trở lên sau khi mắc Covid-19. Các triệu chứng dai dẳng, các di chứng muộn để lại cũng khá nguy hiểm, nếu không được phát hiện sớm thì mất khả năng điều trị, gây nguy hiểm đến tính mạng. Tuy nhiên, việc phát hiện và quản lý vẫn chưa được phổ biến một cách rộng rãi, vì vậy cần đến các cơ sở y tế có đội ngũ chuyên gia, trang thiết bị được đầu tư phục vụ cho khám hậu Covid để thăm khám hiệu quả nhất.

Ở một người bình thường mắc Covid, các biến chứng của hậu Covid-19 có thể biểu hiện ở các hệ cơ quan như não, tim, phổi (tức ngực kéo dài, ho kéo dài, hoạt động gắng sức mệt mỏi), thận, tụy, cơ (đau mỏi cơ, thậm chí có biểu hiện tắc mạch ở chi)... Tuy nhiên với phụ nữ mang thai, bà mẹ sau sinh, những nguy cơ này tăng gấp nhiều lần, bởi bản thân bà bầu được coi là người có bệnh nền, sức miễn dịch kém hơn và khả năng nhiễm bệnh cũng như trở nặng cao hơn. Bên cạnh đó, sức khỏe của thai nhi, trẻ sơ sinh cũng là vấn đề được quan tâm đặc biệt khi mẹ mắc Covid-19. Cụ thể, nhiều bà mẹ lo ngại thai nhi có bất thường nào về phát triển thể trạng, hình thái, cân nặng hay không; hoặc các biến chứng sản khoa như sảy thai, đẻ non, thai lưu liệu có xuất hiện? Với trẻ sơ sinh non tháng, có thể rối loạn nhịp thở, giảm tiểu cầu, sốt nhẹ, nhịp tim nhanh, tràn khí màng phổi, chức năng gan rối loạn, mặc dù những em bé này test cho kết quả âm tính với Covid-19.

Tầm soát hậu Covid-19 để tránh dẫn đến nguy kịch

TS.BS Nguyễn Thị Sim cũng cho biết, do biến chủng Omicron có biểu hiện bệnh khá âm thầm, triệu chứng nhẹ, vì thế nhiều bà bầu chủ quan không đi tái khám sau khi khỏi Covid-19. Thậm chí, một số trường hợp khi đến làm thủ tục sinh còn bỏ qua các việc tầm soát, xét nghiệm, sàng lọc phát hiện nguy cơ.

“Có những người may mắn không bị làm sao, nhưng cũng có trường hợp thập tử nhất sinh vì các biến chứng đó đã biểu hiện trên toàn thân của người mẹ mà không hề được phát hiện bởi đã bỏ qua việc tầm soát, xét nghiệm sàng lọc. Có trường hợp trông rất khỏe nhưng khi xét nghiệm thì cơ thể đã có tổn thương đa cơ quan và khi cuộc đẻ kết thúc, người mẹ không thể tự hồi phục, sẽ rơi vào tình huống nguy kịch ngay sau đó”- BS Sim nêu rõ.

Vì vậy, TS.BS Nguyễn Thị Sim khuyến cáo, các sản phụ sau khi mắc Covid-19 nên đi khám hậu Covid-19 tại các cơ sở chuyên sâu để phát hiện sớm và điều trị kịp thời các biến chứng cho mẹ cũng như cho thai nhi. Tầm soát hậu Covid-19 còn có ý nghĩa kiểm tra cơ thể đã hoàn toàn ổn định sau thời gian điều trị Covid-19 hay chưa, đồng thời sàng lọc các bệnh lý mạn tính, tiềm ẩn, nay khởi phát bởi các đáp ứng viêm trong Covid-19 như tiểu đường, tuyến giáp, rối loạn khoáng, một số bệnh tự miễn.

“Khám hậu Covid-19 không phải đi khám để chữa bệnh, đôi khi chỉ là tầm soát xem mình đã ổn định sau khi mắc Covid-19 hay chưa. Nếu thực sự ổn định thì là may mắn, nếu phát hiện ra nguy cơ cũng là may mắn vì mình còn lên kế hoạch theo dõi thai, chăm sóc sức khỏe toàn diện hơn, nhằm quản lý nguy cơ một cách toàn diện nhất và giảm được các rủi ro tốt nhất cho các sản phụ”, TS.BS Sim nhấn mạnh.

TS.BS Nguyễn Thị Sim cũng lưu ý, với những sản phụ khi nhập viện chuyển dạ mới phát hiện mắc Covid-19, việc phòng tránh lây bệnh từ mẹ sang con đã được nhân viên y tế lên kế hoạch chăm sóc cho mẹ và bé sao cho an toàn nhất. Nếu như bình thường, sau khi sinh có thể dùng phương pháp da kề da, nhưng trong trường hợp bà mẹ mắc Covid-19 thì tạm thời không dùng phương pháp này mà đưa ngay bé sang phòng chăm sóc đặc biệt. Khi về nhà, tùy vào tình trạng sức khỏe của mẹ có thể chăm sóc con hay nhờ người chăm sóc để tránh nguy cơ lây nhiễm sang trẻ, vì trẻ sơ sinh khả năng miễn dịch chưa tốt.

Triệu chứng "hậu Covid-19" biểu hiện đa dạng ở cả sức khỏe thể chất và sức khỏe tinh thần. Có người luôn cảm giác lo âu và hoang mang khiến cuộc sống kém chất lượng; Có người mất ngủ, rối loạn cơ thể dẫn tới trầm cảm, rối loạn hành vi... Đặc biệt, với phụ nữ mang thai thì sẽ ảnh hưởng không tốt tới sức khỏe bà mẹ và sự phát triển của thai nhi. "Các bà bầu cần được quan tâm, theo dõi, thậm chí phải có bác sĩ chuyên sâu tầm soát tất cả các yếu tố ở trường hợp phát bệnh, phát bệnh cơ quan nào thì phối hợp với bác sĩ chuyên ngành cơ quan đó để điều trị bệnh. Vì sau khi mắc Covid-19, ngoài xuất hiện bệnh lý cho mẹ còn nhiều nguy cơ cho thai như biến chứng tiền sản giật”, TS.BS Nguyễn Thị Sim lưu ý.

Các chuyên gia sản khoa cũng cho biết, phụ nữ ở tuổi sinh đẻ mắc Covid-19 đa phần tổn thương phổi không quá nặng nề và sự hồi phục rất tốt. Tuy nhiên, cũng như các BN Covid-19 khác, họ có thể bị ảnh hưởng tâm lý, ảnh hưởng phổi ở giai đoạn hậu Covid-19. Do vậy, việc tự phòng bệnh, tuân thủ 5K là cực kỳ quan trọng. Bên cạnh việc tái khám sau đẻ, các bác sĩ sẽ khai thác thêm các vấn đề tâm lý, hô hấp để trong trường hợp cần thiết có thể mời chuyên gia về hỗ trợ./.

Giang - Khánh