Làng Vân - nay là thôn Yên Viên, thuộc xã Vân Hà, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang - không chỉ nổi tiếng với truyền thống nấu rượu từ lâu đời, mà còn được người dân cả nước biết đến bởi nơi đây có Lễ hội vật cầu nước vô cùng độc đáo. Với nét đặc trưng của văn hóa lúa nước, thể hiện niềm khao khát của cư dân nông nghiệp cầu cho một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, Lễ hội vật cầu nước làng Vân vừa được Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch ghi vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Tục truyền rằng, trước đây, Thánh Tam Giang là Trương Hống, Trương Hát phò vua Triệu Quang Phục đánh giặc Lương (thế kỷ thứ VI). Khi đánh thắng quân Lương ở đầm Dạ Trạch thì bị bọn quỷ đen ở đầm quấy phá. Bọn quỷ đen ra điều kiện rằng nếu thắng, chúng phải được thưởng lớn. Còn nếu thua, chúng sẽ phải quy phục hầu nhà Thánh. Chiến trận xảy ra, bọn quỷ đen thua trận đã quy phục Đức Thánh Tam Giang. Dân mở hội ăn mừng chiến thắng, trong đó có các quân cầu là biểu trưng cho trận chiến nêu trên, một đội là quân nhà Thánh, một đội là lũ quỷ nước. Hội vật cầu nước có ý nghĩa là hội mừng chiến thắng, đồng thời cũng thể hiện mong muốn của cư dân trồng lúa nước cầu cho mưa thuận, gió hòa, mùa màng tươi tốt. Quả cầu làm bằng gỗ mít là tượng trưng cho Mặt trời.

Lễ hội vật cầu nước làng Vân được tổ chức 4 năm 1 lần vào các ngày 12, 13 và 14 tháng Tư âm lịch./.

Se đài trước trận vật cầu nước.

Thi đấu quyết liệt.