Từ năm 2015 đến nay, tỉnh Yên Bái đã liên tục ghi nhận và phát hiện các khối đá khắc cổ trên địa bàn xã Lao Chải, huyện Mù Cang Chải, tỉnh Yên Bái. Sau 2 đợt nghiên cứu, bức màn bí ẩn của các vết điêu khắc trên đá đã dần được hé lộ.

Bảo tàng tỉnh Yên Bái cho biết, đến nay đã phát hiện và ghi nhận được 14 khối đá khắc cổ ở địa bàn các thôn Tà Ghênh, Xéo Dì Hồ, Hú Trù Lình và Hồng Nhì Pá của xã Lao Chải. Đây là một kỷ lục về “bích họa trên đá” được phát hiện trên địa bàn tỉnh Yên Bái. Các khối đá được khắc có kích thước khác nhau, khối chìm, khối nổi; hình thù cũng đa dạng như hình mai rùa, hình trụ, hình quả núi, hình quả xoài… nhưng có điểm chung là ở vị trí có tầm quan sát rộng, một mặt phẳng và điểm điêu khắc ở mặt dễ nhìn thấy.

Nghiên cứu của Bảo tàng tỉnh Yên Bái và các cơ quan chuyên môn: các hình, vết chạm khắc trên đá nổi bật là đề tài hình ruộng bậc thang. Ngoài ra còn có các phác họa khác như lưỡi rìu, lưỡi thanh đao, lưỡi gươm, bộ phận sinh dục phụ nữ, dao nhọn, mỏ chim… Tuy đề tài chạm khắc đơn giản, lặp đi lặp lại trên các khối đá lớn, nhưng nó cho thấy sự kỳ công, thể hiện chủ ý rõ ràng của tác giả. Theo nhận định, các hình điêu khắc này không phải là ký hiệu cột mốc, họa địa đồ cổ, mà là: “Bản thông điệp thiết kế ruộng bậc thang của người xưa để lại” hoặc “họa lại ruộng bậc thang trên đá” của người bản địa, khi người bản địa cảm nhận được vẻ đẹp của những thửa ruộng bậc thang do mình tạo ra. Các khối đá khắc cổ này tồn tại từ khoảng 300 đến trên 450 năm.

Việc phát hiện các khối, phiến đá khắc cổ kết hợp với Danh thắng cấp Quốc gia đặc biệt Ruộng bậc thang Mù Cang Chải, chắc chắn sẽ bổ sung thêm vào thế mạnh ngành công nghiệp “không khói” của Yên Bái trong tương lai gần.

Các khối đá được phát hiện có khắc họa trên địa bàn xã Lao Chải nằm cách nhau từ vài mét đến nửa cây số.