Trong những bài trước, chúng tôi đề cập việc nhiều dự án lấy đất của HTX Đông Ba mà xã viên không được hưởng lợi, dẫn tới khiếu kiện kéo dài hàng chục năm. Chủ nhiệm và không ít xã viên HTX Đông Ba có nhiều sai phạm, tự ý san lấp ao hồ, lấn chiếm đất đai, xây dựng nhà cửa, công trình, câu kết với cán bộ quản lý và người bên ngoài để trục lợi. Bài này chúng tôi phân tích, chỉ ra nguyên nhân vì sao không ai muốn xử lý sai phạm?
Chủ nhiệm HTX chia tiền cho con 8 tuổi
Ông Bùi Khắc Hùng, năm nay đã 80 tuổi, làm Chủ nhiệm HTX Nông nghiệp Đông Ba từ năm 1986. Ông Hùng cho biết, bắt đầu từ năm 1990, HTX Đông Ba thực hiện khoán 10 chủ yếu là trồng rau, nuôi cá ở 3 phường là Quỳnh Lôi, Trương Định và Thanh Nhàn. Các hộ nhận khoán theo hợp đồng đến năm 2000 hết hạn. Do môi trường ô nhiễm nên HTX đề nghị chuyển sang trồng hoa, cây cảnh, chăn nuôi… nhưng quận Hai Bà Trưng không cho làm, vậy là xã viên làm một cách... tự phát.
Ông Hùng nói như vậy, nhưng theo điều tra của phóng viên thì những chuyện “đắng lòng” tại HTX Đông Ba không hề tự phát. Chính ông Hùng thừa nhận là HTX Đông Ba nhận được tiền đền bù từ rất nhiều dự án. Trước năm 1990 đền bù tiền hoa màu trên đất, có nhiều dự án lấy diện tích rất lớn của HTX Đông Ba như: Chi nhánh điện Hai Bà Trưng, Khu tập thể Nhà máy Sợi Hà Nội, rồi Liên hợp chè, Công ty vận tải Đồng Sông, Nhà máy nước chấm sau này là Nhà máy bia Halida, Tổng đội Thanh niên xung kích xây dựng Thủ đô, Cục hợp tác Thông tấn quốc tế... Sau năm 1990 đền bù cả tiền sử dụng đất, có nhiều dự án như Công viên Tuổi Trẻ, Nhà thi đấu quận Hai Bà Trưng, Trụ sở UBND phường Trương Định, Dự án mở rộng Trường tiểu học Trung Hiền...
Theo tố giác của xã viên, chỉ tính riêng dự án xây dựng nhà thi đấu quận Hai Bà Trưng, HTX Đông Ba được đền bù một khoản tiền rất lớn, nhưng ông Chủ nhiệm HTX không công khai trước Đại hội xã viên. Sau đó, Ban quản trị HTX lập danh sách để chia tiền, và trong danh sách ấy, con ông chủ nhiệm mới 8 tuổi cũng được chia phần như 01 xã viên. Chính điều này dẫn đến bất đồng gay gắt kéo dài không chia được tiền. Tiếp đến là việc lấy đất của HTX Đông Ba để làm chợ tạm Đồng Tâm, xã viên cũng không được biết.
Ai cũng sai, ai xử lý ai?
Kể ra không hết được, nên nói gọn lại là tính từ năm 2000 khi HTX Đông Ba xin chuyển đổi mô hình “rau, cá” sang “hoa cây cảnh và chăn nuôi” mà không được phép, tới thời điểm này đụng đâu sai phạm đó, tràn lan nhất là trong những năm 2010 - 2013. Đất của HTX Đông Ba bị nhiều xã viên, kể cả người ở nơi khác đến tự ý san lấp ao hồ, lấn chiếm đất đai, xây dựng, mua bán - chuyển nhượng trái phép, câu kết với cán bộ quản lý và người bên ngoài để trục lợi.
Trở lại trường hợp 4 căn nhà đã được cấp sổ đỏ ở ao bà Cay, sau nhiều lần tránh né, ông Bùi Khắc Hùng buộc phải tiết lộ rằng, 4 căn nhà này dính đến ông Bùi Văn Hải (lúc đó là Trưởng phòng Tài nguyên và môi trường (TNMT) của quận Hai Bà Trưng). Ông Hùng nhớ lại lúc đó ông Hải đi một mình đến xin làm hơn 270m2 tại ao bà Cay để cấp sổ cho những người mà các ông ấy đã bố trí. Ông Hùng nói với ông Hải: “Đất chưa thu hồi, phải giải thể HTX thì các anh muốn làm gì thì làm”. Nói vậy, “nhưng các anh ấy tự quyết định làm, HTX không giữ được, vấn đề này tôi cũng phải làm việc với thanh tra quận” - lời ông Hùng. Phóng viên phải rất khó khăn sau nhiều ngày mới tìm được nơi ở của ông Hải. Tại số nhà 38 Trần Xuân Soạn, tòa nhà 7 tầng này ông Hải cho thuê 3 tầng dưới, gia đình ông ở các tầng trên cùng, không thể tiếp cận qua nhiều tầng bảo vệ. May mà xin được số điện thoại của vợ ông Hải, nhưng qua điện thoại ông Hải nhất quyết không gặp phóng viên và nói: “Lúc đó tôi phải liên đới là đúng rồi, vì là Trưởng phòng TNMT. Còn việc ông Hùng nói cứ tìm hiểu qua phường, qua quận thì sẽ rõ”.
Ngạo nghễ hơn là những công trình nhà ở kiên cố 4 đến 5 tầng “mọc” lên trên đất nông nghiệp đã được phường Trương Định quây tôn. Không thể có chuyện chính quyền không biết, vậy những tòa nhà này là của ai? Ai đứng sau để mua bán, chuyển nhượng đất nông nghiệp - chuyển đổi mục đích sử dụng đất của HTX? Theo nguồn tin của phóng viên, trong số nhiều tòa nhà xây dựng trái phép ở khu ao Vũ Tạo thì có 2 tòa nhà là của người nhà Lãnh đạo phường Trương Định, thực tế đang giao dịch mua bán. 4 căn nhà kiên cố tại Ao Vườn Bầu II ở cuối ngõ 129 đường Trương Định đã được cấp sổ đỏ, trong đó có ông Trưởng Công an phường (nay đã nghỉ hưu). Đến giữa năm 2018, cũng tại khu đất này mọc thêm gần chục tòa nhà 4 tầng đã được cấp sổ đỏ, 6 căn đã bán cho người nơi khác đến ở, còn lại đang rao bán, trong số này có 1 căn của cán bộ lãnh đạo phường Trương Định (cho người khác đứng tên).
Ao rau muống ở ngõ Tân Lạc từng bị mua bán trái phép, đã có kết luận Thanh tra thu hồi trả về cho Nhà nước, nhưng lãnh đạo phường đã “phù phép” làm sổ đỏ cho người khác. Việc này còn xảy ra ở những nơi khác nữa, mà thực ra chẳng có gì là “phép màu” cả. Người dân ở đây đều biết qui trình làm sổ đỏ. Theo đó, HTX “lấy tiền” sử dụng đất, phường “lấy tiền” lờ đi cho xây dựng. Sau khi “ổn định” sẽ kê khai không tranh chấp, xét phù hợp qui hoạch, rồi nộp tiền chuyển đổi… là có sổ đỏ.
Qui trình này có hợp pháp hay không chúng tôi sẽ phân tích sau, nhưng ở phường Trương Định đã có chuyện hơn 160 sổ đỏ cấp trái luật đang phải xử lý - một cán bộ xin được giấu tên cung cấp. HTX Đông Ba không quản lý được đất đai, để sai phạm tràn lan là thất thoát thuế đất nông nghiệp. Chính quyền địa phương buông lỏng trật tự xây dựng là gây thất thu cho ngân sách và coi thường kỷ cương phép nước. Theo thống kê chưa đầy đủ, hơn 55.000m2 đất, ao hồ của HTX Đông Ba đến nay chỉ còn hơn 10.000m2 đất, còn ao hồ đã bị san lấp hoàn toàn.
Sai phạm kéo dài không ai xử lý, dẫn tới bây giờ hầu như ai cũng sai, biết ai xử lý ai?! Trong bài sau chúng tôi làm rõ về cái qui trình làm sổ đỏ ấy đã và đang mang lại lợi ích cho ai?./.