Có 'vùng cấm', có 'ngoại lệ' trong xử lý vi phạm đất đai, xây dựng tại tỉnh Vĩnh Phúc? Bài 2: Nghịch lý 'phố núi' sầm uất sau thanh tra!

“Loạn số” từ các cơ quan chức năng

Ngày 31/1/1997, UBND tỉnh Vĩnh Phúc ban hành Quyết định số 169/QĐ-UB về việc thu hồi hơn 140ha đất thuộc phường Liên Bảo, xã Định Trung và phường Khai Quang, Thành phố Vĩnh Yên đã giao cho Cty Kim Long để trồng mía theo dự án thuộc UBND tỉnh phê duyệt.

Trong thời hạn giao đất, trên diện tích đã giao cho Cty Kim Long, UBND tỉnh Vĩnh Phúc đã nhiều lần thu hồi để giao lại cho các cá nhân, tổ chức khác với diện tích khoảng 31,47ha đất tại phường Liên Bảo, Định Trung, Khai Quang nên phần diện tích đất do Cty Kim Long quản lý còn lại chỉ hơn 109,077ha. Trong đó, xã Định Trung là: 10,65ha; phường Liên Bảo: 19,33ha; phường Khai Quang là 79,09ha.

Ngày 29/8/2018, UBND tỉnh Vĩnh Phúc ban hành Quyết định số 1992/QĐ-UBND về việc thu hồi đất của Cty Kim Long do hết hạn sử dụng đất và không được gia hạn theo quy định của pháp luật đất đai để bàn giao toàn bộ diện tích đất được thu hồi cho Ban Giải phóng mặt bằng và Phát triển quỹ đất tỉnh Vĩnh Phúc quản lý theo quy định.

Tuy nhiên, trong quá trình thanh tra, kiểm tracác cơ quan chức năng của tỉnh Vĩnh Phúc gặp nhiều vướng mắc. Thứ nhất, diện tích đất đo đạc trên thực tế “thâm hụt” khá lớn so với Quyết định 1992 mà nguyên nhân của sự “thâm hụt” đất đến nay vẫn chưa được làm sáng tỏ. Bên cạnh đó, con số diện tích đất “thâm hụt”, mỗi cơ quan chức năng sau khi thanh tra, kiểm tra lại đưa ra một con số khác nhau. Thứ hai, các sai phạm trên diện tích đất trên ngày một nhiều nhưng chưa được các cơ quan chức năng xử lý. Điều này khiến việc thu hồi đất “giậm chân” tại chỗ và sai phạm về đất đai vẫn tiếp diễn, đất ngày càng bị “teo tóp”.

Minh chứng cho vấn đề này được thể hiện tại các kết luận thanh tra số 37, 38, 39 của Thanh tra tỉnh Vĩnh Phúc; Báo cáo của Ban giải phóng mặt bằng và Phát triển quỹ đất tĩnh Vĩnh Phúc; Báo cáo của UBND phường Liên Bảo. Cụ thể: Tại Kết luận số 37/KL-TTr , nội dung nêu phần diện tích đất Cty Kim Long sử dụng tại xã Định Trung là 14,75ha (140.750m2), tại thời điểm thanh tra, có 5 trường hợp vi phạm chiếm đất, xây dựng công trình trên đất, chuyển nhượng đất không đúng quy định của pháp luật với tổng diện tích 76.760m2. Thời điểm vi phạm trước năm 2014. Kết luận số 38/KL-TTr, nội dung nêu phần diện tích đất Cty Kim Long sử dụng tại phường Liên Bảo là: 20,384ha, tại thời điểm thanh tra có 39 trường hợp vi phạm chiếm đất, xây dựng công trình trên đất, chuyển nhượng đất không đúng quy định của pháp luật với tổng diện tích 124.828m2. Thời điểm vi phạm trước và sau năm 2014. Kết luận số 39/KL-Ttr, nêu phần diện tích đất Cty Kim Long sử dụng tại phường Khai Quang là: 79,09ha, tại thời điểm thanh tra có 28 trường hợp vi phạm lấn, chiếm đất, xây dựng công trình trên đất, chuyển nhượng đất không đúng quy định của pháp luật với tổng diện tích: 23.120,5m2. Thời điểm vi phạm trước và sau 2014. Như vậy, từ các kết luận trên cho thấy: Diện tích đất mà UBND tỉnh Vĩnh Phúc giao cho Cty Kim Long bị các tổ chức, cá nhân lấn, chiếm, chuyển nhượng, sử dụng sai mục đích là: 224,708,5m2.

Trong khi đó, tại văn bản số 25/BC - GPMB&PTQĐ ngày 22/3/2019, Ban giải phóng mặt bằng và Phát triển quỹ đất tĩnh Vĩnh Phúc gửi UBND tỉnh Vĩnh Phúc có nội dung nêu: Diện tích đất của Cty Kim Long thực tế đo tại phường Liên Bảo là 14,36ha thiếu hụt 4,97ha; xã Định Trung diện tích đất còn lại 9,566ha, thiếu hụt 1,09 ha; phường Khai Quang diện tích đất đang đo đạc là 50ha, thiếu hụt khoảng 29ha. Như vậy diện tích đất thiếu so với Quyết định số 1992 khoảng: 35,06ha (350.600m2).

Liên quan đến đất của Cty Kim Long, UBND phường Liên Bảo có văn bản số 183/BC-UBND nêu: Diện tích đất Cty Kim Long còn quản lý trên hồ sơ là: 2,342ha.

Để có căn cứ chuẩn xác, UBND tỉnh Vĩnh Phúc cần phải chỉ đạo cơ quan chức năng có liên quan sớm xác định lại diện tích đất thực tế ban đầu mà UBND tỉnh Vĩnh Phúc bàn giao cho Cty Kim Long, diện tích đất bị lấn, chiếm, chuyển nhượng trái phép và diện tích đất của Cty Kim Long hiện đang quản lý là bao nhiêu ha?

“Lỗ hổng” để xảy ra vi phạm do xử lý chưa nghiêm.

Kết luận số 37, 38, 39 của Thanh tra tỉnh Vĩnh Phúc ngày 02/4/2019 về kết luận thanh tra công tác quản lý sử dụng đất đai; xử lý các trường hợp vi phạm về lấn, chiếm, chuyển đổi mục đích sử dụng đất, xây dựng các công trình trái pháp luật trên địa bàn phường Liên Bảo, xã Định Trung, phường Khai Quang, thành phố Vĩnh Yên nêu: Căn cứ quy định tại Điều 8, Luật Đất đai 1993, Điều 64, Luật Đất đai 2003, Điều 24 Luật Đất đai 2013 thì Sở Tài nguyên & Môi trường tỉnh Vĩnh Phúc chưa chủ động thanh tra, kiểm tra, xử lý kịp thời vi phạm của Cty Kim Long, có trách nhiệm quản lý nhà nước của Sở Tài nguyên & Môi trường trong các thời kỳ liên quan; Căn cứ vào Điều 7, Luật Đất đai 2003, Điều 23, Luật Đất đai 2013 quy định về trách nhiệm quản lý nhà nước về đất đai tại địa phương; Điều 143, Luật Đất đai 2003, Điều 208, Luật Đất đai 2013, quy định trách nhiệm của Chủ tịch UBND các cấp trong việc phát hiện, ngăn chặn và xử lý vi phạm pháp luật đất đai trên địa bàn phường Liên Bảo, xã Định Trung, phường Khai Quang thuộc về trách nhiệm tập thể UBND thành phố Vĩnh Yên; Chủ tịch UBND thành phố Vĩnh Yên; Phó chủ tịch UBND thành phố Vĩnh Yên phụ trách lĩnh vực đất đai, xây dựng; Tập thể UBND phường Liên Bảo; xã Định Trung; phường Khai Quang.

Cũng tại Kết luận 38, nêu rõ trách nhiệm cá nhân Chủ tịch UBND Phường Liên Bảo qua các thời kỳ để xảy ra sai phạm như sau: Từ tháng 7/2004 đến tháng 6/2016, ông Hoàng Quang Dũng, nguyên Chủ tịch UBND phường Liên Bảo; Từ tháng 7/2016 - thời điểm thanh tra: ông Hoàng Văn Toàn, Chủ tịch UBND phường Liên Bảo; ông Đỗ Mạnh Hùng, công chức địa chính xây dựng thời kỳ từ tháng 12/2005 - thời điểm thanh tra.

Đến nay, trên địa bàn phường Liên Bảo vẫn tiếp tục để xảy ra sai phạm về đất đai, xây dựng, cụ thể trong tháng 1/2021, phát sinh nhiều công trình xây dựng trên đất không được phép xây dựng. Dư luận chờ đợi UBND thành phố Vĩnh Yên quyết liệt xử lý nghiêm trách nhiệm người đứng đầu để xảy ra sai phạm về quản lý đất đai, xây dựng. Cụ thể, ông Hoàng Văn Toàn, Chủ tịch UBND phường Liên Bảo và các cá nhân có liên quan.

Đối với phường Khai Quang và xã Định Trung, kết luận 37, 39 cũng đã nêu rõ trách nhiệm trong các thời kỳ để xảy ra sai phạm, đơn cử như: tại phường Khai Quang thời kỳ 1/7/2014 - thời điểm thanh tra: ông Nguyễn Xuân Huy, Chủ tịch UBND phường Khai Quang, ông Phùng Văn Đức, cán bộ địa chính, xây dựng để xảy ra 19 trường hợp vi phạm về đất đai trên địa bàn chưa được xử lý dứt điểm.

Sai phạm trong quản lý nhà nước về đất đai, với trách nhiệm người đứng đầu ông Huy phải chịu trách nhiệm, nhưng trong khi việc kỷ luật ông Huy chưa rõ ràng thì tháng 2/2020 ông Huy vẫn “thăng tiến đường quan lộ” đảm nhiệm chức vụ Trưởng phòng Văn hóa, của UBND thành phố Vĩnh Yên.

Ngày 15/6/2021, PV Báo TNVN làm việc với ông Trần Ngọc Hải, Phó Chủ tịch UBND thành phố Vĩnh Yên, phụ trách lĩnh vực đất đai, xây dựng. Sau khi nắm bắt nội dung phản ánh các công trình sai phạm sau thanh tra tại phường Liên Bảo, ông Trần Ngọc Hải cho biết: Không có sai phạm mới như phản ánh của phóng viên, đấy là những công trình sai phạm cũ, mà thành phố đã chỉ đạo xử lý và đã tiến hành phá dỡ một lần.

Không đồng tình với ông Hải, nhóm PV cung cấp thông tin thời điểm nhóm PV tác nghiệp cùng tổ công tác của phường Liên Bảo, là trong tháng 1/2021 cùng với lời khẳng định của tổ công tác phường Liên Bảo, đây là những sai phạm mới đang diễn ra.

Đề cập đến xử lý các công trình trên đất không được phép xây dựng tại phường Liên Bảo, UBND thành phố Vĩnh Yên xử lý như thế nào, ông Hải lý giải: Đối với công trình nhà ở, phải thiết lập hồ sơ quy trình xử lý theo đúng quy định của pháp luật. Hồ sơ xử lý vi phạm phải thiết lập rất chuẩn, nếu không đối tượng vi phạm lại kiện ngược lại mình…

Vấn đề xử lý trách nhiệm quản lý nhà nước về đất đai, xây dựng, ông Hải thẳng thắn: Quan điểm phải kiểm điểm. Hiện nay Thành uỷ đang yêu cầu kiểm điểm rồi. trách nhiệm kiểm điểm đến đâu thì thành phố, thành uỷ sẽ chỉ đạo. Không phải là thành phố làm ngơ.

Sai phạm về quản lý đất, sử dụng đất, xây dựng tại thành phố Vĩnh Yên trong suốt thời gian dài chưa được giải quyết triệt để tạo tiền lệ cho những sai phạm kế tiếp trong lĩnh vực đất đai, xây dựng. Đề nghị UBND tỉnh Vĩnh Phúc xử lý nghiêm sai phạm trong quản lý và sử dụng đất, xây dựng tại thành phố Vĩnh Yên. Đồng thời, khẩn trương thu hồi đất đã giao cho Cty Kim Long để không làm thất thoát tài sản của nhà nước cũng như tránh phát sinh sai phạm./.