Mới đây, ông Jacques Morriset - Chuyên gia kinh tế trưởng Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam - đã đưa ra một khái niệm hoàn toàn mới: “Bẫy kinh tế Covid-19”, đồng thời cảnh báo Việt Nam cần cẩn trọng để tránh mắc bẫy này. Theo đánh giá của WB, nền kinh tế Việt Nam đã bị tổn thương trong những tháng gần đây khi GDP chỉ tăng trưởng ở mức 0,4% trong quý II, thấp nhất trong vòng 35 năm qua. Như vậy, trong trường hợp tình hình thế giới được từng bước cải thiện, năm 2020, kinh tế Việt Nam sẽ tăng trưởng khoảng 2,8% cho cả năm nay và 6,8% trong năm 2021. Nếu tình hình bên ngoài kém thuận lợi hơn, nền kinh tế sẽ tăng trưởng khoảng 1,5% trong năm 2020 và 4,5% trong năm 2021.

Đại dịch Covid-19 đang khiến những động lực tăng trưởng chủ yếu của Việt Nam hiện nay là xuất khẩu và tiêu dùng nội địa bị triệt tiêu, khi giao thương toàn cầu chưa trở lại bình thường còn khách hàng trong nước không dám đẩy mạnh đầu tư và tiêu dùng do e ngại sự bất an. Ngành du lịch và nhiều ngành xuất khẩu đang bị mất đi lượng lớn khách hàng tiềm năng do Covid-19. Trong bối cảnh đó, nội lực chính là cơ sở để Việt Nam vượt qua “bẫy kinh tế Covid-19”.

Vậy nội lực của Việt Nam là gì? Trước hết là sự chủ động về nguồn cung đối với những mặt hàng lương thực, thực phẩm thiết yếu. Các sản phẩm nông, lâm, ngư nghiệp không chỉ giúp Việt Nam đảm bảo được an ninh lương thực mà còn tiếp tục duy trì được nguồn thu từ xuất khẩu nông sản tới những quốc gia đang đối mặt với nguy cơ mất an ninh lương thực, mở rộng thị trường xuất khẩu và tìm kiếm khách hàng mới.

Nội lực thứ hai được các định chế tài chính quốc tế ghi nhận là chính sách tài khóa đã giúp chính phủ Việt Nam có dư địa tài khóa đủ để triển khai một gói kích thích ấn tượng. Đến cuối năm 2019, tỷ lệ nợ công trên GDP giảm được khoảng 7% GDP so với 2016. Theo khuyến cáo của các chuyên gia WB, “công cụ này phải được sử dụng một cách cẩn trọng, để đảm bảo bền vững nợ và tài khóa trong tương lai”, do đó, cần lựa chọn những dự án đem lại nhiều việc làm nhất cũng như tác động tích cực nhất tới toàn bộ nền kinh tế.

Thị trường và doanh nghiệp trong nước cũng là một nội lực để Việt Nam vượt qua “bẫy kinh tế Covid-19” khi gần 100 triệu dân sẵn lòng tiêu thụ hàng hóa sản xuất trong nước, với điều kiện những sản phẩm đó thực sự phù hợp với nhu cầu của họ. Đồng thời đội ngũ doanh nghiệp, doanh nhân Việt Nam luôn có tâm thế vượt khó. Điều quan trọng là các cơ quan quản lý nhà nước từ trung ương đến địa phương đồng hành với doanh nghiệp như thế nào, gỡ bỏ rào cản ra sao? Nếu nhà nước tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp phát triển, khuyến khích các hình thức giao dịch không trực tuyến, đẩy mạnh triển khai hệ thống thanh toán điện tử thì không chỉ tiếp tục duy trì được hiệu quả thị trường nội địa, mà còn góp phần cải thiện năng lực cạnh tranh quốc gia nhờ giảm thời gian và chi phí giao dịch./