Sửa Luật HTX nhằm bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp và tính thống nhất trong hệ thống pháp luật, tính tương thích với các cam kết quốc tế mà Việt Nam là thành viên; tạo khung khổ pháp luật thuận lợi để KTTT, HTX phát triển, đồng thời tiệm cận với Luật HTX của nhiều nước tiên tiến trên thế giới.

Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế Quốc hội Phạm Thị Hồng Yến cho rằng, tên Luật HTX vẫn được giữ nguyên nhằm đảm bảo tính nhất quán.

Đối với việc thực hiện Nghị quyết 20-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới, Chính phủ đã thống nhất phương án tiếp thu của Ủy ban Kinh tế của Quốc hội chưa đưa nội dung về liên đoàn HTX vào dự thảo Luật. Chính phủ sẽ xây dựng, hoàn thiện hồ sơ trình Quốc hội xem xét, thông qua “Nghị quyết về thí điểm một số liên đoàn HTX” theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật theo yêu cầu của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) tại Thông báo kết luận số 2107/TB-TTKQH, sau đó chính thức hoá để đưa vào điều khoản trong luật.

Điều đáng chú ý là dự thảo luật lần này cũng khác Luật HTX năm 2012 về việc thể chế hóa nội dung 08 chính sách tại Nghị quyết số 20-NQ/TW tại Chương II nhằm cụ thể hoá việc hỗ trợ của nhà nước đối với sự phát triển của kinh tế tập thể, qua đó giúp cho khu vực này phát triển nhanh và bền vững.

Luật lần này đã tách nội dung các chính sách từ 01 điều thành 09 điều, trong đó nhóm các quy định về chính sách hỗ trợ hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp thành 01 điều riêng (Điều 28) để thể hiện sự ưu tiên, quan tâm đối với các HTX, liên hiệp HTX hoạt động trong lĩnh vực nông nghiêp đang chiếm đa số (70%) hiện nay; rà soát, chỉnh lý nội dung các chính sách phù hợp, thống nhất với các chính sách hiện hành và quy định pháp luật có liên quan; bỏ quy định phương thức hỗ trợ sẽ được quy định cụ thể tại văn bản hướng dẫn Luật cho từng nhóm chính sách và chương trình tổng thể về phát triển kinh tế tập thể theo Thông báo kết luận số 2107/TB-TTKQH của UBTVQH.

Luật HTX sửa đổi cũng đã có cách tiếp cận rõ ràng, minh bạch, cụ thể hơn để giúp cho các HTX có thể tiếp cận được các nguồn lực từ công tác liên quan đến quản trị, điều hành HTX.

“Nếu như trong Luật năm 2012 chỉ có thành viên của HTX thì trong luật này đã cụ thể hoá thành viên chính thức, thành viên liên kết góp vốn và thành viên liên kết không góp vốn. Như vậy, Luật HTX lần này đã tạo điều kiện cho các HTX mở rộng điều kiện huy động thành viên và phát triển quy mô của mình”, bà Phạm Thị Hồng Yến phân tích.

Điều đáng nói, điểm mới trong Luật HTX lần này đã cho phép thành lập doanh nghiệp ở trong HTX, là công ty TNHH một thành viên, có nghĩa là sở hữu thuộc HTX, còn mô hình hoạt động theo mô hình công ty TNHH một thành viên được quy định tại Luật Doanh nghiệp.

“Như vậy, đây là điều kiện cho phép các HTX sử dụng doanh nghiệp như một công cụ để tối đa hoá lợi nhuận trên thị trường, hoạt động bình đẳng và việc tiếp cận thị trường được thuận lợi. Đây là điều rất tích cực, giúp cho các HTX mở ra thị trường mới rộng lớn hơn”, bà Yến cho biết thêm.

Chính phủ thống nhất với quan điểm của Ủy ban Kinh tế của Quốc hội quy định theo hướng Luật HTX năm 2012 đã quy định, cho phép cá nhân là người nước ngoài và pháp nhân Việt Nam tham gia là thành viên HTX, liên hiệp HTX nhưng phải bảo đảm điều kiện đầu tư kinh doanh, tiếp cận thị trường theo quy định của pháp luật về đầu tư, các pháp luật khác có liên quan, tuân thủ pháp luật về lao động nhằm bảo đảm vấn đề an ninh, chính trị, quốc phòng.

Một điểm mới nữa của Luật HTX là cho phép các HTX được tham gia góp vốn, cổ phần, thành lập doanh nghiệp với các mô hình khác. Cùng với đó là việc thành lập quỹ chung không chia để khi HTX hoạt động có lợi nhuận thì sẽ trích lợi nhuận cho thành viên theo tỷ lệ hoặc mua tài sản chung.

Như vậy, Luật HTX lần này đã tiệm cận hơn với quy định chung và mô hình phát triển của các HTX trên thế giới. Do vậy, việc sửa đổi Luật HTX được kỳ vọng sẽ mở ra một khung khổ pháp lý, một cơ hội lớn để các HTX phát triển mạnh mẽ hơn, thu hút được nhiều người dân tham gia vào khu vực này để phát triển kinh tế và cũng là cách thức để chính thức hoá khu vực phi chính thức đang tồn tại ở Việt Nam. Khung khổ pháp lý mới của Luật HTX sửa đổi cũng cho phép hiện thực hoá được mục tiêu đặt ra đối với KTTT, HTX theo Nghị quyết 20-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng.