“Tôi yêu Việt Nam”, “thực sự yêu mến Việt Nam”, “vô cùng cảm kích”, “đầu xuôi đuôi lọt”… chỉ từng ấy cụm từ mà Thủ tướng Nhật Bản Suga Yoshihide thốt lên với báo giới cũng đủ cho thấy chuyến công du nước ngoài đầu tiên của ông trên cương vị Thủ tướng đã thành công đến mức nào. Mối quan hệ ngoại giao hữu nghị Việt - Nhật, vừa chạm mốc 47 năm, theo đó, cũng thực sự thêm thăng hoa, thêm bền chặt, thực chất hơn, và cũng đằm thắm hơn.

Chuyến đi đầy ắp thông điệp

Có lẽ không nhiều chuyến thăm ngoại giao lại chứa đựng nhiều thông điệp đến thế như chuyến thăm của tân Thủ tướng Nhật Bản. Chính Thủ tướng Suga Yoshihide cũng chẳng ngần ngại mà thừa nhận rằng “Tôi chọn Việt Nam vì Việt Nam là một địa điểm thích hợp nhất để tôi gửi thông điệp lần đầu tiên ra thế giới”.

Thông điệp ấy, trước hết, hẳn là không gì khác về một vị thế đang lên không thể chối cãi của Việt Nam trong khu vực cũng như trên thế giới. Tại sao lại là Việt Nam và Indonesia mà không phải các quốc gia khác trong ASEAN? “Vì Việt Nam là Chủ tịch ASEAN 2020” - câu trả lời của chuyên gia Nhật Bản Kuni Miyake có vẻ hết sức ngắn gọn và đơn giản nhưng thực sự đầy hàm ý và hội tụ đầy đủ ý nghĩa bởi để một quốc gia được hai lần tín nhiệm lãnh trọng trách Chủ tịch khối không hề là điều đơn giản, nhất là trong một thế giới đang đầy ắp những thách thức thời cuộc như hiện nay. Bên cạnh đó, theo nhìn nhận của các chuyên gia, rõ ràng Việt Nam đang đóng vai trò trọng yếu khi Nhật Bản tiến hành chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và rộng mở.

Đó chắc chắn còn là thông điệp về một mối quan hệ Việt - Nhật, có thể nói đã có nguồn gốc từ lâu đời, từ những ngày người Nhật tới buôn bán tại Hội An, những nhà sư Việt Nam đến Nhật Bản, từ thời cụ Phan Bội Châu với phong trào Đông Du đầu thế kỷ XX... nhưng cũng không thể phủ nhận đã có những nốt trầm đáng tiếc, với cả những mất mát, đau thương… Dù vậy, vượt lên tất cả, theo thời gian, nhất là khoảng thời gian gần nửa thế kỷ qua, kể từ ngày Việt Nam- Nhật Bản chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao đầy đủ, mối quan hệ ấy đã không ngừng khởi sắc. Quan hệ đối tác chiến lược sâu rộng Việt Nam - Nhật Bản đang tiếp tục phát triển tốt đẹp, mạnh mẽ và thực chất trên nhiều lĩnh vực, sự tin cậy chính trị ngày càng được củng cố, các chuyến thăm, tiếp xúc ở các cấp được duy trì thường xuyên ở các kênh Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Quốc hội.

Nói như Đại sứ Nhật Bản Yamada thì việc Thủ tướng Suga Yoshihide, chọn Việt Nam  là nước công du đầu tiên sau khi nhậm chức thể hiện tầm quan trọng của Việt Nam với Nhật Bản. Còn theo tờ India Times của Ấn Độ thì, việc ông Suga lựa chọn Việt Nam là điểm đến đầu tiên trong chuyến công du nước ngoài ngay khi lên nắm quyền đã phản ánh những tiến bộ đáng kể trong quan hệ đối tác chiến lược sâu rộng giữa hai nước, và rằng Nhật Bản ngày càng chú trọng đến quan hệ song phương với Việt Nam bởi nhận diện rất rõ rằng Việt Nam có tầm quan trọng về kinh tế và chiến lược đối với Nhật Bản khi Nhật Bản là nhà đầu tư lớn thứ hai và là đối tác thương mại lớn thứ 4 của Việt Nam. 9 tháng năm 2020, bất chấp diễn biến phức tạp của dịch bệnh Covid-19, trao đổi thương mại song phương từ tháng 1 đến tháng 9 năm nay đã tăng khoảng 3,1% so với cùng kỳ năm 2019.

Nghĩa tình đằm thắm hơn…

Và đúng như những gì mà cộng đồng, báo giới quốc tế và chính vị Tân Thủ tướng nước Nhật kỳ vọng, sau 3 ngày (từ 18 - 20/10), người đứng đầu nội các Nhật Bản đã có một chuyến thăm đầy thành công. 12 văn kiện giữa các bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp hai bên đã được ký kết với tổng trị giá gần 4 tỷ USD.

Nhưng đó mới dừng lại ở những con số. Đáng giá hơn nữa là nụ cười mãn nguyện từ cả hai phía khi niềm tin, tình cảm, mối quan hệ hợp tác, nói như tờ East Asia Forum, là “tiếp đà thăng hoa”. Trong chuyến thăm làm việc lần này, hai bên nhất trí tăng cường tin cậy chính trị thông qua duy trì thường xuyên các chuyến thăm, tiếp xúc, các cơ chế đối thoại các cấp, đặc biệt là cấp cao, tăng cường hợp tác thực chất, đi vào chiều sâu hiệu quả trên tất cả các lĩnh vực, bao gồm cả quốc phòng, an ninh, phòng chống Covid-19, đặc biệt là về kinh tế. Trong những ánh mắt, cử chỉ đầy ân tình, trong không khí đầm ấm của buổi chiêu đãi chính thức, vị thủ tướng Nhật một lần nữa khẳng định ông thực sự yêu quý đất nước và người dân Việt, rằng ông và người dân Nhật Bản sẽ chẳng thể nào quên câu chuyện khi đại dịch Covid-19 mới xuất hiện, chuỗi cung ứng toàn cầu bị đứt gãy, Nhật Bản và nhiều nước bị thiếu nguồn cung y tế, Việt Nam, dù chẳng mấy dư dả, cũng đang phải ứng phó với đại dịch đã gửi 1,2 triệu khẩu trang cho Nhật Bản. Cũng bởi chính những ân tình không thể quên ấy, đến thăm Việt Nam đúng lúc miền Trung Việt Nam đang phải oằn mình chống chọi với thiên tai bão lụt với nhiều thiệt hại về người và của, Thủ tướng Nhật Bản đã quyết định ngay việc cung cấp vật tư hỗ trợ khẩn cấp cho Việt Nam nhằm giảm thiểu thiệt hại và bày tỏ sẵn sàng chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm về phòng chống thiên tai với Việt Nam.Trước mắt và trước tiên, Chính phủ Nhật Bản, thông qua Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) đã chuyển 50 máy lọc nước và 250 tấm trải nhựa tới cho người dân vùng ảnh hưởng bão lũ của tỉnh Thừa Thiên Huế nhằm giúp họ khắc phục hậu quả do thiên tai và sớm ổn định cuộc sống.

Những động thái tích cực ấy là lý do vì sao, tại sao tại cuộc họp báo thông báo thêm về kết quả hội đàm của hai thủ tướng, vụ trưởng Vụ Báo chí, trợ lý Bộ trưởng Ngoại giao Nhật Bản Yoshida Tomoyuki đã khẳng định rất rõ: "Thủ tướng Suga nhấn mạnh rằng mối quan hệ giữa Việt Nam và Nhật Bản đang mạnh mẽ nhất từ trước tới nay, và Việt Nam là một đối tác chủ chốt của Nhật Bản ở khu vực Đông Nam Á". Đích thân Thủ tướng Nhật Bản cũng nhắc lại 4 chữ “mạnh mẽ chưa từng thấy” một lần nữa trong buổi hội đàm với Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc ngày 19/10. Người đứng đầu Chính phủ Nhật Bản còn trích dẫn câu ngạn ngữ "đầu xuôi đuôi lọt" để đánh giá về chuyến thăm Việt Nam đầu tiên của ông trên cương vị Thủ tướng. Còn Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc thì nhấn mạnh rằng đối với Việt Nam, Nhật Bản là một đối tác chiến lược rất quan trọng.

Những gì xuất phát từ trái tim sẽ đến được tới trái tim. Tôi nhớ mãi những hình ảnh Thủ tướng Suga Yoshihide trong buổi sáng tinh mơ đi dạo Hồ Gươm. Trong bối cảnh một thế giới đang ám ảnh trước cái gọi là “làn sóng Covid-19 lần thứ 3”, nhiều quốc gia đã, đang tính tới lệnh phong tỏa, giới nghiêm thì việc một nguyên thủ quốc gia có thể tươi cười, thoải mái và thường xuyên vẫy chào người dân địa phương, thực sự là những hình ảnh thực sự ấn tượng. Ngắm nhìn hình ảnh ấy, tôi tin chắc rằng, lời nói “vô cùng cảm kích” mà người đứng đầu nội các Nhật Bản thốt lên tronng cuộc chiêu đãi thực sự là những lời chân thành tự đáy lòng./.

Hà Anh