Từ một quốc gia gia nhập Liên Hợp Quốc (LHQ) muộn, đón nhận nhiều cái nhìn nghi ngại của các nước thành viên, đến nay, chỉ sau 47 năm trong “ngôi nhà chung LHQ”, Việt Nam - như nhìn nhận của Tổng Thư ký António Guterres đã là "Tấm gương vô cùng đặc biệt” và rằng, “Việt Nam hoàn toàn có thể tự hào vì tiếng nói của các bạn được tất cả các quốc gia tôn trọng”.

LHQ: Người bạn thủy chung gắn bó, hỗ trợ Việt Nam từ thuở gian khó

Ngày 20/9/1977, lễ thượng cờ Việt Nam được chính thức tổ chức tại trụ sở LHQ, ghi dấu ấn Việt Nam trở thành thành viên thứ 149 của tổ chức lớn nhất hành tinh này. 47 năm qua, việc chính thức gia nhập ngôi nhà chung đã mở ra chương mới trong quan hệ của Việt Nam với thế giới, như nhìn nhận của Đại sứ Đặng Hoàng Giang, Trưởng Phái đoàn đại diện Thường trực Việt Nam tại LHQ (New York, Hoa Kỳ), “kể từ khi Việt Nam trở thành thành viên chính thức của LHQ năm 1977, hợp tác Việt Nam - LHQ đã không ngừng phát triển và mang lại nhiều ý nghĩa và kết quả thiết thực cho cả hai bên. LHQ là người bạn thủy chung gắn bó, đối tác quan trọng hỗ trợ Việt Nam suốt chặng đường tái thiết sau chiến tranh và trong công cuộc đổi mới".

Như M.Gorki từng nói, “người bạn tốt nhất bao giờ cũng là người đến với ta trong những giây phút khó khăn nhất của cuộc đời”, ngay sau khi chiến tranh chấm dứt, trong những năm tháng gian khó nhất, LHQ là kênh viện trợ đa phương duy nhất giúp Việt Nam tái thiết hạ tầng kinh tế - xã hội, ổn định cuộc sống của người dân. Các tổ chức phát triển của LHQ đã nhanh chóng hỗ trợ Việt Nam khắc phục hậu quả chiến tranh, tái thiết đất nước.

Đặc biệt, LHQ là cầu nối để Việt Nam tiếp cận nguồn viện trợ nước ngoài và từng bước phá vỡ thế bao vây, cấm vận. LHQ đã tích cực giúp Việt Nam giải quyết những khó khăn nhiều mặt với tổng viện trợ đạt hơn 500 triệu USD. Đây là nguồn viện trợ hết sức có ý nghĩa trong bối cảnh Việt Nam bị bao vây, cấm vận. Các tổ chức của LHQ cũng đã hỗ trợ đáng kể cho đầu tư của Chính phủ Việt Nam về các hạng mục phát triển xã hội, tập trung trong các lĩnh vực giáo dục, y tế, chăm sóc, bảo vệ bà mẹ và trẻ em, dân số và kế hoạch hóa gia đình.

Trong những năm tháng Việt Nam tiến hành công cuộc đổi mới, LHQ tiếp tục hỗ trợ Việt Nam phát triển nguồn lực khoa học - kỹ thuật, nâng cao năng lực, hoàn thiện khuôn khổ pháp luật, chính sách, xóa đói, giảm nghèo. Nguồn vốn, tri thức, kinh nghiệm từ hệ thống LHQ không chỉ góp phần giúp Việt Nam thúc đẩy công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, đạt nhiều thành tựu phát triển kinh tế - xã hội và thực hiện các mục tiêu phát triển toàn cầu, mà còn đóng vai trò quan trọng trong tiến trình hội nhập quốc tế của Việt Nam.

Cụ thể, cho tới cuối những năm 1980, LHQ chiếm tới gần 60% tổng số viện trợ cho Việt Nam ngoài nguồn từ các nước xã hội chủ nghĩa. Trong giai đoạn này, viện trợ không hoàn lại của LHQ cho Việt Nam đạt hơn 630 triệu USD.

Từ đầu những năm 1990, nhiều nước trong Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD), các tổ chức tài chính quốc tế và khu vực nối lại viện trợ cho Việt Nam, nhưng LHQ vẫn chiếm 30% tổng giá trị viện trợ kỹ thuật từ bên ngoài. Trong giai đoạn 1997-2000, LHQ dành ưu tiên cho các lĩnh vực xóa đói giảm nghèo và các chính sách xã hội; cải cách và quản lý phát triển; quản lý môi trường và tài nguyên thiên nhiên; điều phối viện trợ, quản lý nhà nước và huy động nguồn lực.

Từ năm 2001-2005, theo đề nghị của Chính phủ Việt Nam, LHQ chuyển mạnh hướng hỗ trợ kỹ thuật sang hỗ trợ các biện pháp cải cách về chính sách và thể chế kinh tế, doanh nghiệp nhà nước, hành chính công, luật pháp, lập kế hoạch đầu tư công, phát triển hệ thống ngân hàng, đồng thời mở rộng sang các lĩnh vực khác phòng chống HIV/AIDS và các bệnh hiểm nghèo… Gần đây, trong bão xoáy Covid-19 tàn phá, chương trình COVAX đã hỗ trợ lượng vaccine lớn cho Việt Nam.

Có thể nói, với Việt Nam, gần nửa thế kỷ qua, LHQ là đối tác luôn “kề vai sát cánh”, giúp đỡ Việt Nam hiệu quả về nhiều mặt, cho thấy một LHQ thấm đượm giá trị nhân văn cao cả.

Việt Nam: Toả sáng tại LHQ

47 năm qua, từ sự đồng hành, hỗ trợ của LHQ, từ nỗ lực và quyết tâm, Việt Nam đã vụt tỏa sáng, trở thành một thành viên được đánh giá là ngày càng tích cực, chủ động, tham gia ngày càng sâu, đảm nhận những cương vị quan trọng trong hệ thống LHQ như: Hội đồng Bảo an (2008-2009, 2020-2021), Hội đồng Kinh tế-xã hội (1998-2000, 2016-2018), Hội đồng Nhân quyền (2014-2016, 2023-2025)...

Đặc biệt, trong các nhiệm kỳ Ủy viên không thường trực HĐBA LHQ (2008-2009 và 2020-2021), Việt Nam đã đề xuất nhiều sáng kiến, giải pháp cho các vấn đề toàn cầu... Việt Nam cũng tích cực tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình LHQ, trên 800 lượt chiến sĩ mũ nồi xanh của Việt Nam đã lên đường đi làm nhiệm vụ gìn giữ hoà bình LHQ…

Việt Nam còn được LHQ và cộng đồng quốc tế đánh giá là một điển hình thành công trong việc thực hiện các Mục tiêu phát triển Thiên niên kỷ và là quốc gia quyết tâm, nghiêm túc thực hiện Chương trình nghị sự năm 2030 về phát triển bền vững và Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu.

Trên hết, như nhìn nhận của Tổng Thư ký LHQ António Guterres, “Việt Nam là một tấm gương vô cùng đặc biệt. Tất cả những nỗ lực mà Việt Nam đã thể hiện trong thời gian vừa qua là một sự đột phá. Việt Nam hoàn toàn tự hào vì tiếng nói của các bạn được tất cả các quốc gia tôn trọng. Các bạn là tấm gương về sự thống nhất để mang lại những lợi ích cho người dân. Tiếng nói của các bạn là tiếng nói của phát triển, nhân dân Việt Nam đã viết nên câu chuyện về chuyển đổi, phát triển mạnh mẽ và tràn đầy hy vọng”, và rằng LHQ tự hào là đối tác của Việt Nam.

Tiếp tục đồng hành vì tương lai hòa bình, ổn định, thịnh vượng và bền vững

Mối quan hệ Việt Nam- LHQ bước vào năm hợp tác thứ 48 trong bối cảnh có ý nghĩa đặc biệt khi LHQ và Việt Nam cùng hướng tới 80 năm ngày thành lập LHQ, tổ chức đa phương lớn nhất hành tinh, và 80 năm ngày ra đời nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, hướng tới một tương lai và đường lối phát triển mới cho LHQ và thế giới.

Cũng rất đặc biệt là sự kiện kỷ niệm 47 năm Việt Nam gia nhập LHQ diễn ra cũng gần với thời điểm Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam do Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm dẫn đầu tham dự Hội nghị Thượng đỉnh Tương lai và Phiên thảo luận chung cấp cao của Đại hội đồng LHQ. Đây là lần đầu tiên Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam tham dự trực tiếp Đại hội đồng LHQ và cũng là hoạt động ngoại giao đa phương đầu tiên của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm tại tổ chức quốc tế toàn cầu LHQ.

Chừng đó, hẳn cũng đủ để cho thấy sự tái khẳng định mạnh mẽ ở cấp cao nhất đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa, chủ động và tích cực hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng, hiệu quả, chia sẻ tầm nhìn và giải pháp của Việt Nam về vai trò của LHQ cũng như các vấn đề lớn của thế giới; đồng thời, thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Đảng, Nhà nước Việt Nam đối với hợp tác đa phương, các chương trình nghị sự lớn của LHQ và quan hệ toàn diện với LHQ.

Quan hệ Việt Nam-LHQ đang bước vào giai đoạn phát triển mới đòi hỏi nhiều nỗ lực từ cả hai phía nhưng với những sự tái khẳng định mạnh mẽ ở cấp cao nhất ấy, mối quan hệ Việt Nam- LHQ sẽ tiếp tục cất cánhsâu và xa hơn./.

Hà Anh