Nhận lời mời của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim và Phu nhân thăm chính thức Việt Nam từ ngày 20 - 21/7/2023. Chuyến thăm có ý nghĩa đặc biệt khi trong năm 2023 này, Việt Nam và Malaysia mới kỷ niệm 50 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao (30/3/1973-30/3/2023). Chuyến thăm góp phần củng cố tin cậy chính trị, thúc đẩy hợp tác nhiều mặt, đưa quan hệ song phương đi vào thực chất, hiệu quả hơn.

Nửa thế kỷ đồng hành, gắn bó

Việt Nam và Malaysia chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao kể từ ngày 30/3/1973. Nửa thế kỷ qua, có lẽ từ việc cả hai nước đều là hai quốc gia nằm trong khu vực Đông Nam Á, sự gần gũi về vị trí địa lý đã nhanh chóng đưa hai nước tới sự gần gũi hơn nữa về nhiều mặt.

Tháng 3/1973, khi cuộc chiến tại miền Nam Việt Nam vẫn còn diễn ra ác liệt, Malaysia đã minh chứng cho mong muốn gắn kết hơn mối quan hệ với đất nước hình chữ S khi chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam. Năm 1978, hai nước đã cùng ký bản Tuyên bố chung.

Từ những điểm mốc ấy, mối quan hệ hữu nghị Việt Nam và Malaysia không ngừng được củng cố và phát triển trên tất cả các lĩnh vực như chính trị - ngoại giao, quốc phòng - an ninh, kinh tế, văn hóa… Đặc biệt, nhân chuyến thăm chính thức Malaysia của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng vào tháng 8/2015, việc hai nước nhất trí nâng tầm quan hệ song phương lên Đối tác Chiến lược đã tạo nền tảng vững chắc mang tính bước ngoặt cho sự phát triển lâu dài và toàn diện giữa hai nước.

Trong lĩnh vực chính trị - ngoại giao, hai nước thường xuyên trao đổi đoàn và tiếp xúc cấp cao trên tất cả các kênh Đảng, Chính phủ, Nhà nước, Quốc hội và giao lưu nhân dân. Trên diễn đàn khu vực và quốc tế, Việt Nam và Malaysia luôn có sự phối hợp, thường xuyên trao đổi hợp tác và tham vấn lẫn nhau, do vậy có rất nhiều điểm đồng thuận và quan điểm chung trong ASEAN cũng như trong quan hệ giữa ASEAN với các nước bên ngoài, góp phần nâng cao vị thế và vai trò của ASEAN trên trường quốc tế.

Trên nền tảng quan hệ chính trị vững chắc ấy, hợp tác kinh tế - thương mại giữa Việt Nam và Malaysia liên tục phát triển. Malaysia hiện là một trong số 10 đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam. Malaysia là nhà đầu tư lớn thứ ba trong ASEAN tại Việt Nam (sau Singapore và Thái Lan), đứng thứ 10/142 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam, với 710 dự án còn hiệu lực, tổng vốn đăng ký 13,08 tỷ USD (tính đến tháng 2/2023).

Việt Nam là đối tác thương mại lớn thứ 11, thị trường xuất khẩu lớn thứ 7 của Malaysia. Kim ngạch thương mại song phương tăng đều qua các năm, trong đó năm 2022 đạt gần 14,8 tỷ USD (Việt Nam xuất khẩu sang Malaysia 5,57 tỷ USD và nhập khẩu 9,1 tỷ USD).

Ngoài ra, hợp tác song phương trong các lĩnh vực lao động, giáo dục, du lịch… cũng ghi nhận nhiều kết quả tốt đẹp. Hiện đang có khoảng hơn 1.000 lưu học sinh viên Việt Nam du học tại Malaysia. Hai bên đã ký Bản ghi nhớ (MoU) về hợp tác giáo dục (ngày 6/3/2019), thay cho Bản ghi nhớ ký năm 2004. Cộng đồng người Việt Nam tại Malaysia hiện có khoảng 28.000 - 29.000 người (tính đến hết năm 2021), là cầu nối góp phần thúc đẩy quan hệ truyền thống giữa hai nước ngày một tốt đẹp hơn.

Là thành viên của Tổ chức sinh viên tình nguyện quốc tế Malaysia, hàng trăm sinh viên Malaysia đã tham gia các chiến dịch tình nguyện Mùa hè xanh tại Thành phố Hồ Chí Minh trong những năm qua. Sinh viên Malaysia cùng sinh viên Việt Nam tham gia nhiều hoạt động, như tìm hiểu văn hóa, di tích lịch sử; hỗ trợ xây dựng và sửa chữa đường sá ở nông thôn, các công trình phục vụ thanh thiếu nhi…

Nửa thế kỷ qua, bằng cái tình của hai quốc gia cùng khu vực Đông Nam Á thân thiết, mối quan hệ hữu nghị Việt Nam - Malaysia đã không ngừng phát triển, gặt hái nhiều thành quả ấn tượng.

Hướng tới chương mới trong quan hệ hợp tác, thực chất, hiệu quả hơn

Những thành quả đạt được trong chặng đường nửa thế kỷ qua tạo nền móng vững chắc cho mối quan hệ Việt Nam - Malaysia. Ðây là cơ sở để hai nước tiếp tục thắt chặt tình hữu nghị và khai thác hiệu quả những tiềm năng hợp tác, đưa quan hệ Ðối tác chiến lược phát triển ngày càng sâu rộng và toàn diện hơn, cùng hướng tới một chương mới trong quan hệ song phương.

Tuyên bố Báo chí chung giữa hai Bộ trưởng Ngoại giao nhân dịp kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Malaysia và nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã khẳng định: Nhân dịp kỷ niệm sự kiện quan trọng này, chúng tôi tái khẳng định cam kết làm sâu sắc hơn nữa hợp tác chính trị và kinh tế. Hai bên cam kết tiếp tục thực hiện Chương trình Hành động triển khai quan hệ Đối tác Chiến lược giai đoạn 2021 - 2025.

Hai bên sẽ tích cực thúc đẩy và triển khai thường xuyên các tiếp xúc cấp cao, tăng cường các cơ chế hợp tác song phương. Để đạt được các cam kết này, hai bên sẽ tăng cường trao đổi các chuyến thăm cấp cao trong năm nay, tổ chức họp Uỷ ban hỗn hợp về Hợp tác Kinh tế, Khoa học và Kỹ thuật (JCM) và Ủy ban hỗn hợp Thương mại (JTC). Hai bên sẽ tiếp tục hợp tác tại các diễn đàn đa phương để xử lý các thách thức toàn cầu.

Triển vọng hợp tác Việt Nam - Malaysia thêm được củng cố, bởi như nhìn nhận của chuyên gia Collins Chong Yew Keat, giảng viên Đại học Malaya, quan hệ Việt Nam và Malaysia sẽ tiếp tục có những bước tiến mới dưới thời Thủ tướng Anwar Ibrahim. Còn nói như Đại sứ Malaysia Dato’ Tan Yang Thai tại Việt Nam, năm 2023 là thời điểm quan trọng kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Malaysia.

Việc hai nước có sự hợp tác chặt chẽ trong các lĩnh vực phát triển nhân lực, khoa học - công nghệ, công nghiệp Halal, du lịch, giáo dục và giao lưu nhân dân là những biểu hiện rõ nhất cho quyết tâm của hai nước nhằm làm sâu rộng hơn mối quan hệ song phương, qua đó giúp hai nước gắn kết bền chặt hơn. “Nhìn lại những gì đã đạt được, chúng ta sẽ cùng nhau tiến lên phía trước và mang lại nhiều lợi ích hơn cho người dân hai nước chúng ta”, Đại sứ nói./.

Hà Anh