Đó là niềm tin được Toàn quyền Australia David Hurley xúc động chia sẻ, trong chuyến thăm Việt Nam những ngày tháng 4 này, đúng dịp quan hệ hữu nghị Việt Nam- Australia tròn 50 năm gắn kết. Toàn quyền David Hurley tin tưởng, với nỗ lực của cả hai bên, trong tương lai gần, quan hệ hai nước sẽ phát triển hơn nữa, hơn cả những gì đã có hôm nay…

Từ nghĩa tình những tháng năm gian khó

Không nhiều người biết rằng, Australia là quốc gia phương Tây đầu tiên thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam vào năm 1973, chỉ ít ngày sau khi Hiệp định Paris về kết thúc chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam được ký kết.

Nói tới câu chuyện này, không thể không nhắc tới Thủ tướng Gough Whitlam, người có thể nói là một trong những chính khách Australia tiên phong tích cực gieo mầm, xây đắp cho mối quan hệ hữu nghị với đất nước hình chữ S. Ngay khi chưa là Thủ tướng, còn là lãnh đạo của đảng đối lập, Whitlam luôn bày tỏ sự phản ứng với cuộc chiến tranh tại Việt Nam và chỉ trích sự dính líu của Australia trong cuộc chiến này. Cũng bởi tinh thần ấy, ngày 9/12/1972, bảy ngày sau khi nhậm chức Thủ tướng, Thủ tướng Whitlam tuyên bố rút toàn bộ sự có mặt quân sự của nước này tại Việt Nam và chỉ 3 tháng sau đó, ngày 26/2/1973, Thủ tướng Whitlam chính thức công nhận và thiết lập quan hệ với Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa.Năm 1974, chính phủ Whitlam đón chuyến thăm đầu tiên của Bộ trưởng Bộ Công Thương Việt Nam, ông Phan Anh, tới Australia và ngay trong chuyến thăm này, cả hai nước đã ký kết thành công hiệp định thương mại song phương đầu tiên.

Không chỉ có thế, khó có thể nói hết những gì Australia dành cho Việt Nam những năm tháng đó. Như chia sẻ của Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Việt Nam tại Australia Nguyễn Tất Thành: Điều đáng trân trọng là suốt thời gian Mỹ bao vây, cấm vận Việt Nam thập niên 1980, Australia chủ động phát triển quan hệ nhiều mặt với chúng ta. Hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) của Australia được triển khai từ năm 1973 trong các lĩnh vực như cơ sở hạ tầng, viễn thông, ngân hàng… Sau khi đóng góp tích cực giải quyết vấn đề Campuchia, Australia tiếp tục trở thành quốc gia phương Tây đầu tiên nối lại ODA cho Việt Nam. Các khoản hỗ trợ phát triển chính thức ODA của Australia không chỉ giúp Việt Nam cải thiện điều kiện cơ sở hạ tầng, xóa đói giảm nghèo, phát triển nông thôn, hỗ trợ bình đẳng giới mà một phần quan trọng trong đó đã giúp Việt Nam nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.

Không ngừng phát triển mạnh mẽ

Từ nền móng ấy, 5 thập kỷ qua, mối quan hệ Việt Nam- Australia đã có những bước phát triển hết sức mạnh mẽ, đáng nói là thực chất và hiệu quả trên các lĩnh vực. Tháng 9/2009, Australia và Việt Nam xác định mối quan hệ là Đối tác Toàn diện, thể hiện “cam kết qua lại mạnh mẽ” đối với mối quan hệ. Tháng 3/2015, hai nước ký Tuyên bố về “Tăng cường Đối tác Toàn diện Australia - Việt Nam”, nhấn mạnh lợi ích qua lại về “tăng trưởng kinh tế, ổn định và an ninh khu vực”. Quan hệ chính trị ngày càng tin cậy, nhất là thông qua việc trao đổi các chuyến thăm và tiếp xúc cấp cao và các cấp: Thủ tướng Phạm Minh Chính điện đàm với Thủ tướng Anthony Albanese (tháng 10/2022); các chuyến thăm chính thức Australia của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ (tháng 12/2022), Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn thăm và đồng chủ trì Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam - Australia lần thứ 4 (tháng 9/2022) và các chuyến thăm Việt Nam của Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Quốc phòng Richard Marles (tháng 11/2022), Bộ trưởng Ngoại giao Penny Wong (tháng 6/2022).

Về thương mại, kim ngạch thương mại hai chiều năm 2022 đạt 16,1 tỷ USD, tăng 30,3% so với năm 2021; trong đó xuất khẩu đạt 5,6 tỉ USD - tăng 30,9%, và nhập khẩu ước đạt 10,3 tỷ USD - tăng 29,9%.Australia đã trở thành đối tác thương mại lớn thứ 7 của Việt Nam và Việt Nam trở thành đối tác lớn thứ 10 của Australia. Tính đến tháng 12/2022, Australia có 562 dự án đầu tư tại Việt Nam với tổng số vốn đạt 1,97 tỷ USD, đứng thứ 20/139 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư tại Việt Nam.

Về an ninh quốc phòng, hai nước tiếp tục hợp tác thực chất và hiệu quả thông qua trao đổi đoàn, ký thỏa thuận hợp tác trong đó có lĩnh vực gìn giữ hòa bình. Không quân Hoàng gia Australia đã 4 lần hỗ trợ vận chuyển bệnh viện dã chiến của Việt Nam tới Phái bộ gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc tại Nam Sudan.Australia luôn dành cho Việt Nam nguồn vốn ODA ổn định, tích cực hỗ trợ Việt Nam phòng, chống Covid-19, quan tâm thúc đẩy một số lĩnh vực hợp tác mới như ứng phó biến đổi khí hậu, chuyển đổi số, năng lượng... tích cực ủng hộ Việt Nam ứng cử làm thành viên Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc nhiệm kỳ 2023-2025. Hai nước hợp tác chặt chẽ trong các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm, trong đó có vấn đề Biển Đông; thúc đẩy hợp tác tại các tổ chức, diễn đàn đa phương như Liên Hợp Quốc, ASEAN, APEC... và các Hiệp định Thương mại tự do cả hai nước cùng tham gia ký kết như CPTPP, RCEP.

Hướng tới những dấu mốc mới cao hơn

Năm thập kỷ hợp tác vừa qua cho thấy, mối quan hệ tốt đẹp giữa Việt Nam và Australia mang về lợi ích rất rõ ràng, cụ thể và thiết thực cho cả hai nước. Theo các nhà quan sát, thành quả tốt đẹp của nửa thế kỷ hợp tác gắn bó đã là tạo điều kiện mang tính"thiên thời, địa lợi, nhân hòa" để cùng chung sức vun đắp cho một mối quan hệ gắn kết hơn trên tất cả các lĩnh vực vì lợi ích của nhân dân hai nước, đồng thời cũng vì lợi ích chung của khu vực và thế giới. Việc Toàn quyền Australia David Hurley và phu nhân có chuyến thăm tới Việt Nam, đúng dịp kỷ niệm 50 năm Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Australia ghi thêm một dấu ấn quan trọng trong quan hệ Đối tác Chiến lược giữa hai nước, góp phần nâng tầm vóc quan hệ 2 nước lên tầm cao mới.

Tại cuộc hội đàm sáng 4/4 vừa qua nhân chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam của Toàn quyền Australia, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng và Toàn quyền David Hurley cho rằng, hai bên cần tiếp tục duy trì tin cậy, củng cố tình hữu nghị, sự hiểu biết, tôn trọng lẫn nhau thông qua việc tăng cường trao đổi đoàn, tiếp xúc cấp cao và các cấp không chỉ ở Trung ương mà còn ở địa phương… Chiều 4/4, tại Trụ sở Trung ương Đảng, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng sau khi nghe ngài Toàn quyền Australia David Hurley trao đổi về kết quả cuộc hội đàm, hội kiến với các nhà lãnh đạo Việt Nam và các hoạt động của đoàn, Tổng Bí thư nhất trí với phương hướng phát triển quan hệ hai nước trong thời gian tới, đồng thời nhấn mạnh những kết quả đạt được trong triển khai quan hệ Đối tác Chiến lược Việt Nam-Australia là nền tảng để hai nước hướng tới những dấu mốc mới cao hơn, trong đó có việc nâng cấp lên quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện.

50 năm, lại một lần nữa phải khẳng định, mối quan hệ hữu nghị Việt Nam - Australia chưa bao giờ "thiên thời, địa lợi, nhân hòa" như hiện nay. Mối quan hệ hiện tại đã kế thừa mong muốn của cựu Thủ tướng Whitlam nhưng cũng vượt xa điều ông từng dự tính. Và rằng, mối quan hệ ấy, như niềm tin của Toàn quyền Australia David Hurley, trong tương lai gần, sẽ phát triển hơn nữa, hơn cả những gì đã có hôm nay…

Nguyễn Hà