Giáng sinh và chào đón năm mới là những ngày hoan ca, đoàn viên, như một lẽ đương nhiên. Nhưng Giáng sinh 2021 sẽ tiếp tục là mùa giáng sinh u ám khi chính phủ và người dân nhiều quốc gia đang đứng ngồi không yên trước mối nguy hiểm của biến chủng mới Omicron ngày càng hiển hiện.

“Omicron - Chúng ta sẽ chết vì nó nếu xem nhẹ"

"Chúng ta sẽ chết vì nó nếu xem nhẹ" - bà Maria Van Kerkhove, trưởng nhóm chuyên gia kỹ thuật về Covid-19 của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã thẳng thừng lên tiếng cảnh báo về mức độ nghiêm trọng của biến thể Omicron trong bối cảnh có nhiều ý kiến cho rằng đó chỉ là một biến thể nhẹ. “Nói "nó chỉ nhẹ" là rất nguy hiểm. Nếu Omicron lây lan nhiều hơn Delta thì sẽ có nhiều ca mắc hơn, nhập viện nhiều hơn và tử vong nhiều hơn" - Trưởng nhóm chuyên gia kỹ thuật về Covid-19 của WHO nhấn mạnh. Trả lời phỏng vấn nhật báo El Pais của Tây Ban Nha, bà Maria Van Kerkhove kêu gọi chính phủ các nước ứng phó trước nguy cơ do các chủng virus mới gây ra và rằng các quốc gia không nên chờ ca nhập viện tăng rồi mới hành động vì các biến chủng đang gây ra hậu quả tàn phá.

Ngay sau đó, Tổng Giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus lên tiếng cảnh báo về mức độ nguy hiểm của Omicron. Theo ông Tedros Adhanom Ghebreyesus, biến thể Omicron của virus SARS-CoV-2 đang lây lan với mức độ chưa từng thấy, tính đến nay, Omicron đã xuất hiện tại 77 quốc gia và vùng lãnh thổ. Thậm chí Omicron có thể đã lan rộng đến hầu hết các quốc gia mà không bị phát hiện "với tốc độ chưa từng thấy" ở bất kỳ biến thể nào của SARS-CoV-2. Ông Tedros cũng nhấn mạnh không nên coi Omicron là biến chủng "nhẹ". "Chúng ta đã rút ra được bài học rằng chúng ta đã đánh giá thấp mức độ nguy hiểm của loại virus này. Ngay cả khi Omicron gây bệnh ít nghiêm trọng hơn, số lượng ca nhiễm tăng có thể một lần nữa gây quá tải cho các hệ thống y tế chưa được chuẩn bị", Tổng Giám đốc WHO cảnh báo.

Thực tế đã không chỉ là cảnh báo. Số ca nhiễm Covid-19 do biến thể Omicron gây ra ở Anh hiện vọt lên mức 200.000 ca/ngày, chiếm tỷ lệ áp đảo tổng số ca nhiễm được ghi nhận. Cũng chính tại Anh, ngày 13/12 đã ghi nhận ca đầu tiên tử vong trên thế giới do biến thể Omicron. Đáng chú ý là trong số những bệnh nhân nhập viện do biến thể Omicron tại Anh, có những trường hợp đã tiêm đủ 2 mũi vaccine.

Tại Mỹ, biến thể Omicron khiến giới chức y tế lo ngại khi đã lây lan ra ít nhất 32 bang. Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) của Mỹ cho biết chỉ tính riêng trong thời gian từ 4 - 11/12 vừa qua, biến thể Omicron chiếm gần 3% các trường hợp mắc Covid-19 tại Mỹ.

Mọi sự càng trở nên đáng quan ngại khi một trong những nhà phát triển vaccine Moderna vừa lên tiếng cảnh báo rằng một siêu biến thể mới có thể được tạo ra nếu Omicron và Delta lây nhiễm cùng lúc cho một người nào đó.

Hy vọng để rồi thất vọng

Giới khoa học Anh đang lên hai kịch bản về Covid-19, trong đó có kịch bản nếu Omicron chứng tỏ năng lực dễ dàng đột phá hệ miễn dịch ở người tiêm đủ 2 mũi, và chiến dịch tiêm nhắc không như kỳ vọng, Anh sẽ đối mặt mùa đông đầy ảm đạm, và có thể phải quay lại thời kỳ phong tỏa.

Đó thực sự là kịch bản mà không chỉ Anh mà hết thảy châu Âu, hết thảy các quốc gia, đều không muốn xảy ra nhưng rất có thể sẽ trở thành hiện thực. Mùa đông ảm đạm và Giáng sinh u buồn, chẳng mấy an yên, đã hiển hiện trước mắt.

Khó có thể nói hết nỗi thất vọng, chán chường của người dân tại nhiều quốc gia. Bởi trước đó, ngọn lửa hy vọng tưởng chừng như đã được thắp lên khi tỷ lệ phủ vacccine cao khắp Âu Mỹ và sự manh nha của cái gọi là “giảm nhiệt của đại dịch”.

Nhưng sự xuất hiện của biến chúng Omicron mà WHO gọi ngay đó là “biến chủng đáng lo ngại” vào những ngày cuối tháng 11 đã dập tắt ngay ngọn lửa hy vọng ấy. Thậm chí, sự lây lan nhanh “với tốc độ chưa từng thấy” của Omicron - như nhận định của WHO - còn đẩy nhiều quốc gia bên bờ vực của một Giáng sinh đón năm mới còn ảm đạm hơn năm trước.

Dân chúng bức bối, Chính phủ đau đầu

Để đối phó với dịch, nhiều quốc gia đã phải lên ngay kế hoặch ứng biến. Ngày 8/12, Thủ tướng Anh Boris Johnson đã thông báo kế hoạch tái áp đặt các biện pháp phòng dịch nhằm ngăn chặn đà lây lan của biến chủng Omicron. Nước Đức từ cuối tháng 11 đã lên dự trù cho cái gọi là “Tình trạng khẩn cấp quốc gia”. Slovakia đã áp dụng lệnh phong tỏa một phần vào cuối tháng 11, khi ghi nhận tỷ lệ lây nhiễm trong 7 ngày là 1.099 ca/100.000 dân…

Tình hình dịch bệnh đã khiến mọi kế hoạch trong dịp Giáng sinh 2021  tại hầu hết các nước đều bị phá vỡ. Tại Anh, hầu hết các doanh nghiệp hủy bỏ hoặc cắt giảm các hoạt động kỷ niệm trong dịp Giáng sinh. Tại Đức, hầu hết các hội chợ Giáng sinh bị hủy bỏ. “Tình hình nghiêm trọng tại các bệnh viện, cùng số ca nhiễm gia tăng nhanh chóng, khiến tôi không còn lựa chọn nào khác” - ông Dieter Reiter, thị trưởng Munich phân trần. Lãnh đạo Y tế xứ Wales Eluned Morgan thì cho biết còn quá sớm để nói liệu sẽ có những hạn chế về lễ hội hay không. Tuy nhiên, chính quyền khuyến khích mọi người thực hiện xét nghiệm nhanh trước khi đi mua sắm, đến các bữa tiệc Giáng sinh hoặc thăm những người khác.

Thế giới đã phải trải qua không chỉ một mà đến hai kỳ Giáng sinh trong phong tỏa hạn chế. Niềm khao khát nhất của người dân nhiều nước lúc này là một kỳ Giáng sinh mà họ có thể ra ngoài mua sắm, vui chơi, nhằm giải tỏa những bức bối, lo sợ vì các biện pháp hạn chế quá lâu. Thế nên, không mấy khó hiểu khi người dân tại nhiều nước đã phản ứng hết sức gay gắt về các lệnh cấm phong tỏa dịp lễ Noel sắp tới. Như bà Nicola Sturgeon - thủ hiến của Scotland - đang bị người dân nơi đây phản ứng dữ dội vì đưa ra lời kêu gọi các cơ quan, công sở, người dân hãy hủy tiệc Giáng sinh. "Hãy để yên cho lễ Giáng sinh của chúng tôi" - người dân Scotland lớn tiếng tuyên bố, thậm chí đòi bà từ chức.

Mối đe dọa tiềm tàng không thể xem nhẹ từ biến thể Omicron và tâm lý mong chờ Giáng sinh của người dân đang đặt nhiều chính phủ vào tình huống nan giải: không thể không phong tỏa vì dịch bệnh mà phong tỏa, cấm đoán thì khiến dân chúng phẫn nộ. Cá nhân Thủ tướng Anh Boris Johnson bày tỏ rằng, “ông muốn mùa lễ hội diễn ra càng bình thường càng tốt", tuy nhiên, diễn biến phức tạp của dịch bệnh dường như đang cản đường mong muốn của ông. Bộ trưởng Y tế Slovakia Vladimir Lengvarsky biết việc cho phép các cửa hàng mở cửa là bước đi tương đối rủi ro từ quan điểm dịch tễ học, nhưng sẽ giúp xoa dịu tâm lý của công chúng trong bối cảnh lễ Giáng sinh đang đến gần. Còn Nazeem Muhajarine, một chuyên gia dịch tễ học tại Đại học Saskatchewan (Canada) thì đưa ra một giải pháp “trung dung” hơn là chỉ tổ chức cuộc gặp dưới 10 người và đảm bảo các vị khách đã tiêm chủng đầy đủ. Theo chuyên gia này, đó là cách để có thể có một Giáng sinh an toàn trong năm nay.

Tuy nhiên, một hướng đi như thế nào cho hợp nhẽ không hề là điều đơn giản. Sự việc gần 70 bác sĩ và y tá tại khoa hồi sức tích cực ở một bệnh viện của Tây Ban Nha vừa được xác định dương tính với virus SARS-CoV-2, hơn 100 người có mặt tại bữa tiệc cũng có nguy cơ cao mắc bệnh sau khi tham dự bữa tiệc Giáng sinh, là một bài học không cũ và đáng lưu tâm.

Đại dịch có thể kéo dài nhưng không thể nói là mãi mãi, nhất là những tiến bộ trong y học đang giúp phát minh ra hàng loạt loại vaccine và thuốc điều trị có hiệu quả đáng kể trong cuộc chiến chống Covid-19. Không có Giáng sinh này ta sẽ có những mùa Giáng sinh khác, nhưng sinh mạng con người thì không thể lấy lại được. Giáng sinh này có thể vắng những hoan ca nhưng sẽ là một Giáng sinh an toàn cho tất cả…./.

Hà Trang