Theo báo cáo của Bộ Tài chính, ước giải ngân vốn đầu tư công từ đầu năm đến ngày 31/8/2023 là 299.447,4 tỷ đồng, đạt 42,3% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Tỷ lệ ước giải ngân 8 tháng kế hoạch năm 2023 của cả nước có tăng so với cùng kỳ năm 2022, vốn trong nước và vốn nước ngoài đều tăng khá so với cùng kỳ năm 2023. Có 11 bộ, cơ quan trung ương và 33 địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt từ 40%. Ngân hàng Nhà nước, tỉnh Tiền Giang, tỉnh Long An và tỉnh Đồng Tháp có tỷ lệ giải ngân đạt cao (trên 60%). Cá biệt, Ngân hàng Phát triển giải ngân vốn đầu tư công đạt 100%. Tuy nhiên vẫn còn 41 bộ, cơ quan trung ương và 30 địa phương chỉ giải ngân đạt dưới 40% kế hoạch vốn. Trong đó có 33 bộ, cơ quan trung ương và 8 địa phương có tỷ lệ giải ngân dưới 25% kế hoạch vốn.

Có một số nguyên nhân cơ bản dẫn đến giải ngân chậm như: Dự án đang hoàn thiện đủ thủ tục đầu tư để phân bổ vốn vì vậy chưa thể giải ngân kế hoạch năm 2023; Nhiều đơn vị đang đề nghị điều chỉnh giảm kế hoạch năm 2023 nên không phân bổ vốn năm 2023; Một số địa phương chưa tổ chức đấu giá đất nên chưa có số thu để giải ngân cho dự án.

Giá nguyên vật liệu tăng, khan hiếm nguyên vật liệu nên các chủ đầu tư phải thực hiện các thủ tục về điều chỉnh dự toán giá hợp đồng; chậm phê duyệt điều chỉnh chủ trương đầu tư, điều chỉnh dự án...cũng là những nguyên nhân làm chậm tốc độ giải ngân vốn đầu tư công. Một số dự án sử dụng nguồn vốn ODA khi gia hạn hiệp định hay thực hiện các thủ tục điều chỉnh, đấu thầu, nghiệm thu đều phải có thư không phản đối của nhà tài trợ nên mất nhiều thời gian...

Để khắc phục tình trạng này, thực hiện theo đúng chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công, Bộ Tài chính tiếp tục đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư khẩn trương có hướng dẫn việc điều chỉnh vốn giữa các nhiệm vụ, dự án của Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội với các nhiệm vụ, dự án thuộc Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025 đã được bố trí vốn trong dự toán ngân sách nhà nước năm 2023. Tổng hợp, đề xuất phương án xử lý kế hoạch đầu tư vốn ngân sách năm 2023 chưa phân bổ hết hoặc đã phân bổ nhưng không thể giải ngân hết. Đồng thời, Bộ Tài chính đề nghị các bộ, cơ quan trung ương và địa phương chỉ đạo tháo gỡ vướng mắc để triển khai nhanh, hiệu quả các nhiệm vụ trọng tâm về giải ngân vốn đầu tư công. Chủ động điều chỉnh kế hoạch vốn kịp thời từ các dự án chậm giải ngân sang dự án có nhu cầu bổ sung vốn và có khả năng giải ngân đảm bảo đúng quy định.

Ở một khía cạnh khác, thị trường chứng khoán Việt Nam đang trông đợi khả năng thẩm thấu các chính sách tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, thúc đẩy giải ngân đầu tư công để tăng trưởng. Theo nhận định của nhiều chuyên gia chứng khoán, trong 4 tháng cuối năm 2023, nhóm đầu tư công sẽ là nhóm dẫn dắt thị trường, nhất là khi các dự án lớn - trong đó có dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành - từng bước được triển khai./.