Cơ quan báo chí đầu tiên phát đi “lời hịch non sông”

Cách đây 40 năm, biên giới phía bắc của nước ta bị quân bành trướng xâm phạm, gây ra bao hy sinh mất mát cho đồng bào ta ở biên giới. Trong những năm tháng ấy, quân và dân ta đã anh dũng chiến đấu bảo vệ từng tấc đất nơi biên cương phía bắc của Tổ quốc. Đồng hành với bước chân của những người chiến sĩ trên khắp dải biên cương có bước chân, có tiếng nói của Đài TNVN.

40 năm trước, Đài TNVN với tư cách là Đài Phát thanh Quốc gia đã phát đi “lời hịch non sông”. Cùng với lời kêu gọi, các nhà báo, nhà văn, nhạc sĩ, ca sĩ, kỹ thuật viên... đã góp sức cùng quân và dân cả nước bảo vệ vững chắc biên cương của Tổ quốc. Những tin tức, bài viết, những lời thơ, câu hát, chương trình của Đài TNVN đã phản ánh không khí hào hùng của cuộc chiến đấu, động viên tinh thần anh dũng của quân và dân ta, chia sẻ những mất mát đau thương, khơi dậy tinh thần yêu nước, ý chí độc lập, tự do.

Nhà báo Phạm Thu Hằng, Phó Trưởng Phòng nội dung số VOVTV, người viết kịch bản chương trình giao lưu nghệ thuật "Chiều dài biên giới, dài theo bước chân chúng tôi"  cho biết, chương trình nhằm ôn lại trang sử vẻ vang của quân và dân ta trong cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc của Tổ quốc: những ký ức hào hùng, những tấm gương chiến đấu quả cảm, hy sinh anh dũng; Tri ân những đóng góp của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, trong đó có đóng góp của các phóng viên, biên tập, kỹ thuật, văn nghệ sĩ của Đài TNVN.

Những người góp phần làm nên lịch sử

Vào thời điểm đó, tại Đài TNVN, tất cả cán bộ, công nhân viên, phóng viên, biên tập viên, kỹ thuật viên, văn nghệ sĩ đều dành ưu tiên cao nhất, dành tình cảm lớn nhất cho vùng biên giới. Không ít phóng viên được cử ra chiến trường để có những tin, bài nóng hổi về trận chiến, kịp thời động viên tinh thần chiến đấu của quân và dân ta; trong đó có nhà báo Kim Cúc (nguyên Phó Tổng giám đốc Đài TNVN); nhà báo Vĩnh Trà, (nguyên Trưởng ban Thư ký biên tập Đài TNVN)… Tại buổi giao lưu; khán, thính giả được nghe những chia sẻ của họ về trận chiến. Dù chiến tranh đã lùi xa, nhưng những ký ức về sự ác liệt của trận chiến, những tấm gương chiến đấu và hy sinh quả cảm vẫn in đậm trong tâm trí họ. Đó còn là những chia sẻ của nhà báo: Phan Quang (nguyên Tổng Giám đốc Đài TNVN), nhà báo Trương Cộng Hòa (nguyên Phó Tổng biên tập Báo TNVN), Phạm Thụy Chóng, nhà thơ Trần Nhật Lam, PTV Diệp Xuân Phong…

Đoàn công tác của Đài TN VN tại Mặt trận Vị Xuyên tháng 5/1984 (ảnh chụp bên bờ sông Lô, thị xã Hà Giang). Từ phải qua trái: Phóng viên Trương Cộng Hoà, Thắng Lộc (phòng Biên tập Trung Quốc), Nguyễn Văn Cường (phòng phát thanh tiếng Trung) thuộc Ban biên tập Đối ngoại: phóng viên Vân Xuyên (phòng Thời sự Ban biêp tập Đối nội), lái xe Nguyễn Văn Thuận.

Để giữ vững làn sóng, giữ tiếng nói Việt Nam trên vùng cao biên giới,  trong giai đoạn năm 1979, Đài TNVN đã cử một đoàn công tác lên xây dựng Đài phát thanh Lạng Sơn. Khán, thính giả sẽ được nghe ông Đoàn Việt Trung, nguyên Phó Tổng Giám đốc Đài TNVN chia sẻ về nhiệm vụ lịch sử này.

Trong giai đoạn lịch sử ấy có nhiều bài hát, bài thơ đã ra đời, được thu âm và phát sóng trên Đài TNVN. Khán, thính giả có dịp gặp lại những nhà thơ, nhạc sĩ đã có những bài hát về chiến tranh biên giới để nghe những chia sẻ về những cảm xúc, hoàn cảnh ra đời bài hát. Người không thể không kể đến là nhạc sĩ Phạm Tuyên, Ban Âm nhạc Đài TNVN. Nhạc sĩ Phạm Tuyên có nhiều sáng tác về chiến tranh biên giới, đặc biệt ca khúc “Chiến đấu vì độc lập tự do” của ông như lời hịch hiệu triệu thanh niên Việt Nam đứng lên bảo vệ đất nước.

Ngoài ra, chương trình sự giao lưu với các vị khách mời là những người đã trực tiếp tham gia trận chiến. Đó là ông Vũ Mão, nguyên Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội và là Chính ủy các lực lượng vũ trang trên địa bàn trong thời gian chiến tranh biên giới phía bắc: Đó là Thượng tướng Nguyễn Huy Hiệu, khi đó thuộc Quân đoàn 1, chỉ chiến đấu tại Hà Giang, mặt trận mà từ năm 1979 - 1989 là một trong những cao điểm ác liệt nhất; Bà Hà Thị Khiết, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cũng kể lại cuộc chiến ác liệt diễn ra tại tỉnh Tuyên Quang… Các khách mời không chỉ ôn lại những ký ức hào hùng của trận chiến, mà họ luôn khẳng định tầm quan trọng của phát thanh với trận chiến. Họ nhấn  mạnh, Đài phát thanh Quốc gia khi đó là nguồn tin tức chính yếu, là chỗ dựa tinh thần lớn của đồng bào, chiến sĩ.

Đan xen giữa các phần giao lưu trong chương trình, khán giả sẽ được chìm trong không khí xúc động, bồi hồi nhớ lại một thời kỳ lịch sử hào hùng của đất nước qua 12 ca khúc và bài thơ được sáng tác trong giai đoạn lịch sử này.