Tại Phiên khai mạc Diễn đàn, về phía Việt Nam, Thủ tướng Phạm Minh Chính có bài phát biểu chính thức, cùng tham dự là Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn, lãnh đạo các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp.

Về phía bạn bè quốc tế, có Thủ tướng Lào (Chủ tịch ASEAN 2024) Sonexay Siphandone và Tổng thư ký ASEAN TS. Kao Kim Hourn có bài phát biểu; Thủ tướng Malaysia (Chủ tịch ASEAN 2025) Dato' Seri Anwar Ibrahim và Tổng thư ký Liên Hợp Quốc António Guterres gửi thông điệp ghi hình đến Hội nghị. Bên cạnh đó, Tổng thống Philippines Ferdinand R. Marcos Jr., Thủ tướng Thái Lan Srettha Thavisin, Thủ tướng Timor-Leste Xanana Gusmão gửi thông điệp chúc mừng; cùng sự hiện diện của các Đại sứ ASEAN tại Việt Nam; đại diện các đại sứ quán ASEAN tại Việt Nam cùng các tổ chức, học giả, doanh nghiệp và thanh niên các nước ASEAN.

Phát biểu khai mạc Diễn đàn, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, sự tham gia đông đảo của 500 đại biểu là các Đại sứ, học giả, cộng đồng doanh nghiệp từ ASEAN, các đối tác, các tổ chức quốc tế đã thể hiện sự quan tâm sâu sắc, phản ứng tích cực với Việt Nam, sự nỗ lực tiếp tục định hình tương lai chung của khu vực.

Theo Thủ tướng, bàn về tương lai và hoạch định tương lai trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết trong bối cảnh thế giới đứng trước bước ngoặt lớn, với ba xu hướng chiến lược.

Một là cạnh tranh phân tách ngày càng gay gắt với các khu vực, đặt ra những thách thức lớn với môi trường hòa bình, đoàn kết, hợp tác, phát triển ở cấp độ khu vực và toàn cầu.

Hai là xu hướng bùng nổ của các xu hướng mới, vừa mở ra cơ hội phát triển đột phá, vừa tiềm ẩn nguy cơ tụt hậu, nhất là các nước đang phát triển.

Ba là xu hướng phát triển bền vững, bao trùm và kinh tế số, tăng trưởng xanh, kinh tế tuần hoàn… vừa là cơ hội, vừa tạo sức ép lớn, đòi hỏi phải có tư duy, cách tiệm cận mới mang tính toàn cầu, toàn diện, toàn dân, vì lợi ích lâu dài.

Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh: “Trong bối cảnh đó, sau gần 6 thập kỷ hình thành và phát triển, có thể khẳng định, chưa bao giờ ASEAN ở vị thế tốt như hiện nay và cũng chưa bao giờ khu vực phải đối mặt với nhiều thách thức như hiện nay”.

Với vai trò đại diện cho CHDCND Lào, Chủ tịch ASEAN 2024, Thủ tướng Lào Sonexay Siphandone nhấn mạnh vào chủ đề “Hợp tác vì một ASEAN gắn kết và tự cường”, đồng thời điểm lại quá trình ASEAN thích ứng với những thay đổi trong môi trường và xu thế của khu vực và quốc tế qua từng thời kỳ, từng bước đạt được những thành tựu.

Hướng đến tương lai ASEAN, Thủ tướng Lào Sonexay Siphandone nhấn mạnh, ASEAN cần tiếp tục đề cao các nguyên tắc cơ bản của Hiệp hội hay Phương thức ASEAN, đồng thời tăng cường sự gắn kết, thống nhất và vai trò trung tâm của ASEAN.

Đồng thời, ASEAN phải làm chủ vận mệnh của mình bằng cách nhất quán duy trì các mục tiêu cơ bản của ASEAN là duy trì và thúc đẩy hòa bình, ổn định, an ninh và hợp tác nhằm củng cố Cộng đồng ASEAN và thúc đẩy khả năng cạnh tranh cũng như vai trò của ASEAN.

Trong phát biểu của mình, Tổng thư ký ASEAN Kao Kim Hourn bày tỏ lời cảm ơn nồng nhiệt nhất đối với Việt Nam vì đã tổ chức Diễn đàn tương lai ASEAN lần đầu tiên này.

Ông cho rằng, Việt Nam có tầm nhìn xa và trông rộng về vấn đề này và việc tổ chức Diễn đàn tập trung vào tương lai của ASEAN sẽ rất là phù hợp với những gì ASEAN hiện đang theo đuổi trong việc xây dựng Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045 và bốn phiên bản chiến lược của tầm nhìn. Kế hoạch này đã được bắt đầu trong thời gian Việt Nam đảm nhiệm vai trò Chủ tịch ASEAN năm 2020, với việc các nhà lãnh đạo ASEAN đã thông qua Tuyên bố Hà Nội về Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN năm sau năm 2025 vào tháng 11/2022.

Theo ông, Diễn đàn Tương lai ASEAN lần này diễn ra rất kịp thời và cấp thiết trước vô số thách thức mà khu vực và Chính phủ các nước thành viên ASEAN đang phải đối mặt. Con người luôn có xu hướng tập trung quá mức vào những thách thức trước mắt của ngày hôm nay, đến mức không có đủ thời gian để suy nghĩ thấu đáo về những gì sẽ trở lại cho chính mình.

Phát biểu qua thông điệp video gửi tới Diễn đàn, Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres đánh giá các nước ASEAN đã xây dựng những nền kinh tế năng động, kiên cường và đầy đa dạng trong gần 6 thập kỷ qua.

Tổng thư ký Liên Hợp Quốc nhận định ASEAN đại diện cho tiếng nói mạnh mẽ của hoà bình, đối thoại thẳng thắn, giải trừ vũ khí, và không phổ biến vũ khí trên toàn cầu. Diễn đàn Tương lai ASEAN sẽ giúp khu vực phát triển bền vững và xác định mục tiêu cho quãng đường phía trước.

Trước đó, trong phát biểu chào mừng, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn bày tỏ vui mừng tham dự Diễn đàn Tương lai ASEAN lần thứ nhất và lòng biết ơn sâu sắc về sự hiện diện và hỗ trợ mạnh mẽ của các đại biểu.

Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn cho biết, thời điểm ASEAN bước sang thập kỷ thứ sáu tồn tại và phát triển cũng là lúc Hiệp hội đang chuẩn bị bước vào một giai đoạn tăng trưởng mới sau khi hoàn thành việc thực hiện Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025. Đồng thời, thế giới đang trải qua những thay đổi sâu sắc. Cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn đã quay trở lại, khiến những diễn biến về địa chính trị trở nên phức tạp hơn bao giờ hết và có thể làm tổn hại nghiêm trọng đến hòa bình và ổn định không chỉ tại khu vực ta mà còn ở phạm vi rộng hơn thế. Cùng với đó là những chuyển biến nhanh chóng trong tình hình kinh tế xã hội.

Theo Bộ trưởng, chính bối cảnh toàn cầu và khu vực này đã thôi thúc Thủ tướng Phạm Minh Chính đưa ra tuyên bố về việc Việt Nam sẽ đăng cai Diễn đàn Tương lai ASEAN tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 43 tại Jakarta vào tháng 9 năm ngoái.

Với chủ đề “Xây dựng Cộng đồng ASEAN phát triển nhanh, bền vững, lấy người dân làm trung tâm”, Bộ trưởng cho rằng, Diễn đàn sẽ thể hiện những mối quan tâm và khát vọng chung. Đối với một khu vực có dân số gần 700 triệu người, tất cả đều khao khát một tương lai tốt đẹp hơn và tăng trưởng bền vững phải là trọng tâm trong chiến lược phát triển. ASEAN phải cố gắng tạo ra một cộng đồng không chỉ thúc đẩy tiến bộ kinh tế mà còn bảo đảm rằng nguồn lợi từ tăng trưởng được chia sẻ một cách công bằng giữa tất cả các dân tộc.

Diễn đàn Tương lai ASEAN là sáng kiến cấp thiết nhằm tạo ra một nền tảng toàn diện hướng đến đối thoại thực chất và tìm ra giải pháp cho những vấn đề cấp bách, có tác động lớn đến tương lai của người dân ASEAN. Từ đó, định hình một tương lai mà tất cả có thể tự hào - một tương lai mà mọi công dân ASEAN đều có thể được hưởng những lợi ích từ hòa bình, thịnh vượng và tiến bộ.

Gần ba thập kỷ tham gia ASEAN, Việt Nam luôn coi ASEAN là một trong những ưu tiên hàng đầu trong chính sách đối ngoại, an ninh, kinh tế, quốc phòng; luôn nỗ lực hết mình vì cộng đồng ASEAN đoàn kết, vững mạnh, có vai trò, vị thế ngày càng cao trong khu vực và trên thế giới.

Con đường phát triển của Việt Nam trong quá trình đổi mới và hội nhập luôn gắn liền với ASEAN và đã gặt hái được nhiều thành tựu quan trọng trên tất cả các lĩnh vực trong mối quan hệ chặt chẽ này. Thành công của Việt Nam thể hiện tính đúng đắn, chiến lược của các chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước Việt Nam.

Kiều Anh/VOV.VN