Sáng 28/8, Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách cho ý kiến về dự thảo luật Căn cước công dân (sửa đổi). Vấn đề nhận được nhiều ý kiến là tên gọi của dự án luật.

2 loại ý kiến về tên gọi của luật

Báo cáo việc tiếp thu, chỉnh lý một số nội dung lớn của dự thảo luật Căn cước công dân sửa đổi, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh Lê Tấn Tới cho biết, hiện còn 2 loại ý kiến về tên gọi của dự thảo luật.

Loại ý kiến thứ nhất đồng ý đổi tên luật thành Luật Căn cước vì cho rằng thể hiện bao quát, đầy đủ các chính sách được đề xuất khi đề nghị bổ sung dự án luật vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh, phù hợp với phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng; thể hiện đúng bản chất của công tác quản lý căn cước; không tác động đến vấn đề quốc tịch cũng như địa vị pháp lý của công dân; không tác động đến các luật khác.

Tuy vậy, hạn chế được chỉ ra là tác động đến tâm lý một bộ phận người dân, lo ngại sẽ phải thay đổi thẻ căn cước công dân, thay đổi các thủ tục hành chính sử dụng thẻ căn cước công dân, không bảo đảm sự ổn định của chính sách; tác động đến đại đa số công dân Việt Nam hiện đang được cấp và sử dụng thẻ căn cước công dân.

Loại ý kiến thứ hai đề nghị giữ tên luật là Luật Căn cước công dân vì tên gọi này đã sử dụng ổn định, góp phần giữ ổn định các quy định của pháp luật hiện hành, các loại giấy tờ, thủ tục hành chính, dân sự; phù hợp với tên gọi trong Nghị quyết số 33/2023/UBTVQH15 ngày 17/3/2023 của UBTVQH. Tên gọi Luật Căn cước công dân gắn với tên gọi thẻ căn cước công dân thể hiện địa vị pháp lý là công dân Việt Nam với đầy đủ quyền và nghĩa vụ của công dân Việt Nam.

Hạn chế của phương án này là thể hiện không đầy đủ chính sách sửa đổi, bổ sung tại dự thảo luật này, chưa phù hợp, bao quát đầy đủ phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng.

Tương tự, về tên gọi của thẻ căn cước, ông Lê Tấn Tới cũng cho hay, hiện còn 2 ý kiến khác nhau.

Thường trực UBQPAN nhất trí với loại ý kiến thứ nhất, tuy nhiên đây là nội dung còn có ý kiến khác nhau nên Thường trực Ủy ban Quốc phòng - Anh ninh đề nghị các vị đại biểu Quốc hội tiếp tục cho ý kiến về tên gọi của luật cũng như tên gọi của thẻ.

Điều hành thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cho biết, liên quan tới vấn đề đổi tên Luật Căn cước công dân thành Luật Căn cước, qua thảo luận tại kỳ họp 5, có 17 ý kiến nhất trí với đề xuất này. Ngược lại 22 ý kiến đề nghị giữ nguyên tên luật và quy định việc cấp giấy tờ phù hợp với đối tượng người gốc Việt Nam đang sinh sống tại Việt Nam nhưng chưa xác định được quốc tịch cho phù hợp tại điều khoản thi hành.

Ông Trần Quang Phương cũng cho biết, tại phiên họp thứ 25 ngày 18/8 vừa qua, đa số thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội chọn phương án giữ tên Luật Căn cước công dân cũng như tên thẻ; đồng thời chỉ đạo Ủy ban Quốc phòng - An ninh nêu rõ từng loại ý kiến, đánh gia khách quan ưu nhược điểm từng loại ý kiến và xin ý kiến đại biểu Quốc hội chuyên trách tại hội nghị này.

Cần thiết kế quy định việc cấp giấy tờ phù hợp với người gốc Việt

Thảo luận tại hội nghị, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Dương) cho biết ủng hộ phương án đổi tên thành Luật Căn cước. Bà cho rằng, tên gọi này phù hợp với phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng quy định trong dự thảo luật, gồm cả công dân Việt Nam và người gốc Việt Nam đang sinh sống tại Việt Nam nhưng chưa xác định được quốc tịch, phù hợp với chính sách, mục tiêu, định hướng khi xây dựng luật.

“Việc bổ sung đối tượng áp dụng là cần thiết cho công tác quản lý con người, an ninh trật tự, mang tính nhân văn sâu sắc” – bà Việt Nga nói. Đại biểu nhấn mạnh, người gốc Việt Nam đang sinh sống tại Việt Nam nhưng chưa xác định được quốc tịch phần nhiều là những đối tượng yếu thế, dễ bị tổn thương, người nghèo, không nghề nghiệp, không nhà cửa… Nếu không có căn cước, không có gì chứng minh về nhân thân, lai lịch, đặc điểm nhận dạng, thì những người đó sẽ đứng bên lề xã hội, không được hưởng chế độ an sinh, dẫn đến nhiều hệ lụy xảy ra, tạo ra nhiều gánh nặng xã hội. 

Đồng quan điểm, đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) cho rằng, một số đại biểu lo việc đổi tên thẻ sẽ gây tốn kém ngân sách, tuy nhiên, dự thảo quy định những người đã được cấp thẻ căn cước công dân gắn chip không nhất thiết phải đổi thẻ, do đó sẽ không gây tốn kém.

Mặt khác, phạm vi điều chỉnh của thẻ căn cước cũng bao quát được đối tượng áp dụng của luật bao gồm công dân Việt Nam, người gốc Việt Nam đang sinh sống tại Việt Nam nhưng chưa được xác định quốc tịch. Đây là vấn đề mới, phù hợp và cần thiết. Do đó, đại biểu cho rằng, việc đổi tên là thẻ căn cước hoàn toàn phù hợp với thực tiễn.

Trong khi đó, đại biểu Tạ Văn Hạ (đoàn Quảng Nam) nghiêng về phương án giữ nguyên tên gọi Luật Căn cước công dân. Ông phân tích, luật này phục vụ trong phạm vi lãnh thổ Việt Nam và đối tượng là công dân Việt Nam, Hiến pháp cũng có nhiều điều khoản nhắc đến nhiều từ “công dân”. Đối tượng công dân Việt Nam nằm trong quy định pháp luật của Việt Nam, còn những đối tượng chưa rõ quốc tịch còn liên quan đến quyền con người và đến các đối tượng khác.

Đại biểu Tạ Văn Hạ đề nghị cần nghiên cứu kỹ tên gọi của luật và tên thẻ để có quy định phù hợp, đồng bộ, toàn diện.

Kết luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cho biết, các đại biểu cơ bản tán thành với báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý một số vấn đề lớn của dự thảo luật, dự thảo báo cáo giải trình tiếp thu đối với dự thảo luật trong hồ sơ kèm theo; bày tỏ quan điểm về nội dung, tên gọi của dự thảo luật.

“Dù lựa chọn phương án nào cũng cần thiết kế quy định việc cấp một loại giấy tờ phù hợp thực tiễn đối với người gốc Việt nhưng chưa xác định được quốc tịch Việt Nam” – ông Trần Quang Phương nhấn mạnh. 

Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ chỉ đạo cơ quan thẩm tra, cơ quan soạn thảo để tiếp thu đầy đủ, có ý kiến chính thức bằng văn bản về vấn đề tên gọi của luật, báo cáo cấp có thẩm quyền cho ý kiến trước khi trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 6 vào tháng 10 tới./.

Nam Sơn/VOV.VN