Chậm đóng, trốn đóng kéo dài

Trong báo cáo một số nội dung liên quan đến nhóm vấn đề chất vấn tại Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khoá XV, Bộ trưởng Bộ LĐTBXH Đào Ngọc Dung cho biết, tính đến hết tháng 5/2023, số người tham gia BHXH khoảng 17,47 triệu  người, chiếm 37,48% lực lượng lao động trong độ tuổi, tăng 2,7% so với cùng kỳ năm 2022.

Tuy vậy, theo số liệu báo cáo của BHXH Việt Nam, số tiền chậm đóng, trốn đóng BHXH phải tính lãi đến hết năm 2022 là 8.560 tỷ đồng, tăng 121 tỷ đồng so với  năm 2021, chiếm 2,69% trên số phải thu BHXH.

Trong đó, có khoảng 26.670  đơn vị đã phá sản, đang làm thủ tục giải thể, phá sản; đơn vị ngừng hoạt động và không có người đại diện theo pháp luật, làm ảnh hưởng đến quyền lợi của  206.468 người lao động. 

Lý giải nguyên nhân, ông Đào Ngọc Dung cho rằng do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, tình hình kinh tế - thế giới có  nhiều sự bất ổn, bước vào thời kỳ suy thoái, các doanh nghiệp Việt Nam cũng bị  ảnh hưởng lớn, phải cho người lao động nghỉ việc, ngừng việc do thiếu đơn hàng, khó khăn tài chính; 

Bên cạnh đó cơ quan BHXH chưa xác định, quản lý được hết đối tượng thuộc diện tham gia bắt buộc theo quy định tại khoản 3 Điều 23 Luật BHXH.

Ngoài ra, một số địa phương triển khai các giải pháp đôn đốc thu chưa quyết liệt,  hiệu quả dẫn đến chậm đóng, trốn đóng kéo dài. 

Để hạn chế tình trạng trên, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết bộ đã báo cáo Thủ tướng Chính phủ, bộ LĐTBXH đã có văn bản  chỉ đạo BHXH Việt Nam với nguyên tắc  thu BHXH đến đâu, ghi nhận đến đó và giải quyết kịp thời quyền lợi đối với  206.400 người lao động nêu trên.

Theo đó, xem xét, giải quyết hưởng các chế độ  BHXH đối với người đủ điều kiện (lương hưu hàng tháng, BHXH một lần,...) và  các trường hợp chưa đủ điều kiện hưởng các chế độ BHXH thì xác nhận thời  gian đã đóng BHXH để người lao động tiếp tục tham gia tại đơn vị mới. 

“Về lâu dài, Bộ LĐTBXH đang tiếp thu, hoàn thiện dự án Luật BHXH (sửa đổi), trong đó sửa đổi, bổ sung nhiều chế tài, biện pháp nhằm  hạn chế tình trạng chậm đóng, trốn đóng BHXH” - ông Đào Ngọc Dung nói.

Gần 1 triệu người hưởng bảo hiểm một lần trong năm 2022

Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cũng cho biết, trong năm 2022 số người giải quyết  hưởng BHXH một lần là 997.470 người (tăng 3,55% so với cùng kỳ năm 2021). 

Trong giai đoạn 2016 - 2022, cơ quan BHXH tại các tỉnh, thành phố đã  giải quyết cho khoảng 4,84 triệu người hưởng BHXH một lần, trong đó số  người quay trở lại đóng BHXH là 1,24 triệu người (chiếm tỷ lệ 27,7% số  người hưởng). 

Cho rằng có nhiều nguyên nhân dẫn đến hưởng BHXH một lần, ông Đào Ngọc Dung nhấn mạnh, đa số người lao động có thu nhập không cao, khả năng tích lũy không nhiều dẫn đến khi mất việc làm phải đối mặt với các nhu cầu tài chính trước mắt  rất lớn.

“Hầu hết lao động trẻ có tâm lý chỉ quan tâm đến nhu cầu trước mắt hơn  là nhu cầu hưởng lương hưu khi về già” - ông Đào Ngọc Dung nói.  

Cùng với đó, tình hình sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp gặp khó khăn, đặc biệt  là trong giai đoạn từ năm 2020 đến nay, dẫn đến nhiều doanh nghiệp ngừng hoạt  động, thu hẹp quy mô sản xuất, kinh doanh dẫn đến cắt giảm lao động. Tình trạng lao động thiếu việc làm, không có việc làm, mất việc làm gia tăng số người  hưởng BHXH một lần.  

Đề cập giải pháp, Bộ trưởng Bộ LĐTBXH lưu ý việc hỗ trợ phát triển doanh nghiệp, phát triển thị trường lao động nhằm duy trì việc làm cho người lao động. 

Cùng với sửa đổi chính sách bảo hiểm thất nghiệp theo hướng thực sự là công cụ  hiệu quả hơn thì cần tăng cường phát huy hiệu quả các chính sách nhằm giải quyết các khó khăn về tài chính trước mắt của người lao động như chính  sách hỗ trợ vay vốn từ Ngân hàng Chính sách xã hội,… 

“Sửa đổi quy định chính sách nhằm phù hợp, gia tăng quyền lợi, tăng tính  hấp dẫn khuyến khích người lao động tham gia BHXH” - ông Đào Ngọc Dung nhấn mạnh./.

Nam Sơn/VOV.VN