Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XII và XIII đều nhấn mạnh mục tiêu hội nhập quốc tế sâu rộng trong tình hình mới. Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng cũng chỉ ra rằng, quân đội phải là lực lượng xung kích, lực lượng đi đầu trong mặt trận mới - mặt trận mà Việt Nam có nhu cầu, đó là mặt trận tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc để thể hiện trách nhiệm của một quốc gia thành viên của Liên hợp quốc trước những thách thức mới của nhân loại.

8 năm qua, trên 200 sĩ quan của Quân đội Nhân dân Việt Nam đã hoàn thành tốt sự mệnh này, coi đây là vinh dự khi được tham gia vào những hoạt động nhân đạo, đồng thời cũng là cơ hội để sĩ quan Việt Nam quảng bá hình ảnh nhân văn, có trước có sau, vì hòa bình của người dân trên thế giới.

Ngày 27/4 tới đây sẽ diễn ra lễ xuất quân của 2 đơn vị là bệnh viện dã chiến cấp 2 số 4 và Đội công binh đầu tiên của Việt Nam lên đường làm nhiệm vụ gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc. Đặc biệt, đây là lần đầu tiên Việt Nam cử đội công binh tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc.

Nhân dịp này, trả lời phỏng vấn phóng viên VOV.VN, Thiếu tướng Hoàng Kim Phụng, Cục trưởng Cục Gìn giữ hòa bình Việt Nam cho biết, hiện Đội công binh với 184 quân nhân đã sẵn sàng, cùng với các trang thiết bị, vũ khí đã chuẩn bị. Đội công binh này đã được đội tiền trạm của Liên hợp quốc sát hạch, đánh giá là đội công binh tiêu biểu nhất trong số 15 đội công binh có nguyện vọng triển khai ở Phái bộ UNISFA.

Đội công binh đầu tiên của Việt Nam sẽ làm nhiệm vụ tại phái bộ UNISFA

Lần đầu tiên Việt Nam cử đội công binh với 184 quân nhân làm nhiệm vụ gìn giữ hòa bình, cũng là lần đầu tiên chúng ta cử một số lượng lớn sĩ quan đi làm nhiệm vụ của Liên hợp quốc, Thiếu tướng có thể cho biết thông tin thêm về lực lượng này?

Đúng vậy, đây là lần đầu tiên chúng ta đưa một lực lượng lớn tham gia vào hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc kể từ khi chúng ta bắt đầu tham gia (tháng 6/2014 đến nay).

Lực lượng tham gia Đội công binh đã có thời gian chuẩn bị hơn 5 năm, với một số lượng nhân sự có chuyên môn cao, đa phần đều là kỹ sư, chuyên gia máy, thợ xây dựng… bậc cao, được tuyển chọn từ 21 đơn vị để triển khai huấn luyện.

Lực lượng quân nhân này đã có sự chuẩn bị khá kỹ lưỡng để tham gia các đội công binh công trình, đội xây dựng mặt bằng, đường sá, cầu cống; lực lượng để đảm bảo cho an ninh an toàn cho Đội công binh. Trong đội hình này còn có lực lượng thông tin liên lạc, bệnh viện dã chiến cấp 1… Hiện lực lượng đã sẵn sàng về tâm thế, kiến thức, chuyên môn nghiệp vụ, kiến thức gìn giữ hòa bình và đặc biệt có sự chuẩn bị về kinh nghiệm hoạt động trong môi trường đa phương, kiến thức về đối ngoại quốc phòng, công tác phối hợp trong môi trường đa phương của Liên hợp quốc tại phái bộ UNISFA.

Trong thời gian qua, Bộ Quốc phòng, Quân ủy Trung ương đã tạo điều kiện để lực lượng công binh có được vũ khí, trang bị tốt từ 3 nguồn khác nhau để thực hiện nhiệm vụ được giao cũng như đề xuất của Liên hợp quốc.

Đội công binh đầu tiên của Việt Nam sẽ làm nhiệm vụ tại phái bộ UNISFA, phái bộ được hình thành từ năm 2011, nằm ở vùng tranh chấp giữa Sudan và Nam Sudan. Trước đây đã có lực lượng bộ binh, công binh của Ethiopia đảm nhiệm, nhưng đã mãn hạn chuẩn bị về nước. Do đó, Liên hợp quốc đã lựa chọn trong 15 đơn vị công binh của một số quốc gia khác, để lấy một đơn vị có chất lượng cao hơn thay thế.

Hiện Đội công binh với 184 đồng chí đã sẵn sàng, cùng với các trang thiết bị, vũ khí đã chuẩn bị, và năng lực mà đội tiền trạm của Liên hợp quốc đã sát hạch, đánh giá đội công binh của Việt Nam là đội tiêu biểu nhất trong số 15 đội công binh có nguyện vọng triển khai ở UNISFA và được chọn vào cuối tháng 10/2021.

Ngày 27/4 tới đây, chúng ta sẽ triển khai Đội công binh với số vũ khí, trang thiết bị khoảng trên 2.000 tấn. Tuần qua, toàn bộ số hàng hóa, trang thiết bị này xuống cảng Hải Phòng và Liên hợp quốc đã chở số thiết bị vũ khí khí tài này sang Mombasa của Uganda. Dự kiến đầu tháng 5, Đội công binh 184 người chia làm 2 nhóm sẽ được triển khai từ đầu tháng 5 đến cuối tháng 5 bằng máy bay của Liên hợp quốc.

Thiếu tướng có thể cho biết rõ hơn về công tác huấn luyện để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ?

Nhiệm vụ của đội công binh do Liên hợp quốc đề xuất với phía Việt Nam gồm 2 nhiệm vụ chính: Xây dựng các công trình như sân bay, bến cảng, công trình thoát nước, lán trại, khoan giếng…. phục vụ người tị nạn ở vùng biên giới; nhiệm vụ thứ hai là xây dựng nhà cao tầng… Đây là những nhiệm vụ mà một số quốc gia cần phải có thời gian chuẩn bị và huấn luyện tỉ mỉ về chuyên ngành. Nhưng với lực lượng công binh Việt Nam đã có kinh nghiệm giải quyết những công trình quốc phòng phức tạp hơn nhiều và những công trình này đều nằm trong khả năng, phạm vi mà lực lượng công binh Việt Nam có thể hoàn thành tốt.

Trong đội hình công binh của ta có 3 phân đội, ngoài phân đội làm xây dựng, còn có phân đội thực hiện chức năng bảo vệ. Đối với Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, việc triển khai nhiệm vụ gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc không chỉ là đáp ứng yêu cầu chuyên môn và hoàn thành nhiệm vụ, mà còn giao nhiệm vụ cho Cục Gìn giữ hòa bình phải chỉ huy, chỉ đạo sao cho các lực lượng của ta đi phải đảm bảo an toàn ở mức độ cao nhất. Chúng ta đang ký thỏa thuận với Liên hợp quốc để đảm bảo chúng ta có quyền khước từ những nhiệm vụ rủi ro cao, mất an ninh an toàn, đi ngược với thuần phong mỹ tục hay những điều kiện đường lối đối ngoại của Việt Nam đặt ra với Liên hợp quốc.

Vì vậy, cho dù chúng ta triển khai lực lượng công binh dưới cờ của Liên Hợp Quốc nhưng chúng ta vẫn giữ được quyền chủ động, quyền tự quyết của chúng ta trong những nhiệm vụ phối hợp với Liên hợp quốc.

Sĩ quan Việt Nam có khả năng thích ứng được các điều kiện khắc nghiệt

Đội công binh Việt Nam có những thuận lợi gì khi triển khai nhiệm vụ?

Trong 8 năm qua kể từ ngày chúng ta triển khai 2 sỹ quan quan sát viên quân sự đầu tiên cho đến các bệnh viện dã chiến và bây giờ là đội công binh, chúng ta đã đi một chặng đường dài từ nhiệm vụ đơn giản tới phức tạp; từ hoạt động độc lập của các cá nhân cho đến hoạt động của đơn vị ở cấp nhỏ, rồi cấp lớn hơn. Quá trình tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc đã giúp chúng ta tìm hiểu được tình hình, khả năng đảm bảo an ninh, an toàn ở các phái bộ; các sỹ quan của ta đã hoàn thành nhiệm vụ ở các cấp khác nhau, bây giờ trở lại làm nòng cốt cho đội công binh.

Các lực lượng của ta có được thông tin toàn diện khi hiểu được tình hình địa bàn, quy trình để xử lý chuẩn theo đòi hỏi của Liên hợp quốc; chúng ta cũng có những biện pháp, có kinh nghiệm hơn trong xử lý quan hệ ở môi trường đa phương nhiều quốc gia cùng hoạt động. Chúng ta đã xây dựng được tình cảm, uy tín của Quân đội Nhân dân Việt Nam, của Bộ đội Cụ Hồ tại các nước.

Vì thế, khi triển khai chúng ta có được sự ủng hộ rất lớn của các nước sở tại, sự đồng thuận của bạn bè quốc tế, đặc biệt là sự ủng hộ rất lớn của lãnh đạo Liên hợp quốc đối với hoạt động của quân đội nhân dân Việt Nam. Chúng ta cũng rất vui khi tỷ lệ sỹ quan Việt Nam thời gian qua hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ tới 33,3%, trong khi tỷ lệ này ở mức trung bình của Liên hợp quốc chỉ là 1 - 2%.

Đội công binh của Việt Nam có tỷ lệ nữ rất cao (23/184 đồng chí), chiếm trên 12,5%. Đây là một trong những đòi hỏi của Liên hợp quốc đặt ra đối với lực lượng cấp đơn vị. Bình thường, cấp đơn vị ở mỗi quốc gia cử quân, tỷ lệ nữ chỉ khoảng 6-7%. Ngoài ra, chúng ta cũng có tỷ lệ nữ rất cao tham gia bệnh viện dã chiến số 2 (bệnh viện dã chiến cấp 2 số 3 có tới 13 nữ trên tổng số 63 người, chiếm 17%). Các lực lượng của ta đang tham gia ở hoạt động cá nhân, độc lập trên cương vị sỹ quan tham mưu, quan sát viên quân sự hay sỹ quan phân tích tình báo, cũng có 4/21 đồng chí. Đây là những tỷ lệ được Liên hợp quốc khuyến khích và đánh giá cao.

Cơ sở để chúng ta có thể tự tin về đội công binh triển khai đó là năng lực của sỹ quan Việt Nam; khả năng thích ứng của sỹ quan Việt Nam đáp ứng được các điều kiện khắc nghiệt về khí hậu, môi trường, đời sống sinh hoạt, sự thiếu thốn về điện, nước. Vì thế, ở đâu có sỹ quan Việt Nam ở đó có lòng tin của lãnh đạo Liên Hợp Quốc đối với khả năng hoàn thành nhiệm vụ.

Tháng 10/2019, khi gặp Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tại Thái Lan, Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres nói rằng, sĩ quan Việt Nam là một trong những lực lượng uy tín nhất và có năng lực để hoàn thành nhiệm vụ tốt nhất hiện nay ở các phái bộ của Liên Hợp Quốc. Đánh giá này một lần nữa khẳng định rằng sỹ quan Việt Nam có năng lực, sức khỏe, có trình độ và đặc biệt là phẩm chất chính trị sẵn sàng đối phó với những thách thức, vượt lên để hoàn thành nhiệm vụ. Các nước chủ nhà Nam Sudan, Cộng hòa Trung Phi và Sudan khen ngợi về những thành công của chúng ta.

Các dân tộc châu Phi thấy được sự vô tư của sĩ quan Quân đội Nhân dân Việt Nam

Việc chúng ta tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình có ý nghĩa như thế nào đối với hoạt động đối ngoại quốc phòng của Việt Nam?

8 năm qua, trên 200 sỹ quan của Quân đội Nhân dân Việt Nam đã hoàn thành tốt sự mệnh gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc, coi đây là vinh dự khi được tham gia vào những hoạt động nhân đạo, đồng thời cũng là cơ hội để sỹ quan Việt Nam quảng bá hình ảnh nhân văn, có trước có sau, hỗ trợ các quốc gia có hòa bình và phát triển kinh tế. Các dân tộc châu Phi nhìn nhận sỹ quan Việt Nam như một lực lượng rất nhân văn, có mục tiêu chính trị cao cả, vì sự tiến bộ, vì hòa bình của đất nước họ. Vì thế, năm 2019, chính quyền Nam Sudan đã quyết định thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam. Hiện chúng ta đã có quan hệ ngoại giao song phương với Nam Sudan. Ngoài ra, ở Cộng hòa Trung Phi, nhà lãnh đạo của chính quyền này cũng mong muốn có sự hiện diện nhiều hơn của Quân đội Nhân dân Việt Nam, thậm chí mở rộng ra các lĩnh vực khác như khai khoáng, nông nghiệp, bưu chính viễn thông… vì họ thấy đây là thế mạnh của Việt Nam; họ thấy được sự vô tư của sỹ quan quân đội nhân dân Việt Nam khi tham gia các hoạt động ở đó.

Ở Cộng hòa Trung Phi, nhà lãnh đạo của chính quyền này còn mong muốn có sự hiện diện nhiều hơn của Quân đội Nhân dân Việt Nam

Một ưu điểm rất lớn nữa là trong suốt 8 năm qua, chúng ta đã có trên 200 sỹ quan, quân nhân tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc nhưng chúng ta chưa vi phạm một hình thức kỷ luật nào, một quy định nào của Liên hợp quốc hay quy định của quân đội nhân dân Việt Nam. Hiện nay, Việt Nam là một trong số rất ít các quốc gia tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc nhưng chưa hề để xảy ra vi phạm kỷ luật, đây cũng là yếu tố khiến bạn bè quốc tế, các quốc gia thành viên cùng tham gia gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc rất ngưỡng mộ chúng ta.

Từ quan hệ đa phương này đã thúc đẩy ngược lại quan hệ song phương, đến nay chúng ta đã ký được 9 bản ghi nhớ về hợp tác gìn giữ hòa bình với 9 quốc gia đối tác và bè bạn quốc tế. Gần đây, chúng ta đã ký được văn bản với Liên hợp quốc và EU.

Thời gian tới, chúng ta sẽ mở rộng thêm địa bàn hoạt động, đưa thêm lực lượng ở các phái bộ của Liên hợp quốc. Chúng ta cũng sẽ mở rộng thêm quy mô và loại hình của các đơn vị, như bộ binh, quan sát viên, kiểm soát quân sự, dân sự, công an…

Những căn dặn đối với lực lượng tham gia gìn giữ hòa bình trước khi lên đường là gì, thưa Thiếu tướng?

Điều chúng tôi vẫn căn dặn cán bộ chiến sĩ của Cục Gìn giữ hòa bình Việt Nam trước khi lên đường đó là phải xây dựng được sự đoàn kết nội bộ cũng như đoàn kết quốc tế; phải thể hiện được mỗi sỹ quan quân nhân Việt Nam là một sứ giả hòa bình, là đại diện của nền văn hóa yêu chuộng hòa bình Việt Nam ra trước bạn bè quốc tế; phải xây dựng được hình ảnh bộ đội Cụ Hồ, làm lan tỏa những giá trị ưu việt mà chúng ta có, ví như khả năng khắc phục những khó khăn tại địa bàn, khả năng làm công tác dân vận, tiến hành các hoạt động vì nhân dân như hỗ trợ người dân canh tác, dạy học cho trẻ nhỏ, giúp người dân nâng cao đời sống vật chất, tinh thần.

Những việc làm đó đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng bạn bè quốc tế tham gia cùng phái bộ, đặc biệt với người dân bản xứ, họ thấy những sỹ quan Việt Nam như những người anh em, bè bạn yêu thương. Ngược lại, đó là yếu tố giúp chúng ta đảm bảo được an ninh, an toàn tới ngày nay.

Trân trọng cảm ơn Thiếu tướng!

Theo VOV.VN